De provincie Utrecht bereidt een vergunningsaanvraag voor om een wolf te kunnen doden, nadat het dier mogelijk meerdere keren met mensen in aanraking is gekomen. Maar wanneer is sprake van een zogeheten ‘probleemwolf’, en kan het dier zomaar afgeschoten worden? Vijf vragen over de wolf en de provincie.
1
Wat is de aanleiding voor de vergunningsaanvraag?
De wolf houdt de gemoederen in Utrecht deze zomer flink bezig. Begin juli meldde een vrouw dat haar poedel door een wolf was meegenomen. Op 16 juli beet een wolf een kind op Landgoed Den Treek-Henschoten bij Leusden, waardoor het meisje lichtgewond raakte. Volgens rentmeester Wilbert Nijlant van het landgoed vonden de afgelopen maanden al vaker confrontaties plaats, onder meer met paarden en hun ruiters en mountainbikers.
Lees ook
Op het landgoed waar de wolf loopt, wordt de situatie grimmiger
Woensdag was het mogelijk weer raak. Bij Austerlitz werd een kind omgeduwd door een „groot dier”. De provincie gaat ervan uit dat het om een wolf ging. Mogelijk speelde een hond ook een rol in het incident. Een spoed-dna-test, met materiaal op de kleding die het kind droeg, moet uitwijzen of het om hetzelfde dier gaat als in Leusden. In afwachting van dat onderzoek en van aanvullend advies van wolvenexperts, bereidt de provincie een vergunningsaanvraag voor om een ‘probleemwolf’ af te kunnen schieten, met steun van de gemeenten Zeist, Leusden, Woudenberg en Utrechtse Heuvelrug.
2
Wanneer is een wolf een ‘probleemwolf’?
Deskundigen spreken volgens de provincie van een wolf die „verontrustend en atypisch gedrag” vertoont. Dat betekent niet meteen dat het gedrag onnatuurlijk is: de wolf verdedigt bijvoorbeeld een prooi, welpen of zoekt toenadering tot de mens op zoek naar voedsel. Wel wijkt het gedrag af van wat normaal is.
Provincies hebben in 2023 afgesproken wanneer sprake is van een probleemsituatie met een wolf, en wanneer het gaat om een ‘probleemwolf’. Bij probleemsituaties, zoals een wolf die tot op 30 meter van bewoond gebied komt, ligt de focus op afschrikking. Het dier moet dan worden verjaagd, of aanleren dat toenadering tot mensen of (huis)dieren ‘gevaarlijk’ is.
Bij een probleemwolf is het niet gelukt om angst aan te wakkeren voor de mens. Ook kan het zijn dat het dier zonder aanleiding agressief is. In die gevallen moet de probleemwolf volgens de interventierichtlijn „uit de populatie weg worden genomen”, bijvoorbeeld door het dier af te schieten.
De provincie Utrecht wil de afschotvergunning volgens de woordvoerder „op de plank hebben liggen”, mocht het nodig zijn om snel te handelen bij één of meerdere incidenten met een wolf. De vergunning is gericht op een specifieke wolf.
3
Een wolf afschieten, kan dat wel?
Nee, stelt Faunabescherming Nederland. De organisatie verwijst naar een recente uitspraak van het Europees Hof over het afschieten van de wolf in de Oostenrijkse Alpen. De provincie Tirol wilde het dier kunnen doden, omdat het enkele tientallen schapen op alpenweiden had omgebracht. Het Wereldnatuurfonds en andere dierenbeschermingsorganisaties gingen in beroep en kregen gelijk van de Europese rechter: zo’n maatregel mocht pas worden overwogen als diervriendelijke preventieve maatregelen geen resultaat hadden opgeleverd. Ook moest de wolvenpopulatie in een gunstige staat verkeren.
In die uitspraak ging het weliswaar om aangevallen en gedode dieren, terwijl de provincie Utrecht de vergunning in de eerste plaats wil hebben om confrontaties met mensen te voorkomen. De Faunabescherming kondigt desondanks aan naar de rechter te stappen, mocht de provincie een afschotvergunning aanvragen. „In beroep gaan staat ze vrij”, zegt de woordvoerder van de provincie. „Wij zijn van mening dat de situatie nu problematisch is, met enkele ernstige incidenten.”
4
Welke andere maatregelen nemen de provincie en gemeenten?
De provincie adviseert ouders met kleine kinderen „dringend” om niet de bossen van de Utrechtse Heuvelrug in de eerder genoemde gemeenten te bezoeken. Ook andere bezoekers moeten voorzichtig zijn tijdens hun boswandeling of mountainbikerit. Voor wie een wolf tegenkomt, zijn er duidelijke instructies: maak jezelf groot en maak flink geluid. Daarnaast wordt geadviseerd om langzaam achteruit te lopen en dus niet weg te rennen.
Een deel van het Landgoed Den Treek-Henschoten blijft tot in elk geval 15 augustus gesloten voor publiek, op last van de gemeente Leusden. Eventueel kan de burgemeester die periode verlengen. Het landgoed vindt dat de belangen van ondernemers op het landgoed worden geschaad. „Een wolf heeft een territorium met een grootte van minimaal 120 tot 2.000 vierkante kilometer. Den Treek-Henschoten is hiervan met 20 vierkante kilometer slechts een klein onderdeel”, aldus de organisatie.
5
Blijft het bij deze maatregelen?
Waarschijnlijk niet. De provincie Utrecht heeft na het voorval van 16 juli al een aanvraag ingediend om de wolf te mogen vangen, met een zender te kunnen volgen en te leren mensenschuw te worden, bijvoorbeeld door het dier met een paintballgeweer te verjagen. In Gelderland nam de provincie vorig jaar al eenzelfde besluit om een wolf met verfkogels te beschieten op de Veluwe, maar een rechter veegde dat besluit in mei van tafel.
Eind augustus organiseert de provincie Utrecht informatiebijeenkomsten over de wolf. Gedeputeerde Mirjam Sterk (CDA) onderzoekt of een „wolvencommissie” nuttig kan zijn. Daarin zouden vertegenwoordigers van de veehouderij, terreineigenaren, faunabeheer en gemeenten plaatsnemen, die samen adviseren over preventieve maatregelen tegen schade door de wolf.
