Zo’n zeventigduizend demonstranten hebben zich zaterdag verzameld voor de Grughalle, een hal in het Duitse Essen waar een tweedaags congres van de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) plaatsvindt. Dat schrijven internationale persbureaus. De demonstranten zijn naar het congrescentrum gekomen om hun onvrede te uiten over de partij en diens extreemrechtse gedachtegoed.
Eerder op de dag probeerden demonstranten te verhinderen dat AfD-politici de arena konden bereiken, onder meer door wegen te blokkeren. De conferentie ging daardoor later dan gepland van start. De politie gebruikte knuppels en pepperspray om te voorkomen dat de demonstranten door de politiebarrière zouden breken. Een klein aantal agenten liep lichte verwondingen op bij de confrontatie. Ook werd een onbekend aantal activisten gearresteerd.
Tijdens de partijconferentie zou ook de nieuwe partijtop worden gekozen. Alice Weidel en Tino Chrupalla werden met een grote meerderheid herverkozen en zullen de partij de komende tijd opnieuw als duo leiden. Tegen de zeshonderd AfD-aanhangers zei Weidel dat „er een einde dreigt te komen aan Duitsland als het niet stopt met woke hippiegekte”. Ze zei ook dat er volgens haar geen plaats is voor Oekraïne in Europa en de Europese Unie.
Met 15,9 procent van de stemmen won de rechts-radicale partij flink tijdens de Europese verkiezingen, maar AfD wordt ook geplaagd door een serie schandalen. Zo werd de Europese AfD-lijsttrekker Maximilian Krah eerder deze maand uit de delegatie van de partij gezet vanwege uitspraken over de paramilitaire SS in nazi-Duitsland. Tegenover een Italiaanse krant stelde hij dat een SS-lid „niet automatisch een crimineel” was en dat „onder de 900.000 SS-mannen ook veel boeren” waren. Daarnaast werd eerder al een naaste medewerker van Krah opgepakt op verdenking van spionage voor China.
Bij een Israëlische luchtaanval op een school in Nuseirat, een plaats iets ten zuidwesten van Gaza-Stad, zijn zaterdag zeker 16 mensen om het leven gekomen. Dat meldt Al Jazeera. Volgens het Palestijnse persbureau Wafa werd de school gerund door de VN_hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) en bood onderdak aan vluchtelingen.
Volgens een woordvoerder van de UNRWA verbleven er zo’n 2.000 vluchtelingen in de school. De meeste slachtoffers zijn vrouwen en kinderen. Ook zijn er zo’n 75 gewonden.
“Er is geen enkele rechtvaardiging of reden om zulke schade toe te brengen aan faciliteiten van UNRWA”, aldus de woordvoerder. Het Israëlische leger heeft de aanval nog niet bevestigd.
De Noorse wielrenner André Drege is op 25-jarige leeftijd overleden door een val in de voorlaatste etappe van de Ronde van Oostenrijk. De renner kwam in de afdaling van de Großglockner ten val en bezweek daarna aan zijn verwondingen, meldden Oostenrijkse media.
Het is nog niet duidelijk hoe de Noor ten val is gekomen. Ook is nog niet bekendgemaakt of de laatste etappe van de ronde zondag wordt gereden.
Drege reed sinds 2021 voor Team Coop-Repsol. “Ons hele organisatiecomité is aangeslagen door dit tragische ongeval en onze gedachten zijn bij de familie, vrienden en de ploeg Coop-Repsol”, meldde de organisatie op sociale media.
Vorig jaar overleed de Zwitserse wielrenner Gino Mäder door een val in de afdaling in de Ronde van Zwitserland.
Lees ook
Veiligheid in het wielrennen, een jaar na de dood van Gino Mäder – ‘Het risico zou niet bij de renners moeten liggen’
De warme betrekkingen waren er al jaren. Maar dit is nieuw: ook in het Europarlement zijn Viktor Orbán en Geert Wilders voortaan bondgenoten. Vrijdagavond maakte de PVV-leider bekend dat zijn partij (met straks zes Europarlementariërs) zich aansluit bij de nieuwe Europese fractie die de Hongaarse premier wil oprichten: Patriotten voor Europa.
De timing van de bekendmaking viel op: juist vrijdag zorgde Orbán binnen Europa voor grote commotie, door een onverwacht bezoek te brengen aan de Russische president Vladimir Poetin in Moskou. Met het bezoek, door Orbán zelf een „vredesmissie” genoemd, zette hij de verhouding met Europese partners – niet voor het eerst – onder hoogspanning. Vanuit Brussel en tal van EU-landen klonk keiharde kritiek. Maar ondertussen toont zijn gestaag groeiende nieuwe Europese fractie óók dat er binnen de EU een aan invloed winnende groep partijen is die zich maar al te graag wél met hem verbindt.
