Hoogpolige vloerbedekking en dik gevernist fineerhout, het handelskenmerk van de Nederlandse hotelkamer. Een onverbiddelijke huiselijkheid die je overspoelt bij entree.
Eerst gaan de schoenen uit, om de voeten te laten woelen. Een geweldig gevoel. De rugzak wordt op de salonstoel geploft. Dan, op zoek naar de gebruikelijke, ingebedde elementen: onze kamer heeft wel een kluis, niet een mini-koelkast. Op de salontafel een lokaal vakantiemagazine en een kladpapiertje met het wifi-wachtwoord. Een bijbel in het nachtkastje.
Drie witte kussens en een televisie aan het voeteneind. Middelmaat is het verdienmodel. Lekker zappen, niet te gek allemaal.
Egon, spoedeisende hulp-arts, organiseert een cursus over duurzaamheid voor het SEH-congres in Egmond aan Zee, en ik mag mee. We zijn er de avond voor aanvang aangekomen, en besluiten een bier te drinken in de Irish pub van het hotel. Het heeft de knus-woelige pub-look, compleet met schreeuwerige tinnen plakkaten. Toch kan ik het gevoel niet schudden dat ik mij in een hotelsouterrain bevind, mede dankzij de eveneens gestoffeerde vloer. We drinken twee bier, gaan dan slapen.
Egon trapt de cursus af met een voorstelrondje, waarbij iedereen zijn irritatie met het huidige zorgsysteem mag uiten. Egons eigen irritatie is de overdiagnostiek in de zorg, deze wordt ruimschoots gedeeld.
Eerst de feiten. De klimaatcrisis is de facto een gezondheidscrisis. Hogere temperaturen gaan gepaard met meer chronische ziekten, zoals COPD en hartfalen. Die warmte, en dus ziekte, concentreert zich in de grote steden, waar ook de meeste mensen wonen: de Rotterdamse binnenstad is ‘s zomers wel zeven graden warmer dan diens buitenwijken.
Tipping points
Tegelijkertijd blijven we alleen maar meer CO2 uitstoten. We naderen bepaalde tipping points, waarbij de aarde nog sneller zal opwarmen: het smelten van de ijskappen zorgt voor minder weerkaatsing van zonlicht, het ontdooien van de permafrost voor een enorme ontlading van CO2 in de atmosfeer. De zorgvraag zal hierdoor alleen maar toenemen de komende jaren. Een groot probleem.
Wat te doen? Reduce, reuse, recycle. Dat is, in hiërarchische volgorde, dé manier om verminderde uitstoot te bewerkstelligen. De beste ideeën bevinden zich in de rechterkruising van een grafiek met op de assen impact en haalbaarheid. Succesverhalen: de vermindering van het anestheticum desfluraan (een wel meer dan 2500 keer zo potent broeikasgas als CO2), van intraveneus paracetamolgebruik, en van plastic handschoenen. Reduce, dus.
De rest van de presentaties, quizzen en workshops gaan in wezen over hetzelfde, vermindering: minder zorg door passende zorg, minder diagnostiek op de SEH, minder bewerkte voedingswaren in het ziekenhuis. Reduce. Geïnspireerd, ja, maar opgelucht? Allesbehalve.
Heel Nederland aan de kroketten en de polonaise. Doen we ook een rondje in de spreekkamer
Bij een duinvoet doe ik mijn schoenen uit. Ik voel het warme zand tussen mijn tenen en een bries steekt op tegen mijn wang. Heerlijk. Ik wandel een eindje over het Egmondse strand, en verzink snel in gedachten: wat een hachelijke situatie, eigenlijk. Wat wij op de SEH proberen met het verminderen van emissie, is nog geen deuk in een pakje boter. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen, dan hebben we misschien een kans om het tij voor de tipping points te keren. Niet in het allerminst het aanstaande kabinet, en dat geeft er de brui aan.
