„God bepaalt wanneer je sterft, maar soms is dat je eigen fout. God zegt nooit: stap in die boot.”
Schuldig voelde Barzan Majeed zich niet over de „duizenden, misschien wel tienduizend” migranten die hij in krakkemikkige bootjes of slecht geventileerde vrachtwagens Het Kanaal liet oversteken. Hij verdiende een vermogen, terwijl bijna 2.500 migranten de afgelopen tien jaar tijdens de oversteek omkwamen — vaak door verdrinking.
Afgelopen zondag is één van de beruchtste mensensmokkelaars van Europa in Irak gearresteerd, bevestigen de Britse opsporingsdiensten op X. Majeed was jarenlang zoek. Zijn langverwachte arrestatie is te danken aan een onderzoek van de Britse omroep BBC, die de Iraniër met de bijnaam ‘Schorpioen’ wist op te sporen en te interviewen. Daarna vaardigde Interpol een arrestatiebevel uit. De kans is groot dat Majeed naar Europa wordt uitgeleverd om te worden berecht. In België is hij in 2022 in absentie al veroordeeld tot tien jaar cel.
Zelf ook illegale migrant
In zekere zin wist hij wat hij migranten die hoopten op een beter leven in Europa aandeed. In 2006 stak Majeed — toen twintig jaar oud — in de laadruimte van een vrachtwagen zelf Het Kanaal over naar het Verenigd Koninkrijk. Een verblijfsvergunning kreeg hij niet, maar Majeed bleef toch. In Nottingham werkte hij als automonteur, maar kreeg hij ook problemen vanwege wapen- en drugsbezit.
In 2015 zetten de Britten Majeed uit naar Irak. Daar nam hij een ‘familiebedrijf’ in mensensmokkel over van zijn broer, die vanwege zijn werk zelf in de Belgische gevangenis was beland. Tussen 2016 en 2021 wist het netwerk van Majeed een groot deel van de mensensmokkel tussen het Europese vastenland en het Verenigd Koninkrijk in handen te krijgen. Een lucratieve business: migranten betalen smokkelaars tot wel 10.000 dollar (ongeveer 9.260 euro) voor een plekje op de boot, zegt de BBC. Het afgelopen decennium waagden 720.000 mensen de levensgevaarlijke oversteek.
Via Turkije kwamen de BBC-journalisten in de Iraakse stad Suleimaniya, waar ze Majeed ontmoetten in een café. De omroep deelde iedere stap in het onderzoek met de Britse en Europese autoriteiten.
Nette broek, blouse en bodywarmer
Daar zat de spoorloze mensensmokkelaar dan, met zijn nette broek, lichtblauwe blouse en bodywarmer, in het gezelschap van drie beveiligers. Majeed wilde niet toegeven aan het hoofd van een grote criminele organisatie te staan. Hij vertelde dat andere criminelen hebben geprobeerd om hem erbij te lappen om strafvermindering te krijgen.
Maar de dingen die hij wel toegaf, schetsten een ander beeld. Tussen 2016 en 2019 was hij één van de twee mensen die de smokkelhandel in België en Frankrijk leidden. Hij nam miljoenen aan. Tegen de BBC: „Geld, locaties, passagiers, smokkelaars… Ik zat overal tussenin.”
Smokkelbendes zijn volgens politici vaak de grote boosdoener achter illegale migratie, maar Majeed wuift die kritiek weg. „Niemand dwingt migranten”, zegt hij. „Ze smeken smokkelaars om hulp: ‘Alsjeblieft, help ons hiermee’.” Majeed suggereert dat de smokkelaars migranten juist een dienst bewijzen. „En dan gaan ze plots klagen. Dat slaat nergens op.”
Lees ook
Samen het veelkoppig monster van mensensmokkel bedwingen: hoe de netwerken van de ‘Sfinx van Gizeh’ en anderen werden ontrafeld
