De kwaliteit van bevolkingsonderzoeken naar borstkanker staat onder druk. Nu nog zijn de honderdduizenden tweejaarlijkse deelnemers “over het algemeen tevreden”, maar onder meer de hoge druk op de organisatie maakt dat die kwaliteit de komende jaren dreigt te verminderen. Dat schrijft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in een dinsdag verschenen rapport. Uitvoerende organisatie Bevolkingsonderzoek Nederland moet binnen drie maanden een verbeterplan kunnen overleggen.
Miljoenen vrouwen, transgender mannen en non-binaire mensen met borsten tussen de 50 en 75 jaar ontvangen om de twee jaar een uitnodiging van Bevolkingsonderzoek Nederland om kosteloos hun borsten te laten onderzoeken. In 2022 gaven bijna 877.000 mensen — 70,7 procent van de genodigden — gehoor aan die oproep. De bedoeling is dat artsen kanker hierdoor in een vroeger stadium ontdekken, voordat patiënten er last van krijgen. Vergelijkbaar preventief bevolkingsonderzoek vindt plaats naar baarmoederhals- en darmkanker.
Ruim 27.000 mensen ontdekten in 2022 dankzij bevolkingsonderzoek dat zij (een voorstadium van) kanker hadden. Volgens de inspectie zijn deelnemers tevreden over de “goede uitleg” en de “bevlogen, vriendelijke en voorzichtige” screeningsmedewerkers.
De kwaliteit van het onderzoek wordt volgens de inspectie vooral bedreigd door de hoge werkdruk voor radiologen die de mammografieën (röntgenfoto’s van de borsten) maken. Daardoor blijft minder tijd over om cliënten op hun gemak te stellen en van uitleg te voorzien. Dit zou ook een “hoog ziekteverzuim” onder radiologen als gevolg hebben.
Bovendien is Bevolkingsonderzoek Nederland volgens de inspectie onvoldoende een lerende organisatie. “Medewerkers werken niet in een cultuur om veilig met elkaar te kunnen leren en reflecteren op wat er beter kan”, schrijft de inspectie, en ziekenhuizen koppelen de resultaten van vervolgonderzoeken niet terug aan de screeningsmedewerkers. Juist die terugkoppeling kan tot nieuwe kennis leiden. Ook doet Bevolkingsonderzoek Nederland volgens de inspectie onvoldoende om vrouwen met een migratieachtergrond en een lage sociaaleconomische positie te stimuleren zich te laten onderzoeken.
Lees ook
Steeds minder mensen doen mee aan bevolkingsonderzoeken naar kanker
Er was geen vreugdekreet, geen high five, zelfs geen glimlach bij Remco Evenepoel toen hij onder een bomengalerij in Caen na zijn tijdrit in de remmen kneep. Geen spoor van euforie bij de Belg, die simpelweg een flesje water van zijn verzorger aannam en toen zijn fiets omdraaide op weg naar het podium.
Intussen toonde de grote schermen bij de finish beelden van Jonas Vingegaard, die met open mond naar het einde van zíjn tijdrit leek te snakken. Zijn achterstand bedroeg toen al vijftig seconden, en hij moest nog vijf kilometer.
Het is nog vroeg in de Tour – pas vijf dagen onderweg – en de beslissing zal vermoedelijk pas over twee weken vallen in de Alpen. Maar de tijdrit van woensdag liet wel voor het eerst zien hoe de verhoudingen liggen tussen de drie grote favorieten voor de gele trui.
Naast de Tour Leroy, onderdeel van de vestigingsmuur die Caen in de Middeleeuwen optrok ter verdediging van de haven, werden de renners vanaf een geel startpodium weggeschoten, onder begeleiding van gejuich van het publiek en gekrijs van de overvliegende meeuwen.
Even moesten de renners omhoog, richting de oude muren van het kasteel van de stad, maar daarna volgde een vrijwel vlak parcours over 33 kilometer, perfect voor de tijdritspecialisten.
