N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Zorgfraude Door zorgfraude verdwijnen miljoenen euro’s aan belastinggeld. Een hoogbejaard echtpaar in Vlaardingen kreeg te maken met een klein zorgbureau dat ‘zeer slechte’ zorg leverde en volgens de zorgverzekeraar tienduizenden euro’s onterecht declareerde.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/01/data95224690-4778bf.jpg)
Illustratie Roland Blokhuizen
‘Ze zijn bang”, zegt Tino van der Burg, als hij in november de deur opent van een flat in Vlaardingen. Zijn oudoom Joop en oudtante Gré schuifelen, voetje voor voetje, achter hem aan, en bekijken het bezoek. Ze zijn dun en lang en ogen broos. Joop laat zich tergend langzaam in een stoel zakken, zijn benen zijn zo dun dat je bang bent dat ze zullen breken.
Ze twijfelden nog of ze NRC wel wilden ontvangen, zegt Tino. Maar ze doen het toch, ook omdat hun neef heeft gezegd dat het belangrijk kan zijn. Ze vertellen in korte, rake zinnen hun verhaal.
„Ik durf mijn huis niet meer uit”, zegt Gré.
„Het geeft een druk op je”, zegt Joop.
„De deur ging op slot”, zegt Gré.
„We hebben oud brood moeten eten”, vult Joop aan.
Het bejaarde echtpaar – 86 en 85 jaar – kwam in aanmerking voor thuiszorg, die werd verzorgd door een kleine zorgaanbieder. Uit stukken die NRC inzag en gesprekken met betrokkenen blijkt dat deze aanbieder maandenlang slechte zorg leverde maar wel voor tienduizenden euro’s declareerde bij de verzekeraar. Die vordert dat geld nu terug.
Zorgverzekeraars hebben te weinig mogelijkheden om zorgfraude effectief tegen te gaan, zo stelden vijf zorgverzekeraars vorige week. Terughalen van onterecht uitgekeerd zorggeld is vaak onmogelijk en het is voor kwaadwillenden aantrekkelijk en relatief risicoloos een klein zorgbureau op te richten.
Het verhaal van Gré en Joop laat zien welke gevolgen zorgfraude kan hebben, zegt hun neef Tino van der Burg. „Het heeft het leven van mijn oom en tante helemaal overhoop gegooid.”
De signalen
Het verhaal over de misstanden begint bij de 92-jarige oma van Tino van der Burg, uit de Rotterdamse wijk Schiebroek. Haar kleinzoon Tino komt wekelijks langs, ook al woont hij zelf in Alkmaar. In de lente van 2022 komt Tino’s oma in hun gesprekken meerdere keren terug op haar enige zus en haar man. Ze is ongerust: de zussen bellen altijd op verjaardagen, maar bij haar laatste verjaardag komt er geen telefoontje. Het voelt raar.
Eind juni belt de oma van Tino naar Vlaardingen. Het gaat niet goed met ons, zeggen Joop en Gré in dat gesprek. Als haar kleinzoon Tino later belt, neemt niemand op. Zijn oma stuurt haar zus een kaart met „groeten uit Rotterdam” erop. En: „Wil je me bellen?”
Mijn tante was een scherpe dame, die er altijd tiptop uit zag. Daar was niks meer van over.
Dat telefoontje komt. Daarin vertelt Gré aan haar zus dat ze maanden onder een schrikbewind hebben geleefd in hun eigen huis. Tino: „Het was vaag. Maar ook verontrustend. Toen ben ik naar de flat gegaan.”
Het is een zonnige zomermiddag als hij aanbelt. De ramen, vitrages, de deur: alles zit potdicht. Hij belt, hij klopt, hij roept de namen van zijn oom en tante. „Ik dacht: ze liggen achter de deur, ze zijn dood.”
Tino van der Burg belt de politie. Hij is van slag. De politie vertelt hem dat ze een paar weken eerder nog aan de deur zijn geweest. De agenten lopen met hem mee naar boven en bellen nog eens aan. Dan gaat de flatdeur op een kiertje.
