De ministersploeg van de aanstaande coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB is rond. Veel namen lekten al uit, vandaag zal de hele lijst officieel worden gepresenteerd. De partijen lijken allemaal de voor hen belangrijkste ministersposten te hebben bemachtigd. Politiek verslaggever Lamyae Aharouay vertelt wat opvalt.
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Het is C. ,,Ze was het tiende en laatste kind van Katherine en Joseph ‘Joe’ Jackson, in hun huis met twee slaapkamers in Gary, Indiana”, schrijft Peter van der Ploeg. ,,De jongens (Jackie, Tito, Jermaine, Marlon, Michael en Randy – Brandon overleed vlak na zijn geboorte) – sliepen in stapelbedden in één kamer, de ouders hadden de andere en de meisjes (Rebbie, LaToya en Janet) sliepen in de woonkamer.”
Het is C. ,,Ze was het tiende en laatste kind van Katherine en Joseph ‘Joe’ Jackson, in hun huis met twee slaapkamers in Gary, Indiana”, schrijft Peter van der Ploeg. ,,De jongens (Jackie, Tito, Jermaine, Marlon, Michael en Randy – Brandon overleed vlak na zijn geboorte) – sliepen in stapelbedden in één kamer, de ouders hadden de andere en de meisjes (Rebbie, LaToya en Janet) sliepen in de woonkamer.”
Buurman is op zijn gemak het gras aan het maaien, wanneer de grasmaaier er plotseling mee ophoudt. „Buur, heb je wel getankt?”, roept Buurman vanuit het raam. Maar ook na het bijvullen werkt de grasmaaier niet. Ze proberen het apparaat te repareren: moet er hier iets worden vastgeschroefd, of moet daar een nieuw touwtje aan? Tijdens hun geklungel trekken ze per ongeluk de bovenkant van de grasmaaier eraf. Geen probleem, ze maken gewoon een nieuwe grasmaaier van een oude wasmachine en wat scharen. Tevreden sluiten ze de aflevering af met het befaamde: „A je to!”
De poppenanimatie Buurman & Buurman is al bijna vijftig jaar een culthit in Nederland, met tien seizoenen op televisie, een speelfilm, een boek en zelfs een musical. Dit weekend gaat de zesde editie van die musical, geschreven en geregisseerd door Jelle Kuiper, in première. In die voorstelling gaan de klungelige klussers naar de maan. Na een dag hard werken dromen de buurmannen, gespeeld door Levi Middendorp en Polle Vrienten, ervan om hun huis vanaf de maan te kunnen bekijken. Hiervoor moet er flink wat gebouwd worden: een raket, een lanceerbasis en natuurlijk ruimtepakken.
Dat er veel gemaakt moet worden, belooft uiteraard niet veel goeds. Geen enkele klus weten de twee buurmannen vlekkeloos af te ronden, maar optimistisch als ze zijn vinden ze wel (bijna) altijd vindingrijke oplossingen voor alles wat onderweg misgaat. Terwijl ze hun succes vieren, roepen de kinderen uit het publiek „A je to!”
De klussende buurmannen zijn al jarenlang favoriet bij jonge kinderen én volwassenen. De serie verscheen aanvankelijk nog zonder groot succes bij de NCRV, maar dat veranderde toen het in 1985 werd overgenomen door VPRO’s Villa Achterwerk. Lezers van de VPRO-gids riepen de serie uit tot hun favoriete Villa Achterwerk-programma aller tijden.
Een groot deel van hun roem danken Buurman en Buurman aan de stemmen van Kees Prins en Simon van Leeuwen, die op hilarische wijze het voor de hand liggende nog altijd even extra duidelijk maken. De stemacteurs vertelden aan RTL dat zij de dialoog compleet improviseren. Deze is eigenlijk overbodig omdat in het origineel niet gesproken wordt. „Als de buurman een idee krijgt, steekt hij immers al zijn vinger in de lucht. Het enige wat wij doen is benoemen wat de buurmannen aan het doen zijn”, zei Van Leeuwen, de stem van de buurman met de rode trui.
De dialoog maakt de Nederlandse serie bovendien uniek: Nederland is het enige land waarin de buurmannen stemmen hebben. Ook in het destijds communistische Tsjechoslowakije – waar de wortels van het duo liggen – zijn ze zonder stemmen.
Walt Disney van Oost-Europa
Buurman & Buurman – ‘Pat a Mat’ zoals ze in hun thuisland heten – zijn bedacht door Lubomir Beneš. In de jaren zeventig werkte hij in de studio van de legendarische Jiri Trnka in Praag, die ook wel de ‘Walt Disney van Oost-Europa’ werd genoemd. De Tsjechische televisie had echter geen interesse in de stop-motionserie. Hoewel ze het leuk vonden dat het over iets typisch Tsjechisch – namelijk klussen – ging, stelde de zender dat televisie bedoeld was om kinderen te onderwijzen.
