Verdachten ‘Zaventem’ klagen over naaktfouilleringen en gebrek aan privacy

Posted on by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Aanslagen De verdachten van de aanslag op Brussels Airport en metrostation Maalbeek, in 2016, maken weinig kans om vrij te komen. Hun rest slechts te pleiten voor verbetering van de detentieomstandigheden. Dat doen ze met succes.






Rechtbanktekening van verdachte Ibrahim Farisi tijdens een zitting van het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 in de Brusselse Hoofdstedelijk Rechtbank van Assisen.
Rechtbanktekening van verdachte Ibrahim Farisi tijdens een zitting van het proces van de aanslagen van 22 maart 2016 in de Brusselse Hoofdstedelijk Rechtbank van Assisen.

FOTO JONATHAN DE CESARE/Belga

Om even na half tien op dinsdagochtend neemt Ibrahim Farisi (34) ineens het woord in de streng beveiligde rechtszaal in Haren, een buitenwijk van Brussel, waar al sinds begin december vorig jaar het megaproces tegen de verdachten van de aanslagen in Zaventem en Maalbeek van incident naar incident laveert. Ibrahim Farisi, die het proces net als zijn oudere broer Smail (38) in vrijheid mag volgen, begint in zijn microfoon te roepen.

„De wereld is groot”, zegt hij. „Als ik dit grondgebied had willen verlaten, had ik naar Cuba gekund, of naar Brazilië.” Hij wil duidelijk maken dat hij onschuldig is, en daarom niet vluchtte. Na nog wat onsamenhangende teksten wordt Farisi door de politie naar buiten geleid. Hij roept nog: „Spreek mij vrij!”



Luister ook deze podcast: Vijf jaar na de aanslag op Zaventem. Op 22 maart 2016 verloren Marjan en Edmond Pinczowski hun beide kinderen tijdens de terroristische aanslag op Zaventem, de luchthaven van Brussel. Aan NRC-redacteur Jannetje Koelewijn deden ze hun verhaal. Alexander en Sascha heetten hun kinderen. Ze waren 29 en 26 jaar oud.

Het is niet de eerste keer dat de Farisi’s voor ophef zorgen. Half januari moest Smail Farisi uit de rechtszaal worden gezet nadat hij had gezegd dat hij onmogelijk een terrorist kon zijn, omdat hij naar eigen zeggen „homoseksueel” is. „Ik ga hier doodvallen”, zei hij ook. Eerder had hij onder invloed van alcohol verklaard dat hij ’s ochtends „twee pintjes” nodig heeft om in de rechtszaal te verschijnen.

Ook Ibrahim Farisi maakte geregeld een beschonken indruk. Het lijkt erop dat de broers de 36 juryleden ervan willen overtuigen dat ze geen vrome moslims zijn, en daarmee ook geen terroristen. Ibrahim en Smail Farisi riskeren respectievelijk vijf tot tien jaar en een levenslange gevangenisstraf voor ‘deelname aan de activiteiten van een terroristische groep’ en ‘moord en poging tot moord in een terroristische context’.

Levenslang

Voor hen staat er veel op het spel; ze hebben hun vrijheid te winnen of te verliezen. Dat geldt niet of nauwelijks voor de zeven mannen achter glas. Drie van hen kregen in Parijs al levenslang. Van hen komt Salah Abdeslam met zekerheid nooit meer vrij. Het enige wat hun nog rest, is te proberen de omstandigheden van hun detentie te verbeteren. En daartoe lieten ze de afgelopen weken geen mogelijkheid onbenut.

Dit begon in september al, toen het grootste proces uit de Belgische geschiedenis weken werd uitgesteld omdat de verdachten met succes hadden aangevochten dat ze „als beesten” gescheiden van elkaar in glazen boxen moesten plaatsnemen. Ze zouden op die manier nauwelijks, en zeker niet discreet, met elkaar en met hun advocaten kunnen communiceren. Zo werd hun het recht op een eerlijk proces ontnomen. Het duurde weken en kostte tienduizenden euro’s om de rechtszaal van een nieuwe, grote box te voorzien.

