RTL wilde ook niet te veel offeren om met Talpa te zijn

De fusie die RTL en Talpa nodig dachten te hebben om een competitieve partij te blijven in een veranderende kijkersmarkt, gaat niet door. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) maakte maandagochtend bekend geen vergunning te zullen verlenen. De dominantie die op de traditionele tv-markt zou ontstaan, is volgens de ACM ontwrichtend en in het nadeel van, uiteindelijk, de consument.

Een onderbouwing volgt over enkele weken. ACM zegt overvallen te zijn door de wens van RTL en Talpa om naar buiten te treden met de mededeling dat het fusietraject wordt stopgezet, nadat voorstellen om een vergunning van de ACM te krijgen onvoldoende bleken. Een uitgebreide onderbouwing is er daarom nog niet. Voor RTL en Talpa was het klaar toen ACM twee zogeheten ‘remedievoorstellen’ afschoot, aldus een ACM-woordvoerder.

Lees ook: Talpa slankt af om te kunnen fuseren, maar dat doet wel pijn

Duidelijk is dat de ACM het slagveld in de strijd om de kijker niet zo ruim definieert als Talpa en RTL dat deden. Talpa-eigenaar John de Mol en RTL benadrukten, toen ze anderhalf jaar geleden hun voornemen tot samengaan bekendmaakten, dat de echte strijd niet tussen hen onderling is of met de publieke omroep, maar met Netflix en Disney+ en andere videodiensten met diepe zakken. „Als je kijkt hoe snel we met Talpa kunnen versnellen als het gaat om video-on-demand, is dit een gouden combinatie”, zei RTL Nederland-topman Sven Sauvé eerder. „Als het gaat om waar de oorlog is, dan wordt die niet meer om traditionele televisie gevoerd.”

Bezwaarschrift

Dat gaat dus allemaal niet door. Mediaconcern DPG, uitgever van onder meer de Volkskrant, Trouw, AD, nu.nl en radiostation Qmusic, en de Bond van Adverteerders hadden zich tegen de fusieplannen gekeerd via een bezwaarschrift bij de ACM. De gecombineerde macht van RTL en Talpa op de adverteerdersmarkt zou te groot worden. Een oplossing leek gevonden in de voorgenomen verkoop van de advertentietak van Talpa’s tv-zenders aan Mediahuis Nederland, die twee weken geleden bekend werd. Daarmee zou het schaalvoordeel van het fusieconcern bij de advertentieverkoop worden ingeperkt. Een tweede remedievoorstel, blijkt nu, was een tegemoetkoming aan distributeurs als KPN en VodafoneZiggo, waarmee de zorgen over potentiële prijsopdrijving van de tarieven voor het doorgeven van het zenderaanbod van RTL en Talpa zouden moeten worden weggenomen. Maar „voor beide remedies was weinig support”, zegt de ACM-woordvoerder.

Of ze meer hadden kunnen ‘bloeden’ om de fusie alsnog voor elkaar te krijgen, is volgens een woordvoerder van de RTL-Groep „niet relevant”. De ACM-woordvoerder zegt op zijn beurt dat dit traject van voorstellen tot afstoting van bedrijfsonderdelen ook „niet eindeloos” kan duren. RTL erkent dat er in eigen huis geen ‘offers’ zijn gebracht, zoals Talpa deed, om de ACM te behagen. Maar dat RTL het daarmee minder graag wilde is volgens de woordvoerder niet gezegd.

Franse fusie tegengehouden

In het najaar van 2022 werd een fusie tussen Groupe TF1 en Groupe M6 (van de RTL Groep) door de Franse autoriteit tegengehouden, nadat geen van de twee de hoofdzender wilde afstoten. Het bleek een voorbode voor wat in Nederland stond te gebeuren. „Het moet wel een interessante transactie blijven”, zegt de RTL-woordvoerder over de Franse situatie. De vergelijking met RTL en Talpa wil hij niet maken.

Na een traject van anderhalf jaar blijft alles dus zoals het was. De publieke omroep is marktleider met 38 procent van de kijkers. RTL (24 procent) zal zijn investeringen in videodienst Videoland zelfstandig verder uitbreiden. Talpa, de meest kwetsbare van de drie grote tv-partijen in Nederland, moet het antwoord op de kwijnende traditionele tv-markt eigenstandig formuleren met de zenders SBS6, SBS9, Veronica en Net 5 (samen goed voor 16 procent van de kijkers) en zijn radiostations. „We zijn de fusie vanuit kracht gestart en zullen nu de toekomst met onze creativiteit vorm gaan geven om de grote uitdagingen het hoofd te bieden”, liet Talpa Network-directeur Pim Schmitz optekenen in een persbericht. Talpa heeft vooralsnog geen presentie op de florerende markt van ‘on-demand’ videodiensten.

‘24 uur in contact met consument’

John de Mol hield Talpa Entertainment Productions, dat de ontwikkeling en distributie van concepten, buiten de fusie. In deze tak van de tv-wereld was hij het meest succesvol, onder meer met het succesvolle format Big Brother eind vorige eeuw en als geestelijk vader van het recent door grensoverschrijdend gedrag stopgezette The Voice of Holland. Dat programma werd door RTL uitgezonden en geproduceerd door het Nederlandse filiaal van het Britse ITV. Een eerdere strategische verbreding mislukte toen Mediahuis in 2018 De Telegraaf-uitgever TMG wegkaapte voor de neus van De Mol. Daarna is weinig vernomen van de strategie waarbij Talpa „24 uur in contact staat met de consument”. Persbureau ANP werd in 2021 verkocht aan de Haagse ondernemer Chris Oomen. Het concept VoetbalTV, waarbij amateurwedstrijden integraal werden vastgelegd voor kijkers, mislukte door tussenkomst van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Voorzitter Henriëtte van Swinderen van de Bond van Adverteerders (BvA) zegt dat het „goed is dat er geen dominante partij ontstaat die kan dicteren wat er op de markt gebeurt”. De adverteerders die zij vertegenwoordigt zijn „niet tegen gezonde verschuiving of verandering in het medialandschap”, maar het „oorspronkelijke fusievoorstel leidde tot het andere uiterste.” Ook over het remedievoorstel over het afstoten van Talpa’s advertentietak aan Mediahuis stond de BvA niet te springen, erkent ze.

Mediahuis Nederland, onderdeel van het Mediahuis-concern waar ook NRC onder valt en uitgever van onder meer De Telegraaf, bevestigt dat de beoogde overname van de advertentietak Talpa Media niet doorgaat.