Nooit leek Alfred Schreuder volledig grip te hebben op de situatie bij Ajax

De blessuretijd loopt bijna tegen het eind, zondag in de Kuip, even voor half vijf. Bijna alle spelers van de reservebank van Feyenoord staan op, gaan mee in de opwinding van de slotfase, waarin het open ligt, er nog kansen komen. Samen achter de ploeg. Het is een contrast met het beeld achter Ajax-coach Alfred Schreuder. Zijn spelers blijven allemaal zitten, ingetogen wachten op het eindsignaal.

Het is een van de factoren achter het ontslag van Alfred Schreuder (50), donderdagavond kort voor middernacht bekendgemaakt na een 1-1 thuis tegen FC Volendam. Er is een gebrek aan „enthousiasme” en „determination”, noemt algemeen directeur Edwin van der Sar het in een persconferentie. Soms zag hij dit terug, maar niet genoeg. Vertrouwen dat het zou verbeteren, had hij niet.

Het vele puntenverlies – Ajax staat vijfde op zeven punten van koploper Feyenoord – en het „gebrek aan ontwikkeling” van de ploeg hebben de doorslag gegeven om het contract te ontbinden. Een volgens Van der Sar „sterke en kampioenswaardige selectie” is onder de in juni 2022 begonnen Schreuder nooit echt gaan draaien – op een goede seizoensstart na.

Kwetsbaar

Het is een ontslag in slow motion geweest. In de turbulente transferzomer kwamen tien nieuwe spelers en twaalf gingen weg – onder wie zes basisspelers. Schreuder maakte bezwaar, maar kon niet anders dan zich neerleggen bij de dynamiek van de transfermarkt. Er was hem „toegezegd dat er maximaal vier zouden worden verkocht”, claimde Schreuder afgelopen weekend in De Telegraaf. Van der Sar erkende in het najaar dat „te veel” spelers zijn vertrokken. „Voor een trainer die moet beginnen was dat niet ideaal.”

Dat neemt niet weg dat Schreuder met het materiaal dat hij tot zijn beschikking had, te weinig progressie en resultaten boekte. Een povere campagne in de Champions League, met een 6-1 nederlaag tegen Napoli, staat ver af van de ambitie van de club om structureel aan te haken bij de Europese top.

Hij maakte zich kwetsbaar door zijn eigen zaakwaarnemer, Milos Malenovic, te betrekken bij het halen van nieuwe spelers. Dat deed hij volgens Schreuder om de club te helpen, omdat er na het vertrek van directeur voetbalzaken Marc Overmars weinig ervaring was op het gebied van spelersbeleid. Dit wordt tijdelijk ingevuld door technisch duo Gerry Hamstra en Klaas-Jan Huntelaar, onder verantwoordelijkheid van Van der Sar. Een gegeven is dat veel – dure – aankopen niet renderen.

Nooit leek Schreuder volledig grip te hebben op de situatie. Hij schoof veel met spelers, begon zelden met dezelfde elf, zette dan weer Steven Bergwijn links voorin, dan weer Dusan Tadic. Het positiespel was wankel, het tempo vaak te laag, ritme en automatismen ontbraken. Spelers die het seizoen goed begonnen, zakten terug in niveau. „De ontwikkeling van bepaalde spelers stokt”, zei Van der Sar donderdag.

Communicatieve missers

Schreuder maakte enkele communicatieve missers. Hij liet zich kritisch uit over linksback Owen Wijndal, voor 10 miljoen euro gekocht van AZ maar bij Ajax veelal reserve. „Hij kan meer brengen. Dat weet hij ook. We pushen hem daarin.” Waarna Wijndal in de pers zei dat Schreuder nog „nooit” met hem hierover had gesproken. „Ik vond het vreemd, maar we hebben het uitgesproken.”

Hoezeer hij na de winterstop de nadruk legde op „nieuwe energie”, was het de vechtscheiding met de naar Bayern München vertrokken Daley Blind die de hervatting overschaduwde. Eerder in de rust uit bij RKC zou Schreuder volgens Blind, vertelde hij in het AD, aan de aanvallers hebben gevraagd hoe het druk zetten beter moest. „Trainer, wees duidelijk en bepaal jij nou zélf hoe we het gaan uitvoeren!”, zei Blind. „You shut up! Shut your mouth and sit down!”, was de reactie van Schreuder volgens Blind. Afscheid nam hij niet van Blind, wat hij zichzelf later kwalijk nam.

In de lange winterstop is vergeefs nog geprobeerd te repareren, bij te sturen. Er werd afscheid genomen van (reserve)speler die voor negatieve energie zorgden. En Schreuder, die een goede naam heeft als veldtrainer, wilde nadrukkelijker de regie nemen, waar hij eerder in het seizoen veel overliet aan zijn spelers en assistenten.

Net met moeite gelijkgespeeld bij Feyenoord, afgelopen zondag, barstte een nieuwe bom. Twee dagen voor dat duel had een externe mental coach de spelersgroep in een bijeenkomst gevraagd wie zich stoorde aan de staf, waarop alle spelers hun hand opstaken, schreef De Telegraaf. Ook zou Schreuder een extra assistent krijgen. Maar zover kwam het niet.

Verzameling aan spandoeken

De witte zakdoekjes waren niet eerder in die aantallen te zien, donderdagavond in de Johan Cruijff Arena. Het nieuwe lijflied ‘Schreuder rot op’ zwol keer op keer aan, steeds iets feller. Een verzameling aan spandoeken werd getoond vanaf de F-side. Gericht tegen de clubleiding. Tegen Schreuder.

1-1 staat er om 23.00 uur op het scorebord bovenin het stadion, als een fluitconcert wordt ingezet. Ajax-FC Volendam, het grootkapitaal tegen de ambitieuze kleine broeder, ruim 189 miljoen netto-omzet vorig seizoen tegen een krappe 8 miljoen. Het verdampte allemaal op een koude januariavond, de epiloog van zeven maanden Schreuder.

De zevende competitiewedstrijd op rij zonder overwinning, een evenaring van de langste reeks, voor het laatst neergezet in 1965. Bemoedigend was het herstel geweest in de tweede helft tegen zowel FC Twente (met tien man) als Feyenoord (na een 1-0 achterstand). Het team viel niet uit elkaar – toen dat wel had kunnen gebeuren.

Het gelijkspel tegen FC Volendam vormde de „druppel”, zei Van der Sar. In minder dan een uur na het duel zette hij de coach op non-actief – een zeldzaamheid in het Nederlands voetbal.

Assistent-trainer Matthias Kaltenbach, op voorspraak van Schreuder meegekomen, vertrekt ook. Assistent Michael Reiziger leidt vrijdag de training, samen met staflid Richard Witschge. De kans bestaat dat er zondag, uit bij Excelsior, al een nieuwe coach voor de groep staat, zei Van der Sar. Die gaf aan ook kritisch naar zijn eigen functioneren te kijken.