‘Ik heb een lieve pleegzoon van 17”, schrijft een pleegmoeder. „Hij investeert niet in zichzelf. Hij heeft geen diploma, en zal ook dit jaar zijn mbo 2 niet halen. Hij doet geen dingen waar hij geen zin in heeft. Zodra hij ergens op aangesproken wordt, kapt hij ermee. Hij stopt met voetbal zodra hij een trainer ‘respectloos’ vindt, stopt met bijbaantjes zodra iemand hem aanspreekt op te laat komen. Hij gamet en ligt in bed. Dit heeft met een laag zelfbeeld te maken. Zijn ouders konden niet voor hem zorgen. Het enige waar hij respect voor heeft is geld. In het verleden is hij met justitie in aanraking geweest, maar sinds hij bij mij woont niet meer. Toch ben ik bang dat hij de misdaad in zal gaan. Wij hebben een goede band; hij komt af en toe een knuffel geven of halen en hij zegt ook dat hij mij het meest vertrouwt. Ik heb met adviezen, liefde en voorbeeldgedrag geprobeerd hem alternatieven te tonen, maar hij reflecteert niet op zijn eigen gedrag. Hij wil ook geen therapeutische hulp. Hoe kan ik hem helpen iets van zijn leven te maken? Ik ervaar weinig support van Pleegzorg.”
Samen zoeken
Anneke Vinke: „Voor uw pleegzoon is de wereld geen veilige plek. Het belangrijkste is om de situatie te accepteren zoals hij nu is, en er voor hem te zijn. Vraag hem of hij wil onderzoeken wat er gebeurt, samen met u en eventueel een professional erbij. Wees niet veroordelend maar nieuwsgierig.
„Waarom lukt het hem niet om naar school te gaan of zijn baantje vol te houden? Misschien weet hij niet hoe het moet? Misschien voelt hij dat het moeilijk gaat worden, en schaamt hij zich om hulp te vragen? Dan laat hij het mogelijk liever zelf gaan dan te worden weggestuurd.
„Help hem om zijn eigen innerlijke dialoog te voeren via de ‘taal der delen’: een stukje van jou heeft er geen zin in, maar is er ook een stukje van jou waarvoor dat anders is? Vanuit die innerlijke dialoog en de wetenschap dat u hem niet laat vallen, kan hij voorzichtig in beweging komen.
„Los het niet voor hem op, geef geen advies, maar blijf wel in contact met hem. Heb geduld.”
Fundamenten bouwen
Marga Akkerman: „Kinderen gedijen in een voorspelbare omgeving. Als je huilt, word je getroost; als je te ver gaat, word je teruggefloten; als je iets goed doet, krijg je lieve woordjes. Belangrijke signalen van warmte en zorgzaamheid.
„Uw pleegzoon zal dit in zijn opvoeding gemist hebben, en heeft daardoor geen stimulans gehad om een ‘innerlijke organisatie’ op te bouwen. Mogelijk heeft hij een vaag idee ontwikkeld van wat je als een echte man hoort te doen, en dat is ‘niet met je laten sollen.’ Kritiek tast mede daardoor zijn gammele gevoel van eigenwaarde aan.
„Het is prachtig dat hij u durft te vertrouwen. Hij heeft geen behoefte aan het ophalen van zijn geschiedenis en dat is een prima uitgangspunt. Ga met hem in gesprek over wat nu nodig is want zijn leven staat niet stil. Een huis bouw je op goede fundamenten. Wil hij die samen met u gaan aanpakken?
„Dat betekent dat u met hem afspraken wil maken. ‘Afspraak is afspraak’ is een belangrijk fundament. Elke dag naar school gaan ook. Zijn er mannelijke docenten die hem extra positieve aandacht kunnen geven? En wat kan hij bijdragen aan het huishouden?
„Deze benadering zal niet meteen succes hebben. Zoek voor uzelf een professionele gesprekspartner om uw verhaal kwijt te kunnen.”
Anneke Vinke is psycholoog. Zij heeft een praktijk voor adoptiegerelateerde vraagstukken.
Marga Akkerman is niet-praktizerend klinisch jeugdpsycholoog en -psychotherapeut.
Reageren op dit artikel kan alleen met een abonnement.
Heeft u al een abonnement, log dan hieronder in.