Slachtoffers en nabestaanden van de aanslagen, waarbij 33 mensen omkwamen en nog eens honderden gewond raakten, werden zo opnieuw danig op de proef gesteld. Velen van hen snakten naar het begin van het proces. Naar loutering, en antwoorden.

Rechtbanktekening van verdachte Salah Abdeslam.
Foto Jonathan De Cesare/Belga

Toen het proces eindelijk begon, op 5 december, viel in de eerste dagen het ene jurylid na het andere af: vier wegens ziekte – er waarde een virus rond in het Justitia-gebouw – en eentje vanwege onvoldoende beheersing van het Frans, de voertaal van het proces. Daar was bij de selectie vooraf onvoldoende op gelet.

De dagen daarna werden besteed aan het oplezen van de namen van burgerlijke partijen – ruim duizend inmiddels – en het kostte nog eens drie dagen om de akte van beschuldiging voor te lezen, van bijna vijfhonderd pagina’s lang. Bij een assisenzaak gaat alles mondeling: een overblijfsel uit de tijd dat niet alle juryleden konden lezen en schrijven.

Fouilleringen tot in de anus

Vrijwel meteen werd duidelijk wat de drie hoofdverdachten Osama Krayem, Mohamed Abrini en Salah Abdeslam wilden bereiken. Zij klaagden vanaf het begin over „vernederende naaktfouilleringen” die ze naar eigen zeggen dagelijks voor de rit van hun cel naar de rechtbank hadden moeten ondergaan. Die fouilleringen gaan ver; er wordt tot in de anus gekeken of daar voorwerpen in verborgen zijn. Volgens het OCAD, het Belgische orgaan dat dreigingsanalyses maakt bij gedetineerden, zijn die nodig vanwege het grote vluchtgevaar. En dat is niet voor niets. Uit afgeluisterde gesprekken zou de politie begin december hebben opgemaakt dat Abrini in het Arabisch tegen een medeverdachte zei dat hij „onrust wilde stoken met een mes” en dat Abdeslam „tumult wilde creëren” tijdens de zitting.

In een kort geding, aangespannen door advocaten van de verdachten, oordeelde een rechter vlak voor de jaarwisseling dat de naaktfouilleringen alleen „in uitzonderlijke gevallen en niet systematisch” meer mochten plaatsvinden, op straffe van een dwangsom van maximaal 50.000 euro voor de Belgische staat. Maar omdat de fouilleringen in januari nog altijd door schijnen te gaan, keren zes van de zeven vastzittende verdachten uit protest aan het begin van bijna elke procesdag direct terug naar hun cel. Abdeslam zou bovendien recentelijk door een agent geslagen zijn. Hij liet vorige week weten in zijn cel te blijven tot en met de uitspraak, die pas over een half jaar wordt verwacht.

Hiermee is het kleine beetje hoop op werkelijke waarheidsvinding dat sommige slachtoffers nog koesterden ook vervlogen. Voor hen kan het nog erger worden: de advocaat van Abdeslam zegt vanwege de aanhoudende fouilleringen mogelijk gronden te zien voor cassatie. Als die gegrond worden verklaard, zou het proces in z’n geheel over moeten.

Verminkte lichamen

Voorlopig gaat het proces door en is men eindelijk aangekomen bij de inhoudelijke behandeling. Agenten en hulpverleners deden de afgelopen weken, soms in tranen, tot in het indringendste detail verslag van wat ze aantroffen op die 22ste maart 2016, in het puin van luchthaven Zaventem en metrostation Maalbeek. Er passeerden foto’s van verminkte lichamen, opnames van gillende mensen, beelden van materialen waar dodelijke bommen mee werden gefabriceerd. Zo komt er inmiddels vrijwel dagelijks nieuwe informatie over de aanslagen naar buiten.

Rechtbanktekening van de jury.
Foto Jonathan de Cesare/Belga

Sindsdien is er geen jurylid meer afgevallen. De twaalf effectieve en negentien reserveleden worden met elke procesdag dieper het dossier in gesleept. Het is bekend dat een hof van assisen een steeds grotere betrokkenheid toont naarmate een zaak vordert. Dat zag je vorige week ook aan de vragen die zij stelden aan de getuigen: iedere steen wordt in dit onderzoek omgedraaid.

