Het is een grote overwinning voor topman Elon Musk, die potentieel zijn invloed op Tesla enorm uitbreidt, precies op het moment dat hij het bedrijf probeert om te vormen naar grote AI-speler. Een meerderheid van de aandeelhouders van Tesla, fabrikant van elektrische auto’s, heeft zich donderdagnacht Nederlandse tijd achter een megabeloning voor Musk geschaard. Het gaat om een aandelenoptiepakket dat de topman in 2018 kreeg ter waarde van destijds 56 miljard dollar (nu ongeveer 45 miljard dollar, circa 42 miljard euro). Niet eerder kreeg een bestuurder van een Amerikaans bedrijf zo’n beloning.
Over de jaren oude regeling was de afgelopen tijd een bizarre en felle strijd uitgebroken. In januari 2024 besloot een rechtbank in Delaware, de Amerikaanse staat waar Tesla gevestigd is, dat de beloning nietig verklaard moest worden. De zaak was aangespannen door een aantal ontevreden aandeelhouders. De rechter had flinke zorgen over de onafhankelijkheid van de raad van commissarissen (rvc) bij Tesla, die te dicht op Musk zou staan, waardoor de beloning niet onafhankelijk tot stand was gekomen. Ook vond de rechtbank het bedrag simpelweg te hoog.
Vervolgens besloot de rvc de beloning bij aandeelhouders opnieuw in stemming te brengen en voor te stellen de hoofdzetel van Tesla te verplaatsen naar Texas – Musk was wel klaar met Delaware. Ook die resolutie kon rekenen op een meerderheid van de stemmen.
Nu de aandeelhouders hebben ingestemd met de beloning, is die niet opeens weer legaal, maar staat Tesla sterker bij een eventueel hoger beroep, zo is het idee van het bedrijf.
In de aanloop naar de aandeelhoudersvergadering ontspon zich een enorme publieke discussie over de beloning. Tesla begon een gelikte campagne om met name de kleine beleggers, waar er bij Tesla veel van zijn (zo’n 30 procent), over te halen om vóór Musks betalingspakket te stemmen. Het richtte daarvoor de hele website van het bedrijf opnieuw in, met een grote nadruk op argumenten om voor het betalingspakket en de verhuizing naar Texas te stemmen.
De normaliter zeer onzichtbare Robyn Denholm, voorzitter van de raad van commissarissen, vergeleek de pogingen beleggers te overtuigen met een beklimming van de Mount Everest: het was duidelijk dat het niet makkelijk zou worden. De aantijgingen dat de Australische te dik met Musk zou zijn deed ze af als „BS” en „total crap”, oftewel bullshit en totale onzin.
Veel grote beleggers maakten duidelijk dat ze tegen de beloning zouden stemmen. Het Noorse staatsinvesteringsfonds, bijvoorbeeld, vond het bedrag excessief. Prominente beleggeradviseurs zoals ISS en Glass Lewis zeiden ook te adviseren om tegen te stemmen. Maar andere beleggers vreesden een vertrek van Musk bij Tesla als het pakket er niet door zou komen, iets waar de topman zelf ook in interviews op zinspeelde.
Achter de schermen zou Denholm dit volgens de Britse zakenkrant Financial Times ook tegen beleggers hebben gezegd: het betalingspakket was nodig om Musk gemotiveerd te houden, omdat hij eigenlijk meer geïnteresseerd zou zijn in ruimtevaart dan elektrische auto’s. Ook was het simpelweg gerechtvaardigd, omdat hij het bedrijf enorm liet groeien en de beurswaarde astronomische hoogtes bereikte (inmiddels is deze wel wat teruggezakt).
Zo groeide de stemming langzamerhand uit tot een de facto referendum over Musk. Die kreeg uiteindelijk voldoende steun, hoewel de precieze percentages nog niet bekend zijn. Na de stemming, in Texas, verscheen hij jubelend op een podium voor een groepje enthousiaste aandeelhouders. „Hot damn, ik houd van jullie”, zei Musk. „We hebben de geweldigste aandeelhouders van welk beursgenoteerd bedrijf dan ook.” Een uitgelaten Musk maakte grappen en beantwoordde vragen, en zei ook dat hij regelmatig contact heeft met Donald Trump, ex-president en de Republikeinse kandidaat bij de Amerikaanse verkiezingen in november.
Onder meer het bekende investeringsfonds BlackRock stemde voor, meldde de Financial Times, evenals Vanguard, met 7,3 procent van de aandelen de grootste Tesla-belegger.
Als Musk uiteindelijk het aandelenpakket krijgt, groeit zijn aandeel in Tesla uit van 13 procent naar 20 procent. Dat is een cruciale bestendiging van controle op een moment dat Musk, eveneens eigenaar van sociaal netwerk X, sleutelt aan de koers van het bedrijf. De afgelopen tijd maakt de geboren Zuid-Afrikaan duidelijk dat hij Tesla wil herpositioneren als AI-bedrijf en roboticabedrijf, dat in de toekomst moet draaien om met elkaar verbonden, zelfrijdende auto’s en menselijke robots. Musk heeft gezegd dat hij een kwart van de aandelen wil hebben, om zo genoeg zeggenschap te hebben over de koers.
Irritatie van Musk
Hoe gaat deze saga verder? Volgende maand is er weer een zitting in Delaware, waarbij het draait om de betaling van de advocaten van de beleggers die de zaak begonnen: zij willen uitbetaald krijgen in een grote hoeveelheid aandelen ter waarde van miljarden, wat Tesla dan weer excessief veel vindt. Als hierin uitspraak is gedaan, kan het bedrijf naar het Hooggerechtshof van de staat Delaware om de beslissing aan te vechten. De verhuizing naar Texas heeft naar verwachting geen effect op de juridische procedures, omdat de rechtbank daar ook de uitspraken van Delaware zal moeten respecteren. De verplaatsing van de juridische zetel lijkt dan ook vooral geboren uit irritatie van Musk over Delaware.
Juristen breken zich nu al het hoofd over de vraag welke invloed de stemming zal hebben. Ook Tesla zelf heeft toegegeven dat het niet precies weet welk juridisch effect de instemming van de aandeelhouders kan en zal hebben. De rvc en diens adviseurs „merken op dat ze niet kunnen voorspellen hoe de stemming behandeld zal worden onder de wet van Delaware in deze nieuwe omstandigheden”.
In theorie is het mogelijk dat de rechter zelf besluit dat het negatieve oordeel over het betalingspakket herzien moet worden.
Of Musk het aandelenpakket nou uiteindelijk krijgt of niet, het zal niet veranderen dat hij een van de rijkste mensen ter wereld is. Forbes schat zijn vermogen op dit moment op 212,8 miljard dollar. Daarin rekent het blad het controversiële aandelenpakket op dit moment voor de helft mee, tot er duidelijkheid is.
Met medewerking van Boris van der Spek