„Toen kwamen de tranen”, vertelt Tino. „Ik ken mijn oudoom als de stoere stuurman. Mijn tante was een scherpe dame, die er altijd tiptop uit zag. Daar was niks meer van over.” Hij ziet twee oude mensen, in hun nachtjapon, die hun eigen neefje niet meer herkennen. Pas als hij zegt: „Ik ben Tino, uit Schiebroek, van uw zus”, valt zijn tante hem in de armen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data95810640-dbe312.jpg)
Dan blijkt dat de politie in juni al door een ander familielid is gebeld, omdat die een vreemde overschrijving had geconstateerd. Als de wijkagent langsgaat, laat hij de sloten vervangen en komt er een andere zorgverlener. Pas daarna kan Gré met haar zus bellen en komt het verhaal bij Tino terecht.
In de Vlaardingse flat van zijn broze oom en tante hoort Tino een onsamenhangend verhaal. Hij neemt zich voor: ik ga vanaf nu voor ze zorgen en uitzoeken wat er precies is gebeurd. Zorgverzekeraar DSW zet, gealarmeerd door familieleden, een speciaal fraudeteam op de zaak, en maakt diverse rapporten en gespreksverslagen op, die NRC heeft ingezien.
Geen contract
In maart vorig jaar moeten Joop en Gré naar het Vlietland Ziekenhuis in Schiedam, voor een aantal controles. Daarna krijgen ze wijkverpleging toegewezen; dus iemand die thuis voor hen zal zorgen. Het gaat om Complete Community Care BV (CCC), uit Vlaardingen, een zorgaanbieder waarmee hun zorgverzekeraar DSW geen contract heeft. Als de zorgaanbieder het maximumtarief rekent, wordt driekwart daarvan vergoed door de verzekeraar. De rest komt voor rekening van de verzekerde of de aanbieder.
Dat toewijzen aan niet-gecontracteerde zorgverleners gebeurt vaker volgens het ziekenhuis: door tekorten en wachtlijsten is het moeilijk voor patiënten thuiszorg te regelen. Wel wordt er altijd uitleg gegeven over declaraties en financiering.
De toegewezen zorgaanbieder CCC is gevestigd op een bedrijventerrein in Vlaardingen. Directeur is de 47-jarige Caroline Meiland, die zelf ook de thuiszorg levert. Op de website staat dat het bedrijf eerlijk en betrouwbaar is. In het ondernemingsplan dat Meiland naar verzekeraar DSW heeft gestuurd stelt ze dat ze verwacht in 2022 360.000 euro aan inkomsten binnen te zullen halen, waarvan 248.000 euro winst.
Het echtpaar vertelt aan de medewerkers dat ze voor straf koud moesten douchen en ze allerlei taakjes moesten uitvoeren.
Al snel, zo blijkt uit het onderzoek van DSW, krijgen de zorgprofessionals om Joop en Gré heen een slecht gevoel bij CCC. De huisarts noemt de samenwerking met Caroline Meiland „bijzonder slecht”. In zijn uitgebreide verslag geeft hij een aantal voorbeelden. Als de huisarts voorstelt dat het voor de gezondheid van Gré het beste is naar een revalidatiecentrum te gaan, wordt hij bij bezoeken meerdere keren niet binnengelaten.
Een paar dagen later wordt de geplande opname afgezegd. Als de praktijkondersteuner vraagt of Meiland dat was, begint ze te schreeuwen, zo staat in het verslag. „Het was een zeer ongemakkelijke situatie”, schrijft de arts. Later weigert Meiland hem toegang tot zijn eigen patiënten. Uiteindelijk krijgt hij Gré na veel moeite te spreken, maar blijft Caroline Meiland meeluisteren. Hij noemt de zorg die CCC heeft geleverd „ver onder de maat”.
Medicatie aangepast
Joop staat onder behandeling van de polikliniek ouderenpsychiatrie. Medewerkers van die kliniek worden niet binnengelaten, zo stellen ze in het onderzoek van DSW. Ook constateren ze dat er onbekende mensen in de flat van het echtpaar zijn en dat Meiland op eigen initiatief de voorgeschreven medicatie aanpast. Ook wordt er medicatie gevonden in de woning, wat tot het vermoeden leidt dat de zorgverlener deze niet als voorgeschreven heeft toegediend.
Het echtpaar vertelt aan de medewerkers dat zij van Caroline Meiland voor straf koud moesten douchen en ze allerlei taakjes moesten uitvoeren. Er werd door Meiland gedreigd ze uit elkaar te halen.