Grote verliezer
Om half zes was de eerste conclusie: Tadej Pogacar is voorlopig de beste. Maar liefst drie keer mocht hij het podium op, als leider in het algemeen, berg- en sprintklassement. Achter Evenepoel was hij woensdag in de tijdrit de beste van de rest, slechts zestien seconden was het verschil. In de strijd om de gele trui heeft de Sloveen nu 42 seconden voorsprong op de Belg.
„Dit is een hele mooie dag”, zei Pogacar na afloop. „Dat ik maar zo weinig verlies op de beste tijdrijder ter wereld, en daarnaast veel tijd pak op de rest van de klassementsrenners, daar ben ik heel blij mee.”
Evenepoel is helemaal terug, dat is conclusie twee. Vooraf de grote favoriet voor de zege in deze tijdrit, trad de olympisch en wereldkampioen tijdrijden aan met gouden fiets, gouden helm en regenboogtrui. Meteen werd duidelijk dat hij vloog; hij reed de tweede, derde en eerste tussentijd en op de streep had hij iedereen verslagen.
„Dit was een revanche voor mijn slechte start van zaterdag”, zei Evenepoel, doelend op de eerste etappe waar hij door waaiervorming 39 seconden verloor. „Ik was gemotiveerd om iets terug te doen. En het is altijd lekker om zo vroeg in de Tour al te winnen, dat neemt een deel van de druk weg.” Evenepoel mocht twee keer het podium op; als winnaar van de dag en als nieuwe leider in het jongerenklassement.
Remco Evenepoel wordt gehuldigd bij zijn overwinning in de tijdrit. Foto Marco Bertrorello
De laatste en hardste conclusie: Vingegaard was de grote verliezer van de dag. De Deen eindigt achter mannen als Primoz Roglic en teamgenoot Matteo Jorgenson en verloor 1 minuut en 21 seconden op Evenepoel en meer dan een minuut op Pogacar. Toen hij na de finish uitbolde, hing er een trekje van vertwijfeling om zijn mond.
Het is, zei ploegleider Grischa Niermann van Visma-Lease a Bike even later, „een grote teleurstelling” dat zijn kopman zo vroeg in de Tour al op zo’n grote achterstand staat. ’s Ochtends had de Nederlandse ploeg nog uitgesproken de tijdrit als een kans te zien om tijd te pakken op Pogacar.
Maar Niermann zag tijdens de wedstrijd de achterstand van zijn kopman op Pogacar „stelselmatig” oplopen. „Ik heb er geen verklaring voor, want ik heb hem nog niet gesproken. Maar ik denk niet dat dit zijn beste tijdrit ooit was”.
De wind speelde een rol door van richting te draaien, van het zuiden naar het noorden, en wat in kracht toe te nemen in de loop van de middag, maar daar wilde de Nederlandse ploeg niet als excuus gebruiken. „Er was meer wind, maar dat gold voor ons allemaal”, zei Jorgenson, die zelf ook teleurstelde door meer dan een minuut te verliezen op Evenepoel en Pogacar.
Jonas Vingegaard stelde flink teleur in de tijdrit. Foto Marco Bertorello
Hongerig
Bij zijn concurrenten heerste verbazing over het tijdverlies van Vingegaard, vooral omdat de Deen in het Criterium du Dauphiné, een belangrijke voorbereidingskoers op de Tour, tijd had gepakt op Pogacar (en minder tijd verloren had op Evenepoel). „Misschien dat deze tijdrit hem van ons drieën het slechtste lag”, zei Evenepoel. „Hij is de lichtste van ons, dus hij was in het nadeel met de wind en qua absoluut vermogen trappen.”
