Karaokebar de Crazy Scots Bar is te koop gezet. „Hier hoef je geen hypotheek af te sluiten voor een pint bier”, staat nog op het krijtbord bij de ingang. Om de hoek staat de oude jarentachtigclub Reflex ook leeg: door een scheef openhangende deur is de kale dansvloer zichtbaar. Voor de ruiten van Maggie May’s Hotel & Family Bar zijn kranten geplakt. Eén van de voordeuren is vervangen door spaanplaat.
Blackpool. Tot de jaren tachtig was de kustplaats in het noordwesten van Engeland een populaire bestemming als strandvakantie voor Britten. Nu is het vooral vergane glorie.
„Ooit was het hier bruisend”, zegt Haley Shirley. „Maar vooral hier in het zuidelijke deel leven veel mensen in armoede, zijn er veel daklozen en problemen met de mentale gezondheid.” Ze is vrijwilliger bij Donna’s Dream House Charity, één van de weinige winkels die open is. Buiten hangen rekken met petjes en gekleurde lapjesdekens. „Een dakloze dame hier in de buurt kwam naar Blackpool omdat ze zulke goede herinneringen had aan de vakanties met haar ouders vroeger. Ik denk dat meer mensen zulke nostalgische gevoelens hebben, maar ze vinden niet meer wat ze zoeken.”
Lees ook
Broos beton laat zien hoe het VK ‘langzaam uit elkaar valt’
Donderdag zijn er in Blackpool South tussentijdse verkiezingen voor het Lagerhuis. Het Conservatieve Lagerhuislid Scott Benton dat hier in 2019 was verkozen, bleek niet te vertrouwen. Dagblad The Times ontdekte dat Benton bereid was om tegen betaling ministers te beïnvloeden en vertrouwelijke documenten door te spelen, dus hij moest aftreden. Het ziet ernaar uit dat oppositiepartij Labour dit kiesdistrict makkelijk gaat terugwinnen – dit was jarenlang Labours terrein, tot in 2019 toenmalig partijleider van de Conservatieven Boris Johnson een enorme verkiezingsoverwinning boekte omdat hij beloofde de Brexit voor elkaar te krijgen.
Verlies voor Tories
Waarschijnlijk pakt de uitslag donderdag ook bij andere verkiezingen ellendig uit voor de Conservatieve Partij, die na veertien jaar regeringsmacht weinig meer goed kan doen bij veel Britten. Verspreid over Engeland zijn er lokale verkiezingen voor meer dan 2.500 raadsleden. En in tien grote steden of stedelijke gebieden kiezen inwoners een nieuwe burgemeester; onder andere in Londen, Manchester en de West Midlands. Voor de politieke partijen is dit de laatste grote krachtmeting voor de landelijke verkiezingen, die naar verwachting ergens komend najaar worden gehouden.
Lees ook
Jihyun Park, verkiezingskandidaat in Engeland: ‘Noord-Korea is de hel. In het VK heb ik voor het eerst geluk ervaren’
Ook Haley Shirley gaat voor het eerst in haar leven Labour stemmen. „Ik heb altijd Conservatief gestemd, maar nu moet Labour maar eens de kans krijgen. Al heb ik in het algemeen weinig vertrouwen in politici. Het zijn allemaal bedriegers en leugenaars.”
Ze begint over de coronapandemie en hoe premier Johnson en zijn staf tijdens de lockdowns de regels niet in acht namen. „Ik ben een nicht verloren aan corona. Ze was pas 48 jaar en is alleen overleden. Er mocht niemand bij haar zijn, maar zíj hielden feestjes. Ze hebben onderschat hoeveel pijn dat mensen heeft gedaan.”
Sunak staat onder druk
Voor huidig premier Rishi Sunak hangt veel af van deze lokale verkiezingen. Binnen de Conservatieve Partij zien ze een groot verlies bij de landelijke verkiezingen aankomen en als gevolg daarvan staat Sunaks leiderschap continu ter discussie. Vallen de resultaten nu mee en weten bijvoorbeeld enkele belangrijke Conservatieve burgemeesters hun positie te behouden, dan krijgt Rishi Sunak wat ademruimte. Verliezen de Tories meer dan verwacht, dan neemt de druk op hem juist toe. Een kleine groep Lagerhuisleden zou van Sunak af willen en onder een nieuwe partijleider de verkiezingen willen ingaan. Een groot verlies nu zou de laatste kans op zo’n wissel zijn.
