Het vermoedelijke brein achter de aanslagen op de Twin Towers op 11 september 2001 gaat schuld bekennen in ruil voor een levenslange gevangenisstraf. Ook twee handlangers van deze Khalid Sheikh Mohammed hebben ingestemd met de speciale overeenkomst. Het drietal Al-Qaida-aanhangers, dat al jarenlang vastzit in de beruchte Amerikaanse gevangenis Guantánamo Bay op Cuba, ontloopt daarmee een mogelijke doodstraf. Dat meldt The New York Times donderdag op basis van informatie van het Pentagon.
De deal is het sluitstuk van een slepende juridische procedure. De drie zitten al sinds 2003 vast, maar het proces tegen hen en andere terreurverdachten liep flinke vertraging op door twijfels over de betrouwbaarheid van hun verklaringen. Door jarenlange martelingen na hun aanhouding voelden zij zich mogelijk gedwongen hun mond open te trekken. Zo zou kopstuk Mohammed in verschillende CIA-gevangenissen zeker 183 keer zijn gewaterboard, een martelmethode die voelt als verdrinking.
Samenzwering en moord
Na een vooronderzoek dat vele jaren in beslag nam, begonnen 27 maanden geleden de onderhandelingen over een eventuele deal. Door schuld te bekennen aan samenzwering en de moord op 2.976 mensen ontlopen de drie mannen een strafproces voor het militaire tribunaal van Guantánamo. Veel details over de deal zijn niet bekend. Wel is duidelijk dat de verdachten vragen van nabestaanden moeten beantwoorden, onder meer over het motief voor hun daden.
Hun naasten kwamen om het leven bij de aanslag op de Twin Towers in New York op 11 september 2001. Strijders van terreurorganisatie Al-Qaida kaapten die dag twee lijnvluchten en doorboorden daarmee de gebouwen, ooit de hoogste torens ter wereld. Twee andere door al-Qaida gekaapte passagiersvliegtuigen stortten neer in het Pentagon en in een veld in de staat Pennsylvania.
Khalid Sheikh Mohammed zou op het idee zijn gekomen voor de aanslagen in New York: hij kwam volgens de aanklagers met het plan om de vliegtuigen te kapen en ze in de Twin Towers te vliegen. Hij zou zijn idee in 1996 hebben voorgelegd aan Al-Qaida-oprichter Osama bin Laden. Vervolgens hielp hij, volgens de aanklagers, bij het trainen van de kapers, bijgestaan door zijn handlangers. Bin Laden werd in 2011 door Amerikaanse militairen gedood in Pakistan.
PVV-Tweede Kamerlid Gidi Markuszower stapt uit het presidium van de Tweede Kamer, het dagelijks bestuur. Dat bevestigt hij maandag tegenover NRC. Hij wilde dat het presidium tot een onderzoek zou besluiten naar onder andere oud-Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66), maar daarover werd het presidium het maandag niet eens.
Vorige week concludeerden Nieuwsuur en Follow The Money op basis van een gelekt onderzoeksdossier dat Bergkamps rol in het lekken van gevoelige informatie over het onderzoek naar haar voorganger Khadija Arib groter zou kunnen zijn dan eerder bekend was.
Het Openbaar Ministerie kon enkel de rol van de ambtenaren die bij die zaak betrokken waren onderzoeken. Tegen Bergkamps assistent Sonja K. werd een taakstraf van 140 uur geëist, maar de rechter sprak haar deze week vrij wegens gebrek aan bewijs.
Onderzoek naar Kamerleden kan alleen worden gedaan in opdracht van de regering of de Tweede Kamer. Maandag vergaderde het presidium, geleid door Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV), daar 2,5 uur over – waarop Markuszower besloot zijn positie op te geven. Het presidium liet maandag weten zich later nog een keer over de kwestie te buigen en zich nog te beraden op vervolgacties.
Markuszower gaat morgen een debat aanvragen over de zaak rond Arib en wil vanuit de Tweede Kamer de rol van Bergkamp en voormalig topambtenaren laten onderzoeken.
Lees ook
Persvoorlichter vrijgesproken van lekken over onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Arib
Geen sociale media voor kinderen onder de 15 jaar, dat gaat het demissionaire kabinet Nederlandse ouders adviseren, melden RTL Nieuws en persbureau ANP op basis van ingewijden. Ook gaat het kabinet ouders adviseren om kinderen pas vanaf groep acht van de basisschool een smartphone te geven. De adviezen staan in de richtlijn ‘Gezond schermgebruik’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), die maandag of dinsdag verschijnt.
Het zou gaan om vrijblijvende adviezen, gebaseerd op onderzoek van zowel wetenschappers als maatschappelijke organisaties. Bij het advies om geen sociale media te gebruiken onder de 15 jaar gaat het om platforms als TikTok en Instagram. Andere platforms die soms onder sociale media gerekend worden, zoals WhatsApp en Signal, worden niet afgeraden omdat ze een praktische en communicatieve functie hebben.
Afgelopen mei schreef een groep van tweeduizend artsen en deskundigen een brandbrief met daarin de oproep tot een smartphone- en socialemediaverbod voor kinderen. Volgens de auteurs van de brief leidt smartphone- en socialemediagebruik tot fysieke en mentale gezondheidsklachten.
In de Tweede Kamer dienden partijen ChristenUnie en NSC een initiatiefnota in waarin ze opriepen tot het instellen van een leeftijdsgrens voor het gebruik van sociale media. Vorig jaar stemde zowel de Australische regeringscoalitie als de grootste oppositiepartij van het land voor een leeftijdsgrens van zestien jaar voor gebruik van sociale media. Het is het eerste land dat zo’n verbod afkondigt.