De precieze samenstelling en koers van de nieuwe Patriotten-groep is nog onzeker. Maar dit werd de afgelopen dagen al wel duidelijk: het isolement van Orbáns Fidesz-partij – na het vertrek in 2021 uit de Europese christen-democratische fractie EVP – is voorbij. En ook: Orbán ziet kansen in een nieuwe samenwerking met radicaal-rechtse partijen, die op hun beurt geen problemen hebben met zijn Rusland-vriendelijke koers.
Vox, FPÖ, Chega, ANO ook lid
Orbán kondigde zijn nieuwe groep vorige week zondag aan, in samenwerking met de Oostenrijkse FPÖ en het Tsjechische ANO van oud-premier Andrej Babis. Later die week maakte ook de Portugese partij Chega bekend zich aan te sluiten. Vrijdag volgde naast de PVV ook de Spaanse ultraconservatieve partij Vox, die tot dat moment aangesloten was bij de radicaal-rechtse ECR-fractie van onder meer de Italiaanse premier Giorgia Meloni.
Zo krijgt de samenstelling van de nieuwe Patriotten-groep steeds duidelijkere contouren en blijkt het in elk geval deels een hergeboorte van de bestaande Identiteit en Democratie-groep, waarbij de FPÖ, PVV en Chega tot voor kort zaten. Deze maandag sluit zeer waarschijnlijk ook het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen zich bij de nieuwe Patriotten-groep aan, net als naar verwachting de Italiaanse Lega, het Vlaams Belang en radicaal-rechtse partijen uit Denemarken en Estland.
Al die partijen werkten eerder al samen in de ID-groep, die daarmee nu dus een nieuwe naam lijkt te krijgen én wordt uitgebreid met de partijen van Orbán, Babis en met Vox. Dat betekent allereerst een flinke groei: als alle genoemde partijen zich inderdaad aansluiten, zal de nieuwe Patriotten-fractie de op-twee-na-grootste in het Europarlement worden. Daarmee komen ze vóór de radicaal-rechtse ECR-fractie van Meloni en vóór de liberale fractie.
Risico op verdeeldheid blijft
Maar daarnaast is het ook een ‘rebranding’. De ID-groep werd gekenmerkt door ophef en twist, wat recent leidde tot een breuk met de Duitse partij Alternative für Deutschland (AfD). Vooral Le Pen wil de associatie met die bij beïnvloedingsschandalen betrokken Duitse partij koste wat kost voorkomen. Grote verliezer van de herschikking lijkt dan ook de AfD, die al liet weten zich niet bij de Patriotten aan te sluiten en daarmee waarschijnlijk geïsoleerd achterblijft.
De verdeeldheid van radicaal-rechts in het EP blijft daarmee in stand: ook omdat de fractie van Meloni duidelijk afstand houdt tot de nieuwe Patriotten. En ook bínnen de Patriotten zal over tal van onderwerpen twist blijven bestaan: een analyse van NRC liet eerder al zien dat de ID-groep bovengemiddeld verdeeld was en bijvoorbeeld partijen als Lega en RN het zeer vaak oneens zijn. Bovendien blijkt het in het Europarlement waar centrumpartijen nog altijd een meerderheid hebben, vaak sowieso lastig als radicaal-rechtse groep invloed uit te oefenen.
Dat laatste is dan ook niet het doel van de nieuwe ‘Patriotten’-samenwerking, schreef Daniel Hegedüs, als rechtsstaat- en Centraal-Europa-deskundige verbonden aan The German Marshall Fund, eerder deze week in een analyse op de nieuwssite EUobserver. Orbán probeert met zijn groep volgens hem veeleer invloed te krijgen in de ministerraden van de EU – en nu steeds meer radicaal-rechtse partijen in de EU (mee)besturen groeit de kans dat hij daarin slaagt.
Tel je alle EU-landen waar dat het geval is bij elkaar op, dan heb je nu immers al bijna een zogeheten ‘blokkerende minderheid’ waarmee je besluiten kunt tegenhouden. Zeker omdat bijvoorbeeld de Tsjechische en Oostenrijkse partijen in de Patriotten-groep hoog scoren in peilingen voor naderende verkiezingen, en hun invloed dus kan groeien.
Lees ook
Radicaal-rechts stemt in Europarlement vaak verdeeld, blijkt uit analyse van het stemgedrag
Meer Europese coördinatie tussen de radicaal-rechtse partijen op specifieke thema’s kan hen zo helpen bepaalde prioriteiten te verwezenlijken, denkt Hegedüs. „De Patriotten-groep is bedoeld om populistische oppositie tegen bepaalde laaghangende vruchten van de Europese politiek, zoals immigratie, de vergroening van de Europese landbouwsector of het voorgestelde verbod op verbrandingsmotoren, te bundelen en die oppositie-politiek uit te buiten voor binnenlandse politieke doeleinden.”