Nadat Tino van der Burg zijn oudoom en oudtante uitgemergeld aantreft in hun huis, gaat hij er regelmatig langs. Langzaam komen de verhalen. Ze vertellen aan hun neef dat hun deur op slot werd gedraaid. En dat ze een aantal keren als douche een emmer koud water over zich heen hebben gehad. Ook waren ze soms een hele tijd alleen thuis, zonder eten, en hebben daarom oud, droog brood gegeten. „Ik voel me schuldig”, zegt Van der Burg. „Dit heeft maanden kunnen duren zonder dat ik het door had.”
In vier maanden tijd wordt door de zorgverlener tienduizenden euro’s aan zorg gedeclareerd.
De huisarts van het echtpaar zet in zijn verslag dat Gré vertelt vernederd te zijn door haar zorgverlener. Hij schrijft: „Ik kan niet anders concluderen dan dat de zorg die CCC aan mijn patiënten heeft geleverd zeer slecht is geweest.”
Ook de wijkagent schrijft zijn ervaringen met CCC op in een mail. Volgens hem wordt sinds de komst van de wijkverpleging iedereen buiten de deur gehouden. Toen de politie een keer langs kwam, om 11.30 uur, liep het echtpaar nog in pyjama en hadden ze nog niet gegeten of medicijnen gehad. De wijkagent noemt het beleid van CCC „bizar en ongelooflijk”.
In vier maanden tijd wordt door CCC tienduizenden euro’s aan zorg gedeclareerd. Het gaat om ruim 26.000 euro aan zorg die, via het echtpaar, bij de verzekeraar wordt neergelegd. En, zo blijkt uit facturen die NRC heeft ingezien, CCC heeft daarnaast ook nog facturen voor particuliere zorg opgesteld, die het echtpaar dus zelf moet betalen. In vier maanden tijd gaat het om ruim 43.000 euro aan extra zorgkosten.
Het zou in april bijvoorbeeld gaan om 150 uur verpleging, voor ruim 76 euro per uur: alle zorg viel onder het duurste tarief. Volgens die factuur zou CCC die hele tijd verpleegkundige handelingen hebben uitgevoerd. Voor betrokkenen is onduidelijk welke verpleegkundige handelingen het echtpaar nodig zou hebben. Het toedienen van medicijnen valt bijvoorbeeld onder het lagere tarief van persoonlijke verzorging.
In juli vorig jaar schrijft zorgverzekeraar DSW aan zorgbedrijf CCC dat hij per direct stopt met het vergoeden van de zorg. De verzekeraar stelt dat de gedeclareerde uren niet kunnen kloppen: op tijden dat Caroline Meiland zei dat ze aan het werk was, was er niemand aanwezig.
Aangifte tegen zorgbureau
Caroline Meiland gaat vol tegen de beschuldigingen in, zo blijkt uit de brief die haar advocaat in augustus aan de zorgverzekeraar stuurt. Bijna alles is onjuist, zo stelt ze. Caroline Meiland heeft weliswaar tegen schenen van andere zorgverleners getrapt, maar dat alleen gedaan om de juiste zorg voor het echtpaar te kunnen leveren. De conclusie van DSW om te stoppen met CCC is dan ook „voorbarig”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/05/data85599484-fb4ede.jpg)
Lees ook: Hoe een zorgaanbieder heel makkelijk te veel zorg kan declareren
Eind november somt de zorgverzekeraar in een dikke brief alle geconstateerde onregelmatigheden en discrepanties op. Uit verklaringen van meerdere betrokkenen blijkt dat Meiland niet aanwezig was in de flat, terwijl ze dat volgens haar urenregistratie wel was. DSW doet aangifte tegen CCC en Caroline Meiland. In totaal vordert de verzekeraar ruim 20.000 euro terug van de zorgverlener.
De ruim 43.000 euro particuliere zorgkosten kan DSW niet terughalen. Het is onduidelijk of deze zijn overgemaakt door het echtpaar, omdat zij sinds juni 2022 onder beschermingsbewind zijn geplaatst, op verzoek van CCC. Dat gebeurt bij mensen die zelf niet meer goed voor hun geldzaken kunnen zorgen.