„Ik had niet verwacht nu al zoveel tijd op hem te pakken”, zei Pogacar, die wel een verklaring had voor zijn eigen verbeterde prestatie vergeleken met de Dauphiné. „Daar deelde ik mijn tijdrit volledig verkeerd in. Ik was niet hongerig genoeg. Dus ik heb hard getraind op mijn tijdritfiets en had mezelf beloofd dat ik het beter zou doen.”
Bij zijn ploeg UAE Team Emirates-XRG hadden ze er al rekening mee gehouden dat Pogacar beter zou presteren dan een paar weken terug. „Dit is de Tour de France”, zei ploegleider Matxin Fernandez bij de start. „Dan is Tadej altijd meer gefocust, meer gemotiveerd.” Ook Evenepoel was niet verbaasd. „Pogacar weet altijd het beste te presteren op het grootste podium.”
De Sloveen rekende zich zo vroeg in de Tour nog niet rijk. „Morgen wordt weer een hectisch gevecht voor het klassement, dus we moeten voorzichtig zijn”, keek hij alvast vooruit naar een nieuwe etappe vol steile klimmetjes in de finale. Dan zullen Vingegaard en zijn ploeg beginnen aan de achtervolging, kondigde Niermann aan. „We zullen wel moeten.”
Voetbaltrainer Carlo Ancelotti is veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar vanwege financiële fraude. Ancelotti moet daarnaast een boete van ruim 386.000 euro betalen, zo schrijven Spaanse media woensdag. De huidige bondscoach van het Braziliaanse elftal krijgt die straf vanwege belastingontduiking in 2014, toen hij nog trainer was van Real Madrid. Volgens de rechtbank heeft Ancelotti gefraudeerd met inkomsten gelieerd aan portretrechten via „ondoorzichtige structuren en entiteiten in belastingparadijzen”.
Volgens justitie zou Ancelotti een deel van zijn salaris in de vorm van portretrechten uitbetaald krijgen, zodat hij minder belasting hoefde af te dragen. Hij zou 15 procent van zijn salaris via portretinkomsten hebben ontvangen. De trainer zelf zei daarover dat die betaalstructuur door zijn toenmalige werkgever Real Madrid was voorgesteld. Ook ontkende Ancelotti verdere persoonlijke betrokkenheid; onderhandelingen zou hij hebben overgelaten aan zijn fiscaal adviseur.
De kans is klein dat de 66-jarige Ancelotti daadwerkelijk in de gevangenis belandt. De Italiaan heeft geen strafblad en is niet veroordeeld voor een geweldsdelict. Volgens het Spaanse recht heeft een celstraf korter dan twee jaar in dat soort gevallen een voorwaardelijk karakter, tenzij de rechters een uitzondering maken.
Zwaardere strafeis
De Spaanse aanklagers hadden in april een gevangenisstraf van vier jaar en negen maanden en een boete van 3,2 miljoen euro geëist tegen de Italiaan. Ancelotti’s straf valt uiteindelijk lager uit omdat hij door de rechter is vrijgesproken van een andere belastingfraudeverdenking uit 2015. Een jaar eerder heeft hij volgens de rechtbank dus wél belasting ontdoken via een structuur van tussenbedrijven gevestigd in het Verenigd Koninkrijk en de Maagdeneilanden.
In werkelijkheid hadden de opgegeven firma’s „geen panden, werknemers of kantoren”, aldus de rechtbank. Via de bedrijven verdiende Ancelotti in 2014 ruim 1,2 miljoen euro, zonder dit aan te geven bij de Spaanse fiscus. In plaats daarvan kreeg hij 39.000 euro terug. De boete die Ancelotti krijgt, is gebaseerd op het bedrag waarvoor hij gefraudeerd heeft samen met de som die ten onrechte is terugbetaald.
