Het was het laatste wat de Franse autoriteiten konden gebruiken in de spannende uren voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Parijs. Op het uitgebreide Franse spoorwegnetwerk brak vrijdagochtend in alle vroegte een enorme chaos uit in het treinverkeer doordat onbekenden op verschillende plaatsen langs het spoor brand stichtten.
Volgens de Franse spoorwegen (SNCF) vernielden de daders bij gecoördineerde sabotage-acties onder meer seininstallaties en kabels langs de hogesnelheidslijnen die Parijs verbindt met steden als Lille, Bordeaux en Straatsburg. Een poging om ook de lijn tussen Parijs en Marseille te saboteren werd door de spoorwegpolitie verijdeld. Honderdduizenden reizigers zijn geraakt – een deel met een paar uur vertraging, van anderen werd de reis helemaal geannuleerd.
Het was meteen duidelijk dat er vanwege het aantal acties en de timing ervan geen sprake van toeval kan zijn. De SNCF sprak van „een enorme aanval” met als doel het hogesnelheidsnetwerk „lam te leggen”. Valérie Pécresse, voorzitter van de regio Île-de-France waarin Parijs ligt, noemde de acties „een poging Frankrijk te destabiliseren”. Demissionair minister van Sport Amélie Oudéa-Castéra spreekt van „gecoördineerde sabotage”. In reactie op de vraag of de acties de Spelen overhoop gaan schoppen zei ze vrijdagochtend: „Het gaat in elk geval deze dag ontregelen, en waarschijnlijk ook een beetje dit weekend.”
Alternatief vervoer
Later zei demissionair minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin dat er vooralsnog geen „directe invloed” op de organisatie van de Spelen is. De meeste deelnemende sporters zijn al in Parijs en voor delegaties die oponthoud hadden is alternatief vervoer geregeld.
De grote vraag is nu wie er achter de acties zit. Vrijdagavond had niemand de aanvallen opgeëist, ook zijn er nog geen arrestaties gemeld. En dus kunnen de Fransen enkel speculeren. Omdat er al maanden signalen zijn dat Rusland Frankrijk provoceert met destabiliserende acties als het massaal verspreiden van nepnieuws, waarvan veel berichten betrekking hebben op de Spelen, dachten velen meteen aan het Kremlin. Vorige week nog werd een Rus opgepakt die „destabiliserende acties” aan het voorbereiden zou zijn geweest.
Vorige week nog werd een Rus opgepakt voor „destabiliserende acties”
Maar vooralsnog is er, voor zover bekend, geen bewijs voor Russische betrokkenheid bij de treinsabotage.
Het is ook mogelijk dat een radicaal-linkse club achter de acties zit. In het verleden werd dezelfde modus operandi gebruikt door een radicaal-linkse groepering en de afgelopen tijd hebben meerdere groepen opgeroepen tot destabiliserende acties tijdens de Olympische Spelen – omdat ze het evenement niet sociaal of te belastend voor het klimaat vinden.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26195846/data118961028-c63da1.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26195851/data118961037-0e0db4.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/07/26195849/data118961228-5a23e8.jpg)
Het lijkt er in elk geval op dat de daders het spoorwegstelsel goed kennen. Demissionair premier Gabriel Attal zei vrijdagmiddag tegen de pers: „Wat we weten, wat we zien, is dat deze operatie werd voorbereid en gecoördineerd, dat belangrijke punten werden aangepakt, wat een vorm van kennis van het netwerk laat zien die nodig is om te weten waar toe te slaan.”
Ernstige verstoringen
Wat in elk geval zeker is, is dat de aanvallen op het spoor hebben geleid tot ernstige verstoringen van het treinverkeer. Parijse stations zijn gevuld met wachtende mensen, elders in Frankrijk staan beteuterde sportfans te wachten. Volgens de baas van de SNCF, Jean-Pierre Farandou, zijn in totaal zo’n 800.000 reizigers getroffen. Hierbij speelt mee dat er niet alleen veel verkeer op de been is vanwege de Spelen, ook begint dit weekend een van de drukste Franse vakantieweekenden van het jaar.
De Eurostar tussen Londen en Parijs werd gedwongen op een langzamere spoorlijn te rijden dan gebruikelijk. Op tal van trajecten ontstonden grote vertragingen. De SNCF riep reizigers vrijdag op hun reis uit te stellen totdat alle reparatiewerkzaamheden zijn uitgevoerd. Vrijdagavond was een deel van het treinverkeer weer op gang, maar de verstoringen kunnen het hele weekend nog gevolgen hebben – niet alleen naar Parijs, maar in alle richtingen.
Het Openbaar Ministerie in Parijs heeft inmiddels een onderzoek geopend naar de sabotage-acties, die met aandacht gevolgd worden. Volgens een persbericht kunnen de daders honderdduizenden euro’s boete krijgen. Vanwege de Spelen is in Frankrijk een enorme beveiligingsoperatie op touw gezet, vooral in en rondom Parijs, met 45.000 politiemensen, 10.000 militairen en 2.000 particuliere beveiligers, afkomstig uit het hele land. De meeste aandacht gaat daarbij vanzelfsprekend uit naar Parijs en omgeving, waar de meeste sportevenementen worden gehouden. De acties op het spoor werden vrij ver van Parijs uitgevoerd, bij schakelstations in Courtalain, Croisilles en Pagny-sur-Moselle.
De voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité (IOC), Thomas Bach, ziet geen reden de veiligheid van de Spelen in bredere zin in twijfel te trekken. „Wij hebben absoluut vertrouwen in de Franse autoriteiten. Alle maatregelen zijn getroffen en de Franse autoriteiten worden geholpen door 180 inlichtingendiensten van andere landen.”
De organisatie zal alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat de aanvallen zo snel mogelijk worden vergeten, zodat ze het sportevenement niet zullen overschaduwen.