Daardoor heeft Tino van der Burg nog geen zicht op de financiën. In december stapte hij samen met een ander familielid naar de rechter om zelf bewindvoerder te worden. Dat zegde de rechter in december toe, halverwege januari werd het bewind overgedragen. Van der Burg wacht nu op inloggegevens om zo zicht te krijgen op de betalingen.
Verzekeraar DSW zegt in een reactie dat uit dit verhaal blijkt dat het te makkelijk is een zorgbedrijf te starten. De zaak is volgens directeur Aad de Groot te lang onder de radar gebleven. DSW heeft de zaak als „verschrikkelijk” ervaren. De Groot hoopt dat er een strafrechtelijk onderzoek zal volgen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd zegt „een signaal” te hebben ontvangen over de casus, maar kan niet zeggen of er een onderzoek loopt of nog gestart zal worden.
NRC stuurde Caroline Meiland op haar verzoek een uitgebreide vragenlijst. Als ze kort daarop belt, luistert Meilands adviseur Peter Arkenbout mee. Arkenbout, eigenaar van een timmer- en onderhoudsbedrijf en van het pand waarin Meiland kantoor houdt, zegt dat Meiland zo’n 20.000 euro voor haar werkzaamheden overgemaakt heeft gekregen en nog 26.000 euro van zorgverzekeraar DSW tegoed heeft. Meiland wil tijdens een afspraak op kantoor haar kant van het verhaal vertellen, zo zegt ze.
Je zou willen dat ze liefdevolle zorg hadden gekregen. Dat is haar ontzegd en dat raakt me enorm.
Tijdens dat gesprek, waarbij ook adviseur Arkenbout aanwezig is, willen ze allebei niet inhoudelijk ingaan op de vragen en de ervaringen van de zorgprofessionals, de verzekeraar en de familieleden. Volgens Meiland en Arkenbout kloppen de constateringen van de zorgverleners niet.
Caroline Meiland zegt in een later gesprek dat zij de huisarts en psychiater meerdere keren heeft aangesproken omdat ze het niet eens was met de zorg die werd geleverd. Ze zegt „onterecht beschuldigd en belasterd” te worden door de zorgprofessionals en verzekeraar DSW. Ze heeft zich „met ziel en zaligheid” ingezet voor het echtpaar, dat ze slechte zorg zou hebben geleverd is niet waar. „Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.” Meiland bevestigt dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vorige week bij haar langs is geweest voor een controle.
Het grootste probleem zit volgens Arkenbout en Meiland bij de wijkagent, die in juni de sloten verving en een andere zorgverlener regelde. Volgens Peter Arkenbout was de wijkagent „rechter en agent ineen”, omdat hij naar de flat kwam nadat er een melding was gedaan van een vreemde overboeking van 10.000 euro. „Dat was een valse beschuldiging, maar op basis daarvan heeft de agent mevrouw Meiland weggestuurd, en is alle ellende begonnen,” zegt Arkenbout.
Caroline Meiland zegt dat het bezoek van de agent grote indruk heeft gemaakt op het echtpaar, vanwege hun psychische staat. Daar ligt volgens haar de kern van de klachten van het echtpaar. „Ze zijn geïndoctrineerd.” Daarom is een klacht ingediend tegen de betreffende agent.
Politiewerk
De politie laat weten dat de sloten zijn vervangen op verzoek van de bewoners, omdat zij zich niet meer veilig voelden, en Meiland de sleutels van de woning had en „te pas en te onpas” binnen kwam. Het oude echtpaar wilde graag van zorgverlener wisselen, maar wist niet hoe, waarna de wijkagent de overstap regelde. De politie stelt dat dit soort hulpverlenende taken soms bij politiewerk horen. De politie bevestigt dat er een klacht is ingediend.
De afgelopen maanden ging het niet goed met Joop en Gré. Begin dit jaar werden ze opgenomen in het ziekenhuis. Ze keerden weer terug naar de flat, maar Gré’s conditie ging daarna snel achteruit. Afgelopen weekend overleed Gré, 85 jaar oud. Ze was op, zegt haar neef Tino. „Het is zo wrang dat ze het laatste jaar van haar leven zoveel spanning en stress heeft gehad. Je zou willen dat ze in die fase liefdevolle zorg hadden gekregen. Dat is haar ontzegd en dat raakt me enorm.”
