Vier aanbieders van Buy now, pay later-diensten (BNPL) gaan hun leeftijdsverificatie aanscherpen. Dat schrijft demissionair minister van Financiën Steven van Weyenberg (D66) woensdag in een brief aan de Tweede Kamer. Minderjarigen mogen geen gebruikmaken van BNPL-diensten, maar daar werd nauwelijks op gecontroleerd. Daar moet nu verandering in komen.
BNPL-aanbieders maken het voor klanten mogelijk hun betaling uit te stellen. Bestel je een product bij een webshop, dan hoef je pas achteraf je geld af te dragen – als blijkt dat je tevreden bent met je bestelling. In 2023 kozen jongeren onder de achttien jaar er bijna 600.000 keer voor iets achteraf te betalen, bleek uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
De vier aanbieders die eerder gezamenlijk een gedragscode opstelden – Klarna en Riverty, de grootste aanbieders, en Billink en in3 – hebben toegezegd bij alle gebruikers te gaan verifiëren of de opgegeven geboortedatum correct is. Voorheen gebeurde dit alleen als een transactie als risicovol werd beschouwd, bijvoorbeeld vanwege een hoog bedrag. Daardoor was de leeftijdsbeperking gemakkelijk te omzeilen.
Het aanscherpen van de gedragscode voor uitgestelde betalingen gebeurde na „dringend” aandringen van de betrokken ministeries, laat de minister weten in een reactie op Kamervragen van GroenLinks-PvdA en ChristenUnie. „Het is goed dat de aanbieders ons onlangs hebben laten weten dat zij die handschoen hebben opgepakt”, schrijft Van Weyenberg.
Groeiende populariteit
Hoe de controle er in de praktijk uit komt te zien moet nog blijken. De minister noemt daarvoor onder meer identificatiemiddel iDIN als mogelijkheid, waarmee via de bankrekening de leeftijd van een BNPL-gebruiker kan worden gecontroleerd. Aanbieder in3 heeft leeftijdsverificatie via de iDIN-app volgens Van Weyenberg al ingevoerd.
Over de betaalmethode, die de afgelopen jaren snel groeide in populariteit, bestaan al langer zorgen. Het gemak waarmee een consument een bestelling met BNPL afrondt is zo groot, dat er volgens AFM ‘schuldgewenning’ kan ontstaan. Brancheverenigingen en incassobureaus zien dat vooral jongeren in de verleiding komen geld uit te geven dat ze niet hebben, met soms financiële problemen tot gevolg.
Wie via een BNPL-aanbieder een aankoop heeft gedaan, heeft dertig dagen te tijd om te bedenken of het product bevalt. Als je het verstrijken van de datum mist, worden er extra kosten gerekend. Als ook dan nog niet wordt betaald, wordt een incassobureau ingeschakeld. Dat gebeurt bij 6 procent van de achterafbetalers, onderzocht de financiële waakhond.
De minister zegt in de Kamerbrief de zorgen te herkennen over de risico’s die het gebruik van achterafbetaaldiensten met zich meebrengen. „Door middel van BNPL-betaaldiensten kunnen consumenten erg gemakkelijk een product kopen en direct van deze aankoop genieten, zonder een negatieve associatie te hebben met de betaling van deze aankoop.” Hij noemt het „onwenselijk” dat schulden hierdoor worden genormaliseerd.
De AFM, die eerder stevige kritiek leverde op de manier waarop de betaalmethode is ingericht, noemt de toezegging van BNPL-aanbieders om leeftijdsverificatie serieus te gaan nemen een „goede ontwikkeling”. „We zijn blij dat de minister zich hiervoor heeft ingezet”, zegt woordvoerder Yolanda Bieckmann. Wel benadrukt ze dat er nog „heel veel meer” aanbieders zijn van BNPL die niet zijn aangesloten bij de gedragscode.
Vanaf 2026 moeten BNPL-betaaldiensten voldoen aan de Europese Richtlijn voor Consumentenkrediet (CCD). Vanaf dan moeten ook zij zich houden aan bepaalde voorlichtingseisen, zoals het duidelijk weergeven van de kosten als betalingen worden gemist. Ook moeten aanbieders een krediettoets uitvoeren, om problemen met schulden en overkreditering te voorkomen.
Omdat leeftijdsverificatie niet onder die wet valt, wil het demissionaire kabinet daarvoor aanvullende regelgeving. De overheid zoekt daarom uit hoe leeftijdsverificatie wettelijk kan worden afgedwongen en komt na de zomer met meer informatie, laat de minister weten. Tot die tijd roept de minister ook andere aanbieders van BNPL-betaaldiensten op om zich aan de regels van de gedragscode te committeren.
Lees ook
Buy now, pay later is vooral onder jongeren niet meer weg te denken