De buurmannen zouden jonge kinderen alleen maar op het idee brengen om spullen kapot te maken, wat in strijd was met de opvoedidealen van het marxisme-leninisme. De Slowaakse televisie daarentegen was laaiend enthousiast. In 1976 werd de serie onder de naam ‘…A Je To’ (in het Tsjechisch en Slowaaks te vertalen als ‘en dat is het’) uitgezonden vanuit een studio in Bratislava.
Beneš vertelde in de Volkskrant dat hij een keer midden in de nacht werd gebeld. „Een koppel, hij een Tsjech en zij een Slowaakse, had een weddenschap over de herkomst van de buurmannen. Ik kon ze allebei blij maken: we zijn zelf Tsjechisch, maar we produceerden voor een Slowaaks publiek.”
Communistisch Tsjechoslowakije was een broedplaats voor animatiefilms. Geld en kijkcijfers speelden geen rol en er waren genoeg opgeleide creatievelingen om het arbeidsintensieve werk van stop motion te doen. Daarbij werd animatie aanvankelijk door het regime als relatief onschuldig gezien. Maar al bij de eerste aflevering was de communistische regering argwanend. De censor zag in de rode en gele trui van de buurmannen een verwijzing naar de verslechterde relatie tussen China en de Sovjet-Unie van de jaren zestig. De rode trui werd daarom grijs gemaakt.
Beneš stelde dat hij niet als doel had de spot te drijven met het regime, hij was niet zo bezig met politiek. A-politieke cultuurproducten in totalitaire regimes bestaan echter niet: alle kritiek op de Sovjetrealiteit, zoals problemen in het dagelijks leven, tekorten, huisvestings- of drankproblemen, werd streng gecontroleerd door censoren en vaak aangepast of verboden. Uiteindelijk konden zelfs de onschuldigste films en boeken als systeemkritiek worden opgevat.
Politiek gemotiveerd of niet, wel zei Beneš dat de serie Buurman & Buurman aanvankelijk satire voor volwassenen was. Tsjechoslowaken waren maar al te bekend met het gegeven dat kapotte spullen gerepareerd moesten worden, geld voor vervanging was er simpelweg niet. Schaarste in consumentengoederen en inferieure techniek waren de norm, dus was men gedwongen te improviseren. Tsjechoslowaken waren ook afhankelijk van de omgeving, van buren moest men het hebben. Het gepruts van de twee was voor velen maar al te herkenbaar.
In Slowakije wordt vandaag de dag nog gesproken van een ‘echte Slowaakse vakantie’, als er in de zomer veel aan het huis geklust kan worden. Typisch Tsjechisch is dan weer een gezonde dosis zelfspot volgens Václav Havel, theatermaker, dissident en later de eerste president van Tsjechië, in een essay. Humor maakte de ‘verpletterende ernst’ van het totalitarisme draaglijk.
Na 1989
In 1989 stortte het totalitaire regime in. De cultuursector werd niet meer gecensureerd, de rode trui van Mat kon uit de kast worden gehaald. Er is zelfs een aflevering uit begin van de jaren negentig waarin Pat een hamer en sikkel uit een laatje haalt. Hij bekijkt ze kort, maar legt ze dan weg. In deze periode overleed Lubomir Beneš en nam zijn zoon, Marek Beneš, het stokje over. Tegenwoordig maakt hij met zijn team nog steeds nieuwe afleveringen in een studio in Hostivce, een Praagse buitenwijk.
De afleveringen gaan met de tijd mee. De nieuwe woningen van de buurmannen doen denken aan huizen op het platteland in Tsjechië en Slowakije. Ze experimenteren met nieuwe technologie zoals drones en magnetronpopcorn. Briefjes op de koelkast zijn in het Engels geschreven. En dragen ze nou een Levi’s-broek? De communistische censuur zou het wel weten.
Desondanks zijn Buurman & Buurman zelf, op de rode lipjes van hun achterzakken na, de afgelopen decennia niets veranderd. Even optimistisch als altijd, werken ze vrolijk aan nieuwe projecten. De klussers hebben een tijdloze, archetypische uitstraling – geheel los van de moderne wereld.
Het Noord-Koreaanse parlement heeft deze week de grondwet aangepast, meldde staatspersbureau KCNA woensdag. Maar welke veranderingen de volksvertegenwoordiging precies heeft doorgevoerd, is onduidelijk. Het parlement vergadert doorgaans één a twee keer per jaar plenair om unaniem in te stemmen met alle besluiten die de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft genomen.
Bij de vorige vergadering, in januari, had Kim Jong-un de Opperste Volksassemblee opgedragen om iedere verwijzing naar de eenwording van Noord- en Zuid-Korea uit de grondwet te schrappen. Dat was een forse breuk met de voorbije decennia, waarin vreedzame hereniging van het Koreaanse schiereiland juist gold als een van de voornaamste doelstellingen van Pyongyang. Volgens Kim is dat echter niet realistisch meer nu Zuid-Korea zich heeft ontwikkeld tot „vijand nummer één”.
Kim zette de koerswijziging destijds onder meer kracht bij door de Boog van de Hereniging te laten afbreken. Het monument in Pyongyang was opgericht door zijn vader Kim Jong-il. Kim Jong-un noemde het „een doorn in het oog”. Ook kondigde hij de sloop aan van het Noord-Koreaanse gedeelte van de Gyeongui-spoorlijn, die ooit Seoul met Pyongyong verbond.
Maar of de gewenste grondwetswijziging maandag en dinsdag inderdaad is doorgevoerd, of dat de parlementariërs aanpassingen hebben gedaan, is in de Noord-Koreaanse staatsmedia niet bekendgemaakt. Kim Jong-un was zelf niet bij de parlementszitting aanwezig.
Lees ook
Noord-Korea gelooft niet meer in vreedzame hereniging met Zuid-Korea
Oplopende spanningen
Evenmin kwam er iets naar buiten over nieuwe Noord-Koreaanse territoriale claims in de wateren ten westen van het Koreaanse schiereiland, waarmee waarnemers rekening hielden. De grens in dat gebied is omstreden, en het kwam in de afgelopen decennia regelmatig tot dodelijke confrontaties. Bij een Noord-Koreaanse artilleriebeschieting van het Zuid-Koreaanse eiland Yeonpyeong kwamen in 2010 twee militairen en twee burgers om, en raakten tientallen mensen gewond.
Wel deed de vergadering enkele benoemingen, waaronder die van een nieuwe minister van Defensie, legergeneraal No Kwang-chol. Die bekleedde de post ook al in 2018 en 2019, toen hij Kim Jong-un vergezelde naar Singapore en Vietnam voor mislukte gesprekken met de toenmalige Amerikaanse president Donald Trump.
Destijds onderhandelden Kim en Trump over ontwapening in ruil voor verzachting van het sanctieregime tegen Noord-Korea, maar die liepen op niets uit en sindsdien is de relatie tussen Noord- en Zuid-Korea sterk verslechterd. Noord-Korea stuurt al maanden ballonnen met afval de grens met het zuiden over, terwijl Seoul de luidsprekers langs de grens weer in gebruik heeft genomen waarmee het propagandaboodschappen naar Noord-Korea stuurt. Ook hebben beide landen verschillende grootschalige militaire oefeningen gehouden.
Lees ook
Zuid-Korea hervat militaire activiteiten aan noordgrens na ‘provocaties’ van Pyongyang
Amerikaanse verkiezingen
Yang Moo-jin van de Universiteit voor Noord-Korea-studies in Seoul denkt dat Pyongyang nu mogelijk pas op de plaats maakt om de uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen volgende maand af te wachten. „Het is mogelijk dat Noord-Korea de herziening [van de grondwet] uitstelt om de verkiezing van de nieuwe Amerikaanse president optimaal politiek te benutten”, zegt hij tegen het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap.
Analisten houden er rekening mee dat de Republikein Trump, als hij weer president wordt, toenadering zal zoeken tot Pyongyang. Mogelijk zou hij bereid zijn Noord-Korea als kernmacht te erkennen, en ook heeft hij laten doorschemeren dat hij de Amerikaanse troepenmacht in Zuid-Korea zou willen inkrimpen als Seoul niet veel meer betaalt voor de Amerikaanse militaire bescherming.
Het staatspersbureau KCNA meldt woensdag ook dat de Noord-Koreaanse legerleiding is begonnen alle spoor- en wegverbindingen met het zuiden af te sluiten, en de grens verdediging te versterken. Dat zou nodig zijn om de „hysterische vechtlust” van de „vijandige troepen” het hoofd te bieden.
De afsluiting van de wegen en rails heeft geen grote praktische gevolgen. In de praktijk waren die verbindingen al jaren potdicht. In 2008, tijdens een korte periode van relatieve ontspanning, reed er voor het laatst een trein over het spoortraject. Volgens het Zuid-Koreaanse ministerie van Hereniging heeft het noorden inderdaad bielzen en verlichting langs het spoor verwijderd. Ook legt het opnieuw mijnen in het grensgebied.
