Wederom krijgt de formatie van kabinet-Schoof een klap. PVV-Kamerlid Gidi Markuszower wordt toch geen vicepremier en minister van Asiel en Migratie, zo meldde PVV-leider Geert Wilders donderdagavond op X. Markuszower werd deze week, net als alle andere kandidaat-bewindslieden, door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) onderworpen aan een kort onderzoek. Voor Wilders was de uitkomst van dat onderzoek „reden voor mij om zijn kandidatuur in te trekken”. Wilders draagt nu PVV-Kamerlid en oud-senator Marjolein Faber voor als kandidaat voor de ministerspost.
Welke belastende feiten de AIVD over Markuszower boven water kreeg, is onbekend. Markuszower laat in een reactie aan RTL Nieuws weten „dat het Kafkaësk aanvoelt en dat een gemiddelde terrorist meer rechten lijkt te hebben dan een politicus met een scherpe mening”.
Het terugtrekken van Markuszower als ministerskandidaat is bijzonder pijnlijk voor Wilders en de PVV. Vorige maand trok Wilders’ premierskandidaat Ronald Plasterk zich terug vanwege een kwestie rondom een octrooiaanvraag, die NRC onthulde. Aan het begin van de formatie, in november, moest PVV-senator Gom van Strien nog voordat hij kon beginnen als verkenner terugtreden vanwege berichtgeving in NRC over een mogelijke fraudezaak waarbij hij betrokken zou zijn.
Brief van de minister
De AIVD heeft al eerder belastende informatie over Markuszower gemeld. In 2010 stond hij op plek vijf op de PVV-lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. Toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Ernst Hirsch Ballin (CDA) stuurde destijds een brief aan Geert Wilders, die in handen kwam van NRC. Daarin deelde Hirsch Ballin een onderzoek van de AIVD naar Markuszower, waaruit zou blijken dat Markuszower betrokken was bij een organisatie die „informatie” overdroeg aan „een buitenlandse mogendheid”. Hij zou ook contact hebben gehad met een buitenlandse inlichtingendienst. Bronnen gingen er vanuit dat het ging om de Israëlische veiligheidsdienst Mossad. Het is hoogst ongebruikelijk dat de AIVD onderzoek doet naar kandidaat-Kamerleden.
De AIVD waarschuwde dat Markuszower een „risico voor de integriteit” van Nederland vormde. Een vrijblijvende waarschuwing, die er toch toe leidde dat de kandidatuur van Markuszower onhoudbaar werd. Nadat Markuszower in 2012 ook niet op de lijst kwam, werd hij in 2015 wel senator. Of de bezwaren van de AIVD waren vervallen, is onduidelijk. Twee jaar later, in 2017, kwam Markuszower toch in de Tweede Kamer.
Ongemak bij coalitiepartners
Bij coalitiepartijen VVD en NSC ontstond afgelopen dagen ongemak over Markuszowers kandidatuur. Hij uitte zich in debatten, zeker over asielmigratie, net zo fel als zijn partijleider. Zo typeerde hij vluchtelingen als „veelal kansarme, gevechtsklare, mannelijke, westerse cultuur-hatende, want uit islamitische landen afkomstige immigranten”. Criminele Afrikaanse asielzoekers heeft hij omschreven als „beesten”.
Markuszower, die in Tel Aviv geboren is, stond ook bekend als hardliner in het Israëlisch-Palestijns conflict. Tussen 1999 en 2015 was hij bestuurslid van de Nederlandse tak van Likoed, de partij van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.
In 2008 werd hij aangehouden met een vuurwapen bij de viering van het zestigjarige bestaan van Israël, waar hij als bewaker optrad namens de Joodse veiligheidsorganisatie Bij Leven en Welzijn. Markuszower had een vuurwapenvergunning, maar hij had naar eigen zeggen niet voldaan aan „vervoersrestricties” voor vuurwapens. De zaak werd geseponeerd.
In 2022 ontmoette Markuszower de controversiële Israëlische kolonistenleider Yossi Dagan. Markuszower zegde toe dat hij wilde lobbyen om EU-geldstromen richting Palestijnse organisaties in de Westelijke Jordaanoever te stoppen. Het PVV-Kamerlid toont zich al jaren, net als Wilders, openlijk voorstander van het annexeren van Palestijns land op de Westelijke Jordaanoever.
Contact met complotdenker
Markuszower onderhield ook contact met complotdenker Huig Plug, die regelmatig politici en topambtenaren lastigvalt en beschuldigt van pedofilie. Hij werd veroordeeld tot tien weken cel voor het bedreigen van premier Mark Rutte (VVD) en toenmalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA).
Uit Plugs strafdossier blijkt dat hij telefonisch contact onderhield met Markuszower en dat de PVV’er zijn ideeën serieus nam. Zo stelde Markuszower Kamervragen naar aanleiding van de theorieën van Plug, en nam hij filmpjes met hem op. Markuszower zei daar donderdag, voordat bekend werd dat hij geen minister zou worden, tegen NRC over: „Ik heb geen contact met hem. Ik zie hem af en toe bij het Plein in Den Haag, waar hij weleens staat. Toen hij zei dat hij klokkenluider was, heb ik appcontact met hem gehad daarover. Op basis van dat appcontact heb ik Kamervragen gesteld. Hij is een van de vele mensen die ons benaderen.”
Welke kwestie Markuszower in de screening de das om deed is onduidelijk. Het is opzienbarend dat Wilders, die Markuszower vertrouwde, zich zo in deze kandidaat kon vergissen. Zijn pijnlijke aftocht voedt de twijfels over de PVV als stabiele regeringspartij in het aanstaande kabinet. Wilders laat weten dat hij dit weekend bepaalt wie vicepremier namens de PVV wordt.
Met medewerking van Wilmer Heck
