Nu Parijs zich vult met journalisten, sporters en sportfans van over de hele wereld, domineren de Olympische Spelen die deze vrijdag in de Franse hoofdstad beginnen het nieuws in Frankrijk. Je kunt de radio niet aanzetten zonder op les jeux te stuiten. Sociale media en kranten staan vol met verhalen over het evenement en op terrassen in de Franse hoofdstad gaat elk gesprek erover. Alsof de olympische ringen als een zonsverduistering de politieke crisis doen verdwijnen waarin Frankrijk verkeert.
Maar die crisis is verre van opgelost. Terwijl Parijs zich opmaakt om ruim vijftien miljoen olympische bezoekers te ontvangen, heeft Frankrijk geen echte regering. Het is vooralsnog volstrekt onduidelijk wie het land de komende jaren gaat leiden.
Sinds de onverwachts door president Emmanuel Macron uitgeschreven parlementsverkiezingen van eerder deze maand is de Franse politiek verdeelder dan ooit. De nieuwe Assemblée nationale bestaat uit grofweg drie kampen: radicaal-rechts, het kamp rondom Macron en zijn partners, en het linkse blok Nouveau Front Populaire (NFP). Geen daarvan komt ook maar in de buurt van een absolute meerderheid.
Omdat het NFP onverwacht de grootste werd bij de parlementsverkiezingen, bestond in links Frankrijk de hoop dat Macron een NFP-premier zou aanstellen – de traditie wil dat de president een premier kiest uit de grootste partij. Maar de unie lukte het ruim twee weken niet tot een premierskandidaat te komen (die kwam er pas dinsdagavond, waarover zo meer) en Macron hield zich een tijdlang opvallend stil. Premier Gabriel Attal en zijn ministers blijven de komende tijd actief als demissionaire regering.
Lees ook
Terreurdreiging Spelen bestaat, maar Parijzenaren laten zich niet gek maken
Macron wil ‘olympisch bestand’
Dit is in Frankrijk een zeer ongewone situatie, die voorlopig zal voortduren: Macron kondigde deze week een trêve olympique (olympisch bestand) aan. Dat betekent dat hij vóór het einde van de Spelen (op 11 augustus) geen nieuwe premier zal benoemen. Volgens zijn entourage wordt het mogelijk zelfs nog een stuk later. In een tv-interview lichtte Macron dinsdagavond zijn besluit toe: hij verzekert de „stabiliteit van het land” door de ministers die de Spelen hebben voorbereid, ook tijdens het evenement op hun plaats te laten. Nú een nieuwe premier aanwijzen zou tot „wanorde” leiden. De president reageerde niet op de opmerking van de journalist dat veel Fransen juist hém verantwoordelijk houden voor de politieke chaos waarin Frankrijk zich bevindt.
Macron kiest er dus bewust voor om de situatie te laten doorsudderen. Hij lijkt erop te gokken dat als er genoeg tijd verstrijkt, het NFP zal imploderen en hij gematigde linkse partijen kan verleiden een coalitie met hem te vormen. Want de president ziet een brede coalitie voor zich van ‘republikeinse partijen’. Dit betekent in praktijk de Socialistische Partij, waar hij ooit zelf bij zat, en de conservatief-rechtse Les Républicains, met wie hij de afgelopen jaren vaker samenwerkte.
Enerzijds is dat geen gekke gedachte, want zowel Les Républicains als het in allerijl uit de grond gestampte NFP toonden zich de afgelopen tijd allerminst verenigd. Zo zei de linkse unie na de parlementsverkiezingen van 7 juli snel een premierskandidaat aan te kondigen, maar daarna kwamen er tweeënhalve week enkel berichten naar buiten over interne meningsverschillen en bekvechterij.
Witte rook
Dinsdagavond was er toch nog witte rook: nadat meerdere kandidaten op wat genânte wijze de deur waren gewezen na intern getouwtrek, droeg het NFP de weinig bekende econoom Lucie Castets voor als premierskandidaat. De kans lijkt nihil dat Macron haar daadwerkelijk zal benoemen – hij wordt daar op geen enkele wijze toe verplicht en dat zou zijn gedroomde rechtse coalitiepartner tegen de borst kunnen stoten.
Sowieso is het de vraag of de politieke partijen wel in een coalitie met Macron willen. Iedereen weet dat het samenwerken met de zeer impopulaire president een electoraal risico is – en samenwerken is al een vies woord in Frankrijk, een land zonder sterke traditie van coalitievorming. Liever profileren partijen zich hier door zich in felle bewoordingen af te zetten tegen de ander.
President Macron is hier bewust van, maar blijft stoïcijns als altijd in zijn coalitie geloven, zo bleek tijdens het tv-interview. Volgens hem moeten de gematigde politieke partijen hun „verantwoordelijkheid nemen” omdat de Franse kiezers met hun stem zouden hebben laten zien dat ze willen dat partijen de handen ineen slaan om „het land vooruit te helpen”. „[De partijen moeten] doen wat Europese democratieën doen: uit de comfortzone stappen, leren compromissen te sluiten – het woord compromis is geen scheldwoord.”
Lees ook
Links won onverwachts in Frankrijk, maar de jonge alliantie NFP heeft een hoog loszandgehalte
Minister van Sport
De politieke impasse zal de komende weken dus voortduren. Dat betekent nog langer onzekerheid, maar tegelijkertijd is het doemscenario afgewend dat Frankrijk van regering wisselt op het moment dat het grootste evenement op Frans grondgebied ooit plaatsvindt.
Voor minister van Sport Amélie Oudéa-Castéra was de trêve olympique de enige juiste oplossing, zo zei ze maandag bij een persontmoeting tegen NRC. „Het olympische bestand is belangrijk zodat de Fransen van dit evenement kunnen genieten met een gevoel van harmonie en nationale eenheid. Het stelt de Fransen gerust dat de mensen die de afgelopen jaren aan de dossiers hebben gewerkt, nu aan het roer staan.” Ook zelf was ze soulagée, opgelucht, dat ze niet nét voor de Spelen hoefde te vertrekken.