De komende weken wordt de rol van alle verdachten verder inhoudelijk toegelicht, door de onderzoeksrechters, getuigen en advocaten.

Related Posts

Nu ook poepbacterie-besmetting van drinkwater in Noord-Limburg, flessenwater gehamsterd uit supermarkten

  • admin
  • October 12, 2024
  • 0

Inwoners van Venray en omliggende gemeenten worden dit weekend geadviseerd om hun drinkwater eerst drie minuten te koken. Bij een controle door het Limburgse drinkwaterbedrijf WML op vrijdag werd een lichte verontreiniging met de E.coli-bacterie, ook wel de poepbacterie, vastgesteld. Het kookadvies geldt voor 13.750 huishoudens in de gemeenten Venray, Bergen en Horst aan de Maas.

Hoe het drinkwater in delen van Noord-Limburg verontreinigd is geraakt, is nog niet bekend. Begin oktober raakte ook het drinkwater in delen van Apeldoorn en omgeving besmet. In mei en juni werd de poepbacterie in het drinkwater in de Gelderse dorpen Ellecom en Dinxperlo aangetroffen. Uit onderzoek van drinkwaterbedrijf Vitens bleek dat die besmettingen werden veroorzaakt door technische fouten en beschadigde zuiveringsinstallaties.

Lees ook

Waardoor raakte het drinkwater in Apeldoorn en omgeving besmet met een poepbacterie? En drie andere vragen

Een auto volgeladen met flessen drinkwater.

Voor de mensen in de Noord-Limburgse dorpen is het dit weekend niet nodig om flessenwater in te slaan, melden Limburgse media. Het zou voldoende zijn om drinkwater drie minuten lang te koken om een besmetting met de bacterie te voorkomen. Die wordt al bij 70 graden Celsius gedood. Bij een eventuele besmetting krijgen de meeste mensen geen klachten, alleen bij een verminderde weerstand kunnen gedurende een paar dagen maag- en darmklachten ontstaan.

Toch wordt in Venray en in de omliggende dorpen veel flessenwater gehamsterd, schrijft De Limburger. Zaterdagochtend was al het flessenwater al uitverkocht, supermarkten beloven een spoedige herbevoorrading. Of de recente besmetting van het drinkwater in Noord-Limburg samenhangt met de eerdere besmettingen in Gelderland is niet duidelijk. Het Limburgse drinkwaterbedrijf, de veiligheidsregio Limburg-Noord en het RIVM waren zaterdag niet bereikbaar voor vragen.


Democratische partij in Arizona sluit kantoor na drie beschietingen afgelopen maand

  • admin
  • October 12, 2024
  • 0

Het Democratische campagnekantoor in Arizona, in de stad Tempe, is gesloten vanwege een reeks beschietingen in de afgelopen weken. Dat meldden Amerikaanse media vrijdagavond. Het kantoor, dat presidentskandidaat Kamala Harris deelt met de Democratische partij in Arizona, werd drie keer beschoten in een maand tijd.

De beschietingen vonden plaats op 16 en 23 september en 6 oktober, allemaal rond middernacht toen er niemand aanwezig was in het pand. Niemand raakte gewond. Toch maken campagnemedewerkers zich grote zorgen: het politieke klimaat in de VS is in aanloop naar de verkiezingen in november gewelddadiger geworden. De Republikeinse presidentskandidaat en oud-president Donald Trump is meerdere keren doelwit geweest van een (gepoogde) aanslag.

Er zijn geen verdachten aangehouden van de beschietingen op het kantoor in Arizona. Wel heeft de politie beelden vrijgegeven van een auto waaruit mogelijk geschoten werd. Ook zijn kogelgaten op foto’s te zien. De politie meldde na de tweede beschieting op 23 september dat extra maatregelen werden genomen „om de veiligheid van personeel en anderen in de omgeving te waarborgen”. Het onderzoek naar daders en motieven loopt nog.