Lees ook
Experts en ouders willen een socialemediaverbod. Komt dat er ook?
Het is een mysterieuze paradox waar wetenschappers nog steeds het antwoord niet op hebben gevonden: sporten is gezond en verkleint de kans op hartaandoeningen, maar langdurig en intensief sporten is óók een zware belasting voor de hartspier.
Al langer is bekend dat bij het sporten het eiwit troponine vrijkomt in het bloed. Dat is dezelfde stof die artsen op de spoedeisende hulp meten bij patiënten die een hartinfarct hebben gehad. Bij zo’n infarct sterft een deel van de hartspier af door onvoldoende bloedtoevoer, waarna de troponinespiegel in het bloed stijgt. Hoe meer troponine, hoe groter de schade aan het hart.
Het eiwit wordt dus gezien als een alarmstof die de gezondheid van het hart voorspelt, maar waarom is de aanwezigheid dan juist na het sporten zo verhoogd, en wat is er dan met het hart van deze sporters aan de hand?
Onderzoekers van het Radboudumc vonden een geruststellend antwoord op die vraag en publiceerden daar maandag over in het Journal of the American College of Cardiology. Verhoogd troponine na het sporten is geen aanwijzing voor verstopte kransslagaders – de bloedvaten die het hart van bloed voorzien. „Goed nieuws voor de sporters”, zegt hoofdonderzoeker en bewegingwetenschapper Thijs Eijsvogels. „Maar deze uitkomst roept voor de wetenschap weer een hoop nieuwe vragen op.”
Verkalkte kransslagaders
Eijsvogels en zijn collega’s knoopten reeds bestaande inzichten over troponine aan elkaar voor een nieuwe onderzoeksvraag. „In een studie die we een paar jaar geleden zelf deden bij deelnemers van de Nijmeegse 4Daagse zagen we al dat het troponinegehalte van de deelnemers een voorspeller was voor hartproblemen en vroegtijdige sterfte”, zegt Eijsvogels. „Maar we wisten niet waarom dat zo was, welke rol troponine daarin speelde.”
Een vermoeden voor dat oorzakelijke verband leken de onderzoekers te hebben gevonden in een studie die liet zien dat sporters vaker dan niet-sporters last hebben van verkalking van de kransslagaders. „Logisch gezien vermoedden we dus dat sporters met een hoog troponinegehalte na het sporten een verhoogde mate van kransslagaderverkalking hebben, wat weer een hoger risico geeft op hartproblemen.”
Om die hypothese te kunnen testen, pakten de onderzoekers het groots aan. Ze volgden meer dan duizend deelnemers aan onder meer de Nijmeegse 4Daagse, de Zevenheuvelenloop en de Ronde van Nijmegen. Wandelaars, hardlopers en wielrenners dus, allemaal tussen de veertig en zeventig jaar oud. Voor en na het sporten werd hun troponinegehalte gemeten via bloedafname. Binnen drie maanden ging tien procent van de deelnemers door de CT-scan, om de gezondheid van hun kransslagaders te meten.
„We wilden echt naar de extremen van het spectrum kijken”, zegt Eijsvogels. „Daarom scanden we de 6,6 procent van de deelnemers met het hoogste troponinegehalte, soms wel tien keer hoger dan de gezonde grens, en de 3,3 procent met het laagste gehalte, gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht en het type inspanning”. Wat bleek? In tegenstelling tot wat de onderzoekers dachten, hadden sporters met een zeer hoog troponinegehalte helemaal geen ongezondere kransslagaders dan mensen met lage troponinewaardes.
Lekkende hartcellen
Jarenlang werd volgens Eijsvogels aangenomen dat het vrijkomen van troponine een normale respons van je lichaam is op sporten. Dat veranderde toen verschillende onderzoeken deden vermoedden dat troponine in je bloed misschien niet zo goedaardig is als gedacht. Omdat troponine hartspecifiek is – het komt alleen maar voor in de cellen van hartspieren – was toen juist de consensus dat verhoogd troponine altijd foute boel is: het kan alleen vrijkomen als er schade is aan de hartspier.
Maar het kan ook nog iets anders zijn, zegt Eijsvogels nu hij zijn eigen resultaten nog eens bekijkt. „We onderzochten eerder ook 11 deelnemers aan de marathon van Amsterdam door hen door de MRI-scan te halen. Daar zagen we dat hun hartspiercellen na inspanning leken te lekken. Hoe hoger hun troponinegehalte, hoe sterker de lekkage van de hartspiercel. Maar dan blijft wel de vraag: wat zegt de mate van lekkage over de gezondheid van je hart? Het kan dus ook zo zijn dat de hartspiercellen een beetje troponine gaan lekken na inspanning, zonder dat dit schadelijk is. Vlak na de inspanning zagen we geen afwijkingen, maar misschien is het wel en voorspeller voor ziekte over vijf of tien jaar.”
Om die reden blijven de onderzoekers hun meer dan duizend patiënten de komende twintig jaar volgen. Ze krijgen jaarlijks een vragenlijst toegestuurd, en de onderzoekers houden het sterfteregister bij. De studie van Eijsvogels heeft weliswaar zijn eigen hypothese ontkracht, het is wel goed nieuws voor sporters. „Ook met een verhoogd troponine is er niet ineens van alles mis met je hart.”
