Stemmen voor Europa? De lijstrekkers krijgen de kiezer niet snel enthousiast

Dirk Gotink wijst zichzelf aan op de folder, daarin staat hij naast partijleider Pieter Omtzigt. Zo kan het publiek hem wel plaatsen. De Europese lijsttrekker van NSC loopt over de markt in Heerlen – hij voert al flyerend campagne. „Gaat u stemmen”, vraagt hij aan een man met een Deense dog van zeventig kilo. De man denkt even na, en zegt: „Dat weet ik nog niet, ik moet dan werken.”

De Nederlandse lijsttrekkers voor de komende Europese verkiezingen zijn onbekend. Dat was anders in 2019, toen haalde PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans, indertijd bekend bij 69 procent van het electoraat, veel stemmen binnen. Zo’n lijsttrekker is er nu niet. Twee weken voor de verkiezingen kent bijna driekwart van de kiezers geen enkele lijsttrekker, bleek onlangs uit onderzoek van Ipsos I&O. Hoe proberen de kandidaat-Europarlementariërs de kiezers toch te verleiden tot een stem?

Hier in Heerlen hoopt NSC te profiteren van de nummer vier op de lijst, Naomi Yogi-van Loon. „Ze komt uit Simpelveld, u kunt op haar stemmen”, zegt Gotink tegen een mevrouw in een scootmobiel.

Maar het blijkt niet eenvoudig om mensen te overtuigen te gaan stemmen. Sterker, de meesten zeggen niet te gaan stemmen. „Ongeveer zestig procent schat ik, dat komt overeen met de opkomstcijfers”, zegt NSC-vrijwilliger Jos Roelofs.

Gotink krijgt ook opdrachten mee. „Stikstof, dat moet nu eens geregeld worden”, zegt iemand. En: „We moeten een vuist maken in Brussel, want in Polen zetten ze de verwarming gewoon op 23 graden.” In het PVV-gezinde Heerlen krijgt hij maar één keer kritisch commentaar op de nieuwe coalitie. „Jullie zijn met extreem-rechts in zee gegaan.”

‘Bon-ten-bal’

Gotink stond tien jaar geleden nog op de Europese kandidatenlijst van het CDA, maar werd toen niet gekozen. Zijn oude partij strijkt de zaterdag voor de verkiezingen neer in Breda, de geboortestad en woonplaats van lijsttrekker Tom Berendsen. Er is een flink aantal flyeraars opgetrommeld, die allemaal een worstenbroodje krijgen van de vrouw van Tom.

Het doel is om de binnenstad „groen te kleuren” met hun sjaals, maar de stad hangt vol geel-zwarte spandoeken van de plaatselijke voetbalclub NAC, die een dag later promoveert naar de Eredivisie. Seizoenskaarthouder Berendsen heeft al ‘campagnevrij’ gevraagd voor de huldiging op maandag. Tijdens de flyeractie staat hij voor een andere uitdaging: het CDA dreigt zetels te verliezen. Ook blijken zijn stadgenoten hem nog niet goed te kennen.

Alle CDA-flyeraars krijgen een worstenbroodje van de vrouw van Tom Berendsen

CDA-leider Henri Bontenbal is met Berendsen mee, en die wordt wél herkend. Als Berendsen voorop door de Karrestraat loopt, denderen er twee bierfietsen met dronken mannen voorbij. „CDA, CDA,” zingen ze, en daarna „Bon-ten-bal, Bon-ten-bal”. Er gaat gejuich op als ze de CDA-leider in een zijstraat zien staan.

Voor de Grote Kerk stuiten de CDA’ers op een Healing Station, waar christenen met voorbijgangers willen praten over Jezus. Een kans voor het CDA zou je denken. Healer Sanne Lubberink (22) uit Wijk in Aalburg heeft „totaal nog niet nagedacht over een partij, maar meestal vul ik de StemWijzer in en laat ik mij leiden door de Heilige Geest. Maar ik neig eerder naar écht christelijke partijen zoals ChristenUnie en SGP.”

Bep Zwiers-Ernst (75) en haar man uit Zevenbergen lopen toevallig door dezelfde straat en nemen een folder aan. Ze vindt het verhaal van het CDA „niet heel stellig” en denkt dat mensen daar wél naar opzoek zijn. „Dat je precies weet waar partijen voor staan en wat ze willen.” D66 en GroenLinks-PvdA doen dat volgens haar beter, bijvoorbeeld met klimaat.

Bal oppakken

Om een nieuw en jonger kiezerspubliek te bereiken, gaan de lijsttrekkers ook onderwijsinstellingen langs. Eerstejaarsstudenten van de Haagse Hogeschool hebben de bekendste lijsttrekker Bas Eickhout (GroenLinks-PvdA) – en een aantal andere kandidaten – uitgenodigd voor hun verkiezingsfestival #HBOVote. Hij heeft in deze verkiezingstijd al meerdere Nederlandse scholen bezocht en vindt het „opvallend” dat vooral mbo’s en hbo’s „bewust” met de Europese verkiezingen bezig zijn.

De Europarlementariër treft bij binnenkomst een leeg auditorium aan. De zestig studenten die er wél zijn, praten met de andere kandidaten in een naastgelegen ruimte. Eickhout klikt zijn PowerPoint weg en zoekt de studenten op.

Een docent stimuleert studenten om op Bas Eickhout af te stappen. „Wat doet u eigenlijk”, vraagt student Demi (20). De studenten praten met de lijsttrekker over de Green Deal, elektrische auto’s, open data, Oekraïne en Gaza. Student Siham (20) vindt dat de woorden van EU-lidstaten in het geval van Israël niet leiden tot effectieve sancties. Eickhout beaamt dat, maar denkt dat een eensgezinder Europa tóch impact kan hebben.

Flashy verkiezingsfilmpje

Na afloop blikt Eickhout, ondanks de lage opkomst, tevreden terug. „Ook voor studenten is het heel prettig een politicus in het echt te zien en niet in het zoveelste flashy verkiezingsfilmpje.”

In de kantine zeggen de studenten hetzelfde. „Het is fijn om even informeel te kunnen discussiëren met de lijsttrekker”, zegt Siham. Maar of Eickhout de jongeren heeft overtuigd? Demi weet het nog niet. „We moeten ons nog verdiepen, StemWijzertje doen.”

Delen





Mail de redactie