Tijdens een rechtszitting vertelde Ancelotti dat de werkwijze gemeengoed is in het Spaanse voetbal. Zo zou de Portugese trainer José Mourinho eveneens belasting hebben ontdoken door salaris te ontvangen in de vorm van portretinkomsten. Volgens Ancelotti zouden „alle spelers” dezelfde truc hanteren. Wereldsterren Lionel Messi en Neymar hebben zich eerder moeten verantwoorden vanwege belastingontduiking. Messi krijg een boete en een voorwaardelijke gevangenisstraf, de zaak tegen Neymar werd geseponeerd.
Ancelotti is een van de succesvolste trainers ter wereld. Momenteel is hij bondscoach van Brazilië. Eerder trainde hij onder meer Real Madrid, Bayern München, Napoli, Paris Saint-Germain, Juventus en AC Milan. Bij veel van die clubs behaalde hij landstitels. Daarnaast won hij, als eerste trainer ooit, vijf keer de Champions League — in het Europees voetbal de meest prestigieuze toernooiprijs. Eerder was Ancelotti ook actief als profspeler in de Italiaanse voetbaltop.
Zag je hoe netjes hij reed?” Claudia van der Hulst fietst met haar zoon Joris (15) door de binnenstad van Enschede. Hij heeft een fatbike. Hij heeft er zelf voor gespaard en heeft ’m uiteindelijk, na zijn ouders te hebben beloofd dat het exemplaar niet op te voeren zou zijn, zelf gekocht. Van het geld dat al jaren in een blik onder zijn bed stond. „Er zat twaalfhonderd euro in”, zegt Joris. Met een Ridstar rijdt hij door de stad, en hij fietst ermee naar zijn voetbalclub, Achilles. Toch kan Joris wel begrijpen dat de gemeente Enschede gaat proberen de fatbike te verbieden in de binnenstad. „Sommige jongens voeren hun fatbike op en dat is natuurlijk gevaarlijk.” Maar: „Voor mij zou zo’n verbod heel jammer zijn. Want ik doe eigenlijk niks fout.”
Zijn vrienden plagen hem wel dat zijn fatbike nooit boven de 25 kilometer per uur komt. En wat echt „niet cool” is, vertelt hij, is dat hij wel eens wordt ingehaald door een elektrische fiets of scootmobiel. Zijn moeder lacht er hartelijk om.
Het was Rachel Denneboom, fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad, die een motie had ingediend om fatbikes in de binnenstad te verbieden, mede ondertekend door Burger Belangen, veruit de grootste partij in Enschede. „Vanwege de ergernis en de veiligheid”, zegt Denneboom. Dinsdag werd de motie aangenomen. Denneboom: „Iedereen kent wel iemand die er een ongeluk door heeft gekregen, of een net niet-momentje heeft gehad.” Zelf had ze dat moment, „alsof de duvel ermee speelde” dinsdag, op weg naar de raadsvergadering. „Bijna een ongeluk. Ik zei tegen die fietser: ‘hé let eens op’. Vervolgens komt de jongen terug en rijdt een rondje om mij heen om te zeggen wat hij van mij vindt. Dat was niet zo positief. Want ze vinden dat de binnenstad van hen is. Dat stoort mij enorm.”
Veel mensen op straat in Enschede herkennen de irritatie al te goed, over het roekeloos rijden van met name jonge fatbikerijders. Eigenaar Hossein Ramezanpour (55) van fietsenwinkel Bike Supply, even buiten het centrum, vindt een verbod „prima”. Ramezanpour: „In het centrum moeten mensen veilig kunnen shoppen. Eigenlijk zouden alle fietsen daar moeten worden verboden. Maar vooral de fatbikes. Want daar zitten jongetjes van tien tot zestien jaar op, vaak op opgevoerde fatbikes, met twee of drie tegelijk. Ze zijn niet zuinig met snelheid. En ze letten niet goed op. Ze doen er gekke dingen mee, ze kijken tijdens het rijden op hun telefoon. Ze brengen andere mensen in gevaar.”