Een meerderheid van zijn partij hoopt – natuurlijk – dat het verlies meevalt en dat Sunak in deze laatste maanden met beleid kan komen dat resoneert bij de Britten. Ze hopen dat de inflatie verder afzwakt en de economie een beetje herstelt, zodat bijvoorbeeld ook de rentes voor hypotheken omlaag zouden gaan.
Maar binnen de partij is verslagenheid voelbaar. Tegen The Times zei een minister zondag, anoniem, dat het weinig uitmaakt wat Sunak zou doen omdat kiezers toch niet meer naar hen luisteren: „Al vonden we een medicijn tegen kanker en zorgden we ervoor dat de zon elke dag schijnt, we zouden er geen waardering voor krijgen.”
Symbool van leveling up
In Blackpool klopt die vaststelling wel ongeveer. Want er zíjn hier investeringen geweest de afgelopen jaren. Sinds 2019 ontving Blackpool 100 miljoen pond (ongeveer 117 miljoen euro) en begin dit jaar kondigde de landelijke regering aan dat daar nog eens 40 miljoen bij komt. Juist omdat de kustplaats bekend staat als achtergebleven en in verval geraakt, werd Blackpool een symbool van leveling up, de belofte van de Conservatieven om het noorden van Engeland economisch bij te trekken.
Die investeringen hebben tot nu toe vooral gevolgen gehad voor het centrum, in het noordelijke deel van Blackpool, waar meer levendigheid is dan in het zuiden van het stadje. De uitbreiding van de tramlijn is bijna klaar. Er is geld uitgetrokken voor renovaties: de rechtbank, een winkelcentrum en een winkelstraat worden opgeknapt. En een gloednieuwe Holiday Inn, die onderdeel is van de herinrichting van het gebied rond het treinstation en mede is betaald met overheidsgeld, neemt vanaf deze week boekingen aan.
Pat’s Bingo, aan de promenade, is elke dag open. Plukjes bezoekers luisteren met hun jas nog aan naar het omroepen van de nummertjes. Verse donuts, softijsjes en fish & chips zijn hier op elke straathoek te krijgen. In het weekend organiseren Britten hun vrijgezellenfeestjes in Blackpool en komen ze zich bezatten in het Gin House, de casino’s, de bars en speelhallen. Al zal het voor hen even zoeken zijn naar een hotel, want bij veel accommodaties hangen waarschuwingsbordjes: hier zijn stellen en gezinnen welkom, geen groepen vrienden.
Maar ten zuiden van het centrum, in winkelstraat Waterloo Road, trekken vooral de kringloopwinkels, budgetsupermarkt Iceland en pandjeshuizen Cash Converters en Cash Generator nog publiek. Johnny Hurrel, zijn gezicht vol tatoeages, staat met een grote grijze hondenmand die hij bij de kringloop heeft gekocht, te wachten op een taxi. „Volgens mij stelt de overheid de verkeerde prioriteiten. Ze proberen Blackpool er goed uit te laten zien en meer toeristen te trekken, in plaats van te zorgen voor de mensen die hier wonen. Waarom is zo’n nieuwe Holiday Inn nodig? We hebben hier al tweeduizend hotels.” Dat geld had beter naar vervallen woningen kunnen gaan, zegt hij.
Hurrel gaat op de Labour-kandidaat stemmen, Chris Webb. „Hij komt hier vandaan en ik denk dat hij echt wat voor ons kan betekenen in Londen.” Eerder stemde Hurrel op de anti-Europese partij UKIP, maar nu heeft hij niet overwogen om op Reform, de opvolger van die partij, te stemmen. Terwijl dat wel een angst is van de Conservatieven: ze vrezen dat Reform het in Blackpool zo goed gaat doen dat de Conservatieve kandidaat niet als tweede, maar als derde eindigt.
Reform als concurrent
Bij Reform heeft Richard Tice de leiding, al is de partij vooral bekend dankzij voormalig leider Nigel Farage. Reform trekt vooