De hitte in New Delhi beheerst het dagelijks leven, maar een verkiezingsitem was het klimaat in India nauwelijks

Tuktuks rijden nog amper door New Delhi – de straten zijn leeg. Alleen wie echt niet anders kan, komt buiten, schietend van schaduw naar schaduw. Midden in de chique wijk Chanakyapuri, klinkt het loeien van airco’s. De warme lucht wordt tussen nauwe straatjes gestuwd van een verzameling krotten gestuwd, waar mensen tussen ambassadegebouwen en kantoren wonen.

Een tiener die van afvalverzameling leeft, heeft een natte doek over zijn hoofd en schouders gedrapeerd om zo koel mogelijk te blijven. Hij wijst naar een wirwar van stroomdraden boven zijn hoofd, waarmee de sloppenbewoners er elektriciteit aftappen van de dure kantoren. Zo kunnen ze een ventilator laten draaien. „Maar in onze bedompte krotten heeft dat amper effect. Deze dagen slapen de meeste mensen buiten.” De jongen haalt zijn schouders op.

Al weken wordt India geteisterd door hittegolven. Woensdag werd in Delhi een recordhoeveelheid elektriciteit (8.3 gigawatt) verbruikt, om koelers, ventilatoren en airco’s draaiende te houden. De opeenvolgende hittegolven in het hele land vielen samen met de zes weken durende verkiezingen. Zaterdag werd voor het laatst gestemd, dinsdag komt de uitslag.

In de campagne was nauwelijks aandacht voor klimaatverandering, volgens analisten de oorzaak van het extreme weer. Maar het beeld van kiezers die onder de brandende zon in de rij stonden voor de stembureaus, was moeilijk te negeren. Aan het begin van de stembusgang beet buitenlandminister Subrahmanyam Jaishankar, van premier Narendra Modi’s regeringspartij BJP, nog fel van zich af: „Buitenlandse media schrijven denigrerend over de omstandigheden waaronder deze verkiezingen plaatsvinden, en stellen dat India beter een ander seizoen had kunnen kiezen. Alsof wij niet gewend zijn met dit weer om te gaan, of de stembusgang niet kunnen organiseren.” Nota bene een dag eerder was de verkiezingscommissie (ECI) bijeengekomen om te bespreken hoe kiezers konden worden beschut: stembureaus mochten de openingsuren aanpassen, en moesten water voorradig hebben. Vrijdag stierven in de deelstaten Bihar en Uttar Pradesh meerdere ambtenaren, nadat zij tijdens de voorbereidingen voor de laatste stemdag waren bezweken aan hittestress.

Hittegolven kwamen dit jaar ook al voor in deelstaten aan de kust en in het zuiden, waar dat geen bekend fenomeen is. Mumbai, een stad die onder Indiërs bekend staat vanwege een meer gematigd klimaat, mat afgelopen week de hoogste temperatuur in tachtig jaar (43 graden Celcius).

KlimaatonderzoekerAditya Valiathan Pillai Boeren in India hebben echt wel in de gaten dát hun omgeving verandert

Klimaatonderzoekers wijzen al langer naar India en het Indische continent als een van de regio’s die het kwetsbaarst is voor de gevolgen van klimaatverandering. „En dat is niet alleen hitte”, merkt onderzoeker Aditya Valiathan Pillai, oprichter van het onderzoeksbureau Sustainable Futures Collaborative, op in gesprek met NRC. „Delen van het land hebben juist weer te maken met overstromingen door overtollige regenval. Het patroon van de moesson verandert.” En soms vinden de weersextremen tegelijkertijd plaats: „Dan is het lastig uitleggen dat de oorzaak dezelfde is. Ik heb al eerder in veldonderzoek gemerkt: mensen simpelweg vragen naar klimaatverandering levert weinig op. Terwijl mensen, boeren bijvoorbeeld, heus wel doorhebben dát hun omgeving verandert. Die is al veranderd.”

Klimaatlessen

De afvalsorteerders in de krottenwijk in Chanakyapuri weten wel wat het zware nieuwe weer veroorzaakt: „Uitstoot. En gassen. Daar komt ook de luchtvervuiling door”, zegt dezelfde tiener die vertelde over de elektriciteitsvoorziening. Jharna Khatoum, die naast hem de schaduw heeft opgezocht, knikt mee. Ze kan tevreden zijn, want er blijkt iets te zijn blijven hangen van de klimaatlessen die zij geeft, constateert de 30-jarige bewoonster. Zij is in haar gemeenschap actief als klimaat-vriend, ofwel ‘Sakhi’ . Met enkele andere vrouwen werd ze door de Indiase non-profitorganisatie Chintan getraind om buurtbewoners in te lichten over klimaatverandering, en hoe zij hun levens daarop kunnen aanpassen.

Klimaat-vriend ofwel ‘Sakhi’ Jharna Khatoum van de NGO Chintan praat in New Delhi met kinderen over klimaatverandering en hoe het hun dagelijks leven beïnvloedt.

De organisatie zet zich al decennia in voor gemarginaliseerde arbeiders. „Juist deze armste, meest achtergestelde mensen, hebben het meest te lijden van klimaatverandering ”, vertelt projectcoördinator Nikhil Kumar aan de telefoon. De voddenrapers behoren tot de minstbedeelden in India, vaak binnenlandse migranten, die per dag betaald worden voor fysiek werk en dus niet een dagje kunnen overslaan omdat het te heet is. „Zo zien wij de gevolgen van klimaatverandering, ook als een sociaal probleem. Om ermee om te gaan, wilden wij de gemeenschap erover onderwijzen.”