Talloze manieren om het te verkopen aan de burger: als gezondheidscrisis treft het namelijk iedereen. Maak het persoonlijk. Doen we het niet voor onszelf, dan doen we het wel voor onze kwetsbare ouderen, of voor de toekomst van onze kinderen. Of maak het een kwestie van bestaanszekerheid. In Duitsland en Limburg overstromen de rivieren al, wanneer in Rotterdam, Vianen of Zwolle? Maar nee.
Vier magere koeien
Bestaanszekerheid. Tot de voortuinbuxus, ja. Tot en met de bankpas. Nog zoiets: het aanstaande kabinet wil het eigen risico halveren, in het kader van bestaanszekerheid. Voor de bühne, natuurlijk. De halvering van het eigen risico kost structureel zes miljard euro per jaar. Daarnaast maakt het de eerstelijnszorg in Nederland nog laagdrempeliger, waardoor die te maken krijgt met meer patiënten, die allemaal getrieerd moeten worden, met oplopende wachtlijsten. Ook bij de specialist, omdat patiënten bij drukte sneller doorgestuurd worden. Of patiënten nemen het heft in eigen handen, en komen rechtstreeks naar de spoedeisende hulp. Dit alles kost veel meer geld, tijd, en energie. Reduce? Ammehoela.
En hoe komen ze aan al het geld? Ze willen het verhalen op de culturele sector, de btw verhogen. Gestoord! De omgekeerde wereld. In plaats van dat ze mensen gereedschappen geven zichzelf te ontplooien, hun zelfredzaamheid te bevorderen, ja, zich te emanciperen, ontnemen ze hun toegang tot cultuur. Geen zorgen, burger, de dokter fikst het wel. Iedereen gemedicaliseerd, iedereen patiënt.
Je moet de mensen wel dom houden om zich niet te laten verzetten tegen deze cultuurafkalving. Volgende stap: saneer de NPO. Stop de cultuursubsidies. Alle Marokkanen het land uit. Niets nieuws aan de horizon.
Heel Nederland aan de kroketten en de polonaise. Doen we ook een rondje in de spreekkamer.
En de rest, de asielzoeker, buitenlander, migrant, mag de camping niet op. Mijn ouders, zijn dat. Mijn familie. Ik ben dat.
Getergd slenter ik door. Het enige consciëntieuze moment is mijn besluit tot ommekeer. Niets krijg ik mee van het geweldige pendelgeluid van golven die op de branding slaan, van de witte zon, van het zilt in mijn keel. Niets van het warme zand tussen mijn tenen.
Ik sta aan de oever van de Maas, bij de Willemsbrug. Vier magere koeien stappen uit de Maas, en beginnen alles om zich heen op te eten. Ze eten de auto’s, de brug, het centraal station. Ze eten de ziekenhuizen, de universiteit, de hogeschool. Ze eten het stadhuis, het concertgebouw, het theater. Ze eten de asielzoekersboot, de volksbuurten, de yuppenflats. Ze eten de kerk, de moskee, de synagoge. Daarna drinken ze de Maas leeg, zuigen ze de lucht op, en eten ze de grond onder mijn voeten. Ten slotte eten ze elkaar op. Alleen ik blijf over. Ik kijk om me heen. Alles is woest en ledig.
Gedrenkt in het zweet word ik wakker. Ik sla de dekens van mij af en ga rechtop zitten. Mijn voeten verzinken in de vloerbedekking, en ik hoor Egons deinende neusfluiten, maar ik sla er geen acht op, want ik kan enkel denken, in mijn ooghoek de nachtkastbijbel lonkend: wie, in Godsnaam, zal deze droom nog voor mij kunnen duiden?
Lees ook
De ploppende heup als medicijn tegen het cynisme
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122629589-63eccf.jpg|https://images.nrc.nl/lqbdPgzALwhyOsc2WVwyof9Iy44=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122629589-63eccf.jpg|https://images.nrc.nl/VYBnNRq7U2ryc-ufxMHoy1EmW9E=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122629589-63eccf.jpg)