Lees ook
Op je fatbike een helm op? Macy (14) belandde al een keer in het ziekenhuis. Maar ‘een helm is lelijk en verpest mijn haar’
Juridisch
De discussie in Enschede en in de rest van het land gaat sinds woensdag vooral over de vraag in hoeverre het juridisch mogelijk is de fatbike te weren. VVD-raadslid Denneboom: „Ik ben me bewust van alle juridische valkuilen. Mensen zien bij een verbod allerlei beren op de weg, maar ik zie vooral veel fatbikes. Voor een verbod kunnen we niet langer op de politiek in Den Haag wachten. En ik denk dat wij als gemeente wel degelijk de fatbike kunnen weren, door regels op te stellen in de Algemene Plaatselijke Verordening, want die gaat over openbare orde en veiligheid. We hebben eerder de scooter in de binnenstad in de ban gedaan. En een fatbike is een scooter vermomd als fiets. Dus die kunnen we verbieden.”
Wethouder Marc Teutelink (Burger Belangen) „begrijpt de zorgen” van de gemeenteraad, maar denkt dat een wettelijk verbod heel lastig in te voeren zal zijn. Wel wil hij fietsen in de binnenstad „ontmoedigen”. Bijvoorbeeld door het voetgangersgebied in het centrum te vergroten. „Of misschien kunnen we een list verzinnen. We hebben scooters uit het centrum kunnen weren door een parkeerverbod in te stellen. Dat heeft echt effect gehad.” Daar is Denneboom niet voor. „Want die fatbikerijders komen niet om te parkeren, maar zien de binnenstad als een circuit.” Ook zou er volgens wethouder Teutelink meer handhaving en controle kunnen komen op opgevoerde fatbikes, en op fatbikes waarop je niet hoeft te trappen. „Die zijn illegaal.” Daartoe wil hij meer gemeentelijke handhavers inzetten, en met de politie in overleg gaan.
Roekeloos
Er zijn in Enschede ook veel passanten te vinden die, los van het debat over een verbod, de nadruk leggen op het gedrag van de berijders. Dáár moet iets aan worden gedaan, vindt onder anderen Carissa Champlin, universitair docent van stedelijke planologie aan de Universitet Twente. Ze staat met een bakfiets en twee kinderen voor een snoepwinkel. „Het is vanzelfsprekend dat jongeren een fatbike willen hebben. Maar ik ben tegen het gedrag dat de fatbike opwekt. Ik ken verhalen van jongens die vanaf fatbikes eieren gooien en in de binnenstad ongelukjes veroorzaken en vervolgens snel doorfietsen zonder zich te bekommeren om wat er is gebeurd. Ik zie heel weinig controle op dit soort gedrag. Er moet meer gecontroleerd worden.”
Marc Drost, een vijftiger op een fatbike: „Het is typisch Nederlands om van alles te willen verbieden, maar roekeloos rijden zit in de aard van het beestje, en als er een verbod komt op racen door de binnenstad, dan verzinnen die jochies op de fatbikes wel weer wat anders.”
Jonge fatbikers in de binnenstad van Enschede bejubelen het vervoermiddel, het zachte, lange zadel waar je comfortabel op zit én waarop je passagiers kunt meenemen. Om vervolgens begrip te tonen voor voetgangers en tragere fietsers die schrikken van hun acceleratie en wendbaarheid, ook al houden de fatbikers zich „heus wel” aan de maximumsnelheid. „Dit is gewoon een elektrische fiets met dikke banden”, zegt Alexander (14), zittend op een Ouxi. „Maar ik snap wel dat sommige mensen er last van hebben. Jonge kinderen rijden heel asociaal. Hun ouders moeten dat verbieden.” Zelf rijdt hij op een oud, opgevoerd model. „Als ik op dit knopje druk, kan ik er 45 mee. Maar dat doe ik nooit.”
Lees ook
Vette fiets, vette handel: ondernemers verdienen flink aan de fatbike