Onzekerheid op de Russische financiële markten, nadat met ingang van donderdag een breed nieuw Amerikaans sanctiepakket in werking is getreden. De Beurs van Moskou (MOEX) is nu gesanctioneerd. Op die beurs is direct de handel in dollars en euro’s stilgelegd, en de handel van financiële instrumenten die staan genoteerd in deze valuta.
Onder de nieuwe sancties valt ook het National Clearing Center (NCC), dat optreedt als tussenpartij bij valutatransacties met de Moskouse Beurs, en de Russische Centrale Effectenbewaarinstelling (NSD). Hierdoor is het grootste handelsplatform van Rusland effectief uitgesloten van het wereldwijde dollarsysteem.
De eerste gevolgen waren nog niet schokkend: de beurs opende lager maar was tegen de middag hersteld tot –1,4 procent. De beursnotatie van de beurs zelf ving de hardste klap: die begon op –15 procent en steeg uiteindelijk naar –5,5 procent rond 14.00 uur lokale tijd. Als gevolg van de sanctie is ongeveer de helft van de valutahandel op de Beurs van Moskou stilgelegd. Wel waren de cashautomaten met buitenlandse valuta op donderdagmiddag bij veel banken leeg. Bij verschillende banken werd de handel stilgelegd.
Voorbereidingen
Sinds de eerdere Europese en Amerikaanse sanctiepakketten na de grootscheepse invasie in 2022 is het Russische financiële systeem zich gaan heroriënteren op andere markten voor het verkrijgen van producten en investeringen. En de sancties tegen NCC, NSD en MOEX kwamen niet onverwacht: de Verenigde Staten spraken er al sinds 2022 over.
De Russische Centrale Bank (RCB) heeft zich dan ook voorbereid en kwam direct met instructies. Bedrijven en personen kunnen nog steeds dollars en euro’s rechtstreeks bij banken kopen. De wisselkoers is voortaan niet langer gebaseerd op de beursprijs, maar wordt door de RCB officieel vastgesteld op basis van de wisselkoers met de roebel en de Chinese yuan.
Op korte termijn is de verwachting dat de transactiekosten in Rusland omhoog zullen gaan en dat de prijzen voor koop en verkoop van valuta verder uiteen gaan lopen. Voor Russische exporteurs zal het lastiger en duurder worden hun verdiende geld naar roebels om te zetten. En afhankelijk van hoe streng de officiële wisselkoers van de RCB wordt geïmplementeerd, kunnen prijzen bij de individuele valuta-aanbieders sterk gaan variëren.
IT-sector
Naast het sanctioneren van nieuwe instanties zijn alle eerder ingestelde sancties ook uitgebreid tot in de tweede graad, de zogeheten ‘secundaire sancties’. In dit geval betekent het dat iedere buitenlandse financiële instantie die zaken doet met een Russische entiteit op de Amerikaanse straflijst, door de Verenigde Staten beschouwd wordt alsof die zélf direct bijdraagt aan de Russische militaire industrie.
De sancties, die woensdag werden gepubliceerd, hebben als doel om de Russische oorlogseconomie te belemmeren en Moskou te isoleren van handel met derde landen. „Vladimir Poetin heeft een reeks maatregelen goedgekeurd om via [de Moskouse Beurs] verder kapitaal aan te trekken van zowel Russische als niet-Russische personen uit ‘bevriende landen’”, motiveerde het Amerikaanse ministerie van Financiën de nieuwe sancties.
Sinds december golden de secundaire sancties al voor 1.200 Russische instellingen die de VS beschouwde als onderdeel van de Russische defensiesector. Nu geldt de strafmaatregel voor alle meer dan 4.500 Russische entiteiten die op de sanctielijst staan, waaronder de grote nationale banken Sberbank en VTB Bank. Verder heeft Washington de IT-sector, LNG-export en de handel in halfgeleiders op de korrel genomen.