De Democratische kandidaat Lauren Kuby voor de Senaat in Arizona zei vrijdag dat werknemers van het Tempe-kantoor inmiddels op andere plekken zijn ondergebracht: zij werken nu in „huizen en andere onbekende locaties”. Maar, zo zei Kuby in een interview volgens The New York Times: „We geven niet op.”

Kamala Harris zal donderdag naar Arizona reizen, meldt de Amerikaanse nieuwssite ABC News. 

Liveblog
Race naar het Witte Huis


Obama roept zwarte mannen tot de orde: stem op Trump is ‘onacceptabel’


‘Grove schendingen van mensenrechten met medeweten van Europese Unie zijn onacceptabel’

  • admin
  • October 12, 2024
  • 0

Achter de schermen wist iedereen het. De Europese Commissie schreef er vier jaar geleden over in haar Turkije-rapportage. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens deed er in 2022 een uitspraak over. Europese diplomaten in Brussel en Turkije zitten er al jaren mee in hun maag. En ook de ministeries van Asiel en Migratie en Buitenlandse Zaken in Den Haag bevestigen desgevraagd tegenover NRC „bekend te zijn” met de berichtgeving.

Maar nu staat het in meerdere Europese kranten: Turkije mishandelt vluchtelingen in door de EU gefinancierde uitzetcentra en dwingt hen formulieren te ondertekenen waarop staat dat ze „vrijwillig terugkeren” naar hun landen van herkomst – inclusief Syrië en Afghanistan. Dat blijkt uit ruim een half jaar lang onderzoek door NRC, onderzoekscollectief Lighthouse Reports en zeven andere partners, waaronder El País, Der Spiegel en Le Monde, dat vrijdag naar buiten kwam.

Lees ook

Mishandeld in een Turks uitzetcentrum. ‘Dit project is gefinancierd door de EU’

Het uitzetcentrum in Tuzla even buiten Istanbul, waar veel gedetineerden die we spraken vastzaten. De EU betaalde voor herinrichtingskosten.

In een eerste reactie tijdens een persconferentie vrijdagochtend herhaalde een woordvoerder van de Europese Commissie in Brussel grotendeels de antwoorden die ze al aan de onderzoekende media had gegeven: Turkije is een belangrijke partner, de EU-gelden hebben de situatie in de centra over het algemeen verbeterd, en er wordt nauw gemonitord. „Als we bewijzen ontvangen van mensenrechtenschendingen of schendingen van andere fundamentele waarden”, zegt de woordvoerder, „dan zullen we de situatie natuurlijk adresseren. Ik ga nu niet verder speculeren.”

Een schande, vindt Kamerlid Kati Piri (Groenlinks-PvdA), die vertelt dat ze al in 2018, toen ze nog Turkije-rapporteur was voor het Europees Parlement, de Commissie heeft bevraagd over berichten over gedwongen terugkeer van Syriërs. „We zijn zes jaar verder“, zegt Piri telefonisch. „Dat deze grove mensenrechtenschendingen op grote schaal plaatsvinden, met medeweten van en financiering door de EU, is echt onacceptabel.”

Piri zegt schriftelijke vragen in te zullen dienen bij het kabinet. Haar partijgenoot in het Europees parlement, Tineke Strik, roept de Europese Commissie „per direct” om „een transparant onderzoek te starten en financiering van deze projecten in Turkije op te schorten tot duidelijkheid is verschaft”.

Overeenkomsten zijn ‘cruciaal’

De coalitiepartijen PVV, VVD en BBB waren vrijdag niet beschikbaar voor een reactie op het onderzoek. Diederik Boomsma, woordvoerder asiel en migratie van coalitiepartij NSC, reageerde wel. „Afschuwelijk”, noemt hij de bevindingen. Toch zijn migratie-overeenkomsten met derde landen, zoals Turkije, volgens hem „cruciaal.” Je moet „niet zomaar een zak geld geven” en zeggen „houd ze tegen,” aldus Boomsma. Je moet er volgens hem op toezien dat „cruciale rechten niet worden geschonden” en mensen „goed worden behandeld”.

Het kabinet-Schoof schrijft in het regeerprogramma in te willen zetten op „partnerschappen met relevante migratielanden” om zo „opvang in de regio te bevorderen”. Desgevraagd laat het ministerie van Asiel en Migratie weten daarom in te zetten op een „continuering van de financiering van opvang van vluchtelingen in Turkije” alsook op „continuering van de hervestiging onder de EU-Turkije verklaring”.

Van die hervestiging kwam afgelopen jaren weinig terecht. Hoewel onder de Turkijedeal de afspraak was dat Europa voor iedere Syriër die wordt teruggestuurd naar Turkije een andere Syriër via legale wegen opneemt, werkte dit mechanisme in de praktijk niet en werden sinds 2016 zo’n 40.000 Syriërs via deze weg hervestigd in een Europees land – iets meer dan 1 procent van de ruim 3 miljoen geregistreerde Syriërs in Turkije. Turkijke dringt er al jaren op aan dat Europa meer vluchtelingen opneemt, diplomaten erkennen dat dit te weinig gebeurt.

Nederland nam in dit kader zo’n 5.500 Syriërs op. Dat het ministerie schrijft daarmee te willen doorgaan, is opvallend. Geert Wilders (PVV) heeft altijd benadrukt dat Nederland „vol” zit en is tegen extra vluchtelingenopvang. Minister Faber (Asiel en Migratie, PVV) heeft bij de Europese Commissie gepleit voor een opt-out van Europese migratie-afspraken.

Geweld tegen Syriërs

Ondertussen nemen in Turkije spanningen over vluchtelingenopvang gewelddadige vormen aan. Begin juli braken in het land massale rellen tegen Syriërs uit waarbij honderden huizen en winkels werden aangevallen of in brand gestoken. Zo’n 90 procent van de Turken wil dat Syriërs terugkeren en 70 procent steunt gedwongen uitzetting, blijkt uit peilingen. Dat is de binnenlandse politieke context waarin president Erdogan de uitzettingen massaal opvoert: sinds juni 2023 zijn volgens Ankara 180.000 mensen uitgezet en zo’n 160.000 Syriërs ‘vrijwillig’ teruggekeerd.

De angst voor uitzetting en het gebrek aan toekomstperspectieven drijft veel vluchtelingen vanuit Turkije naar Europa. Diplomaten en academici waarschuwen dat een teveel aan ‘opvang in de regio’ kan leiden tot een exodus uit die regio. „Het is een totale mislukking”, zegt een Europese diplomaat over de inzet van de EU op financiering van de uitzetcentra. „Niet alleen in termen van mensenrechten, maar ook in termen van migratie-management.”

„We moeten mensen die vluchten voor oorlog en geweld gewoon fatsoenlijk opvangen in Nederland en de rest van Europa”, zegt Kamerlid Christine Teunissen (PvdD). De migratiedeals met Turkije en andere landen werken volgens haar als „een soort aflaat”, maar lossen de problemen niet op en leiden tot misstanden zoals die in de centra. Het argument van partijen als NSC dat daarop meer toezicht moet komen, is volgen Teunissen onrealistisch: dat werkt niet in landen waar „minder democratische controle is”, zegt ze. „Europa en Nederland moeten zelf verantwoordelijkheid nemen.”

Uitbreiding van uitzetcentra

In de persconferentie vrijdagochtend deed de Europese Commissie dat niet. De woordvoerder zei daar dat het „de verantwoordelijkheid van de Turkse autoriteiten [is] om aantijgingen van mistanden grondig te onderzoeken.” Zelf kondigde de Commissie vooralsnog geen onderzoek aan.

In Brussel wordt juist gesproken over eventuele uitbreiding van de EU-steun aan de Turkse uitzetcentra, bevestigt het ministerie van Buitenlandse zaken. Het ministerie geeft geen antwoord op de vraag welk standpunt Nederland daarbij inneemt. Er is nog geen besluit genomen, schrijft het ministerie. „We kunnen daarom niet ingaan op de gaande discussie.”