Het kan toch een raket geweest zijn die de Krimbrug trof

Wekelijks stuit Karel Knip in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.

Deze week: wat was de boosdoener van de explosie op de Krimbrug?

Fragment uit de YouTube-video van de Britse krant The Sun.
Fragment uit de YouTube-video van de Britse krant The Sun.

Beeld YouTube

Hoeveel springstof heb je nodig om een brug zo toe te takelen als de Krimbrug op 8 oktober overkwam? Veel hangt af van de kwaliteit van de springstof en de wijze waarop die wordt toegepast. De actiegroep Rara wist het huis van staatssecretaris Aad Kosto in 1991 zwaar te beschadigen met explosieven die in een tas zaten. Meer dan 25 kilo zal het niet geweest zijn. De Iraanse Shahed-136-drones slaan met 45 kilo springstof een gevel weg. De 900 kg Amatol van een V2-raket kon een heel huizenblok verwoesten.

Het fingerspitzengefühl zegt dat je aan 250 kilo genoeg hebt. De Krimbrug is, zoals vooral achteraf duidelijk werd, van een mooi lichte, stalen constructie die ter plekke werd gelast en van een rijdek voorzien. 250 kilo – maar op internet circuleren getallen van 2.000 tot 2.500.

Situatieschets: brug, camera, vrachtauto en wind.
Schermafbeelding vanuit Google Earth

De geaccepteerde theorie is dat de Krimbrug werd opgeblazen door een truck vol explosieven. Aanwijzingen komen van twee video’s die al binnen een paar uur na de explosie beschikbaar waren. Het zijn video’s van video’s, beelden die bewakers met hun mobieltjes maakten van de – teruggehaalde – beelden van het camera-bewakingssysteem van de Krimbrug. Je hoort discussie over de explosie. Er zijn slechte versies in omloop, maar de Britse krant The Sun wist twee goede te bemachtigen. Een video van 27 seconden werd gemaakt door een camera die op 1,1 kilometer (!) afstand van de explosie boven de weg hing. Het beeld is perspectivisch ongelukkig ineengeschoven, maar de beeldsnelheid is normaal. Het blijkt dat de veelbesproken vrachtauto met 97 km/u rijdt. De schokgolf van de explosie arriveert na 3,2 seconden bij de camera.

Lichtflits en schokgolf

Een video van 45 seconden werd gemaakt door een camera die op 130 meter van de explosieplek onder de spoorweg hing. Lichtflits en schokgolf worden praktisch tegelijk geregistreerd. Gemakshalve werd de video op dubbele snelheid afgespeeld. Het is deze video die toont waar de truck was op het fatale moment: precies boven het wegdeel dat later blijkt ingezakt.

De vrachtauto was de boosdoener, zeggen de Russen. Ze lieten zien hoe de truck (vluchtig) werd geïnspecteerd, er kwam een video met röntgenbeelden van de auto, maar dat bleek een vergissing, en er kwam rommelige informatie over de personen die bij de aanslag betrokken zouden zijn. ’t Was een zelfmoordaanslag, is de conclusie. Maar zelfmoordaanslagen zijn rond de Krim zeldzaam en de aanslag is nooit opgeëist.

Toch wees ook de veelgevolgde Deense twitteraar Oliver Alexander de vrachtauto als schuldige aan nadat hij andere hypothesen (sabotage, een onbemand bootje) had weggestreept. Er was een explosie bóven het wegdek en de vrachtauto verdween op de plaats waar later een gat zat en het kan geen raket geweest zijn, want zulke raketten heeft Oekraïne niet, zijn de argumenten van Alexander. Bovendien was de vuurbal te groot voor de springkop van gangbare raketten. Voor dat laatste citeert hij een Finse expert, maar hij citeert hem onzuiver.

De trucktheorie valt niet eenvoudig te weerleggen, maar hij is ook niet als bewezen te beschouwen. Dat is-ie pas als het wrak van de truck uit het ondiepe water is getakeld, daar maken de Russen geen haast mee, en als we kunnen zien hoe groot de schade is aan het weggezakte wegdek. Geen autobom die geen gat slaat in het asfalt. Maar het betreffende wegdeel zit nog onder water.

Een andere explosie

De trucktheorie is aannemelijk maar toch is een alternatief scenario niet uit te sluiten: dat de vrachtauto verdween als gevolg van een ándere, nog onbeschreven explosie. „Geen van de twee video’s laat ons zien waar het centrum van de explosie lag”, twitterde Alexander. Dat gold misschien voor zijn video, op de kopie van The Sun is dat wel het geval. De video met zijn framerate van 25 fps is frame voor frame te bekijken. Zet je daarbij het computerscherm op z’n donkerst dan zie je in het vierde frame na de explosie het centrum van de vuurbal ver opzij van de truck liggen. Vijf frames blijft het op dezelfde plaats, dan wordt het verduisterd door rook en wervelingen van brandende auto’s en wagons. Let wel: beide video’s vertonen het effect en dat de vuurbal zelf zich in die 0,1 seconde verplaatste is niet waarschijnlijk. Zo beweeglijk zijn vuurballen niet.

Het vierde frame van het YouTube-filmpje van The Sun – een foto van het computerscherm op z’n donkerst.
Foto Karel Knip

Een aanval met een raket is net zo aannemelijk. Bedenk dat er nog een verklaring moet komen voor de eigenaardige massa rook, stoom en vonken die de krachtige noordoostenwind kort na de klap vanuit zee over de kapotte brug blies. Kwam die van de ontplofte truck die, in zee zakkend, nog wat nasputterde, of zonk daar de raket die de springlading aanvoerde? Komen rook, stoom en vonken van de half uitgebrande, hete raketmotor en zijn nagloeiende stuwstof (propellant)? Het duurt maar tien seconden. Veel raketten landen dicht bij de plaats waar hun springkop ontplofte, de Totsjka-raketten die op 8 april dood en verderf zaaiden bij het station van Kramatorsk zijn een voorbeeld. Er kan zomaar een dashcamvideo opduiken die aan de twijfel een einde maakt. En anders wachten we tot het cruciale wegdeel boven water wordt getakeld.