Khatoum en haar collega’s leerden weeralarmen en andere berichten van de Indiase klimaatdienst (IMD) interpreteren. In een WhatsApp-groepje overleggen ze over de waarschuwingen, die zij vervolgens doorgeven aan de sloppenbewoners, en op andere locaties waar afval wordt verwerkt. Het gaat veelal om praktische aanpassingen: „Neem water mee, bedek je hoofd. Probeer een pauze te nemen als de zon hoog staat.”

Zelf kreeg Khatoum drie maanden lang wekelijks les over klimaatverandering. „We merkten al wel dat het elk jaar heter leek te worden. Nu snappen we waar dat vandaan komt, het probleem van broeikasgassen. Dan ga je ook nadenken over oplossingen.” Voor diegenen om haar heen, zegt ze, ligt dat moeilijker: „We proberen uit te leggen dat iedereen, wij ook, invloed heeft op de natuur en het milieu. Sommigen luisteren, maar gedrag aanpassen, is lastig.” Zeker omdat de economische positie van mensen dat gedrag deels bepaalt: „Mensen verbranden hier afval op open vuur om te kunnen koken”, haalt Khatoum haar schouders op.

projectcoördinator non-profitorganisatie ChintanNikhil Kumar Juist de armste, meest achtergestelde mensen, hebben het meest te lijden van klimaatverandering

Volgens klimaatonderzoeker Pillai tekent dat de ongelijkheid in het mondiale klimaatdebat. „Wie zich dagelijks met klimaatbeleid bezighoudt, ziet dat als een existentiële strijd voor de toekomst van de hele mensheid – progressieven tegen ontkenners.” Zo’n discussie speelt in het Westen, waar klimaatplannen vaak betekenen dat burgers iets moeten inleveren – hun auto, een vliegvakantie. „Hier in India kan goed beleid mensenlevens redden, en verbeteren. Maar hoe dan ook moeten klimaatplannen in balans worden gebracht met de ontwikkeling die dit land ook moet doormaken, zodat mensen überhaupt een goed bestaan hebben.”

Geen klimaatdoelen in partijprogramma’s

Pillais overtuiging dat ‘klimaatverandering’ niet de term is waar Indiërs op aanslaan, lijkt ook bij politieke partijen te leven. In het verkiezingsprogramma van regeringspartij BJP is het woord maar één keer terug te vinden: in het allerlaatste hoofdstukje, over duurzame ontwikkeling. Daarin staat dat de Indiase maatschappij ‘veerkrachtig’ moet worden, vooral aan de kust. Maar er wordt niet stilgestaan bij oorzaken of gevolgen van klimaatverandering. Noch wordt vermeld welk concrete stappen moeten worden gezet om de beoogde ‘klimaat-slimheid’ te bewerkstelligen. Alleen het al bekende doel, dat premier Narendra Modi drie jaar geleden tijdens klimaatconferentie COP26 aankondigde, wordt herhaald: zijn BJP-regering werkt toe „naar klimaatneutraal zijn tegen 2070”.

Congress, de grootste landelijke oppositiepartij, beloofde een Green New Deal waarin de overgang naar duurzame energie, zorgt voor nieuwe banen en opleidingen. Congress, en ook de in het zuiden populaire Marxistische CPI(M), noemen plannen om de milieu-impact van al het overheidsbeleid en grote ontwikkelingsprojecten strenger te controleren, of zelfs nieuwe departementen op te richten die erop moeten toezien dat klimaatplannen van de regering inderdaad worden geïmplementeerd.

Maar in vrijwel alle partijprogramma’s ontbreken concrete doelen, waarop beleidsmakers zouden kunnen worden afgerekend. Wel kwamen de politieke partijen met maatregelen die voor burgers concrete verlichting brengen: stroom-subsidies, levering van drinkwater, compensatie voor boeren bij een tegenvallende oogst.

Zulke overheidssteun is populair onder kiezers, stellen politicologen. Volgens Aditya Valiathan Pillai weegt het klimaat zo toch meer in hun stemkeuze – meer dan mensen zich misschien realiseren. Hij hoopt dat er meer wordt gewerkt aan een structurele aanpak. „Daarvoor moet een politiek debat op gang komen. Voor adaptatie zijn behoorlijke investeringen nodig.”

Intussen blijven Indiërs op zoek naar oplossingen voor hun dagelijkse problemen die veroorzaakt worden door het weer. Veel van Khatoums buurtgenoten verlaten ’s zomers de sloppen: zij bezoeken hun geboortedorp, waar families wonen waarvoor zij geld verdienen. De meesten zijn binnenlandse arbeidsmigranten, die thuis geregistreerd blijven. „Daar is het ook heet, maar buiten de stad voelt het toch ietsje beter”, stelt de klimaat-sakhi. „Er is meer ruimte om te ademen, zo voelt het. Nu was het ook wel handig voor de meesten om naar hun dorp te gaan, om te stemmen.”

Khushi (20) en haar vader Shambhu (41) zitten onder een airconditioner op een hete zomermiddag in New Delhi, terwijl familielid Panchi (14) naar haar telefoon kijkt.

Delen





Mail de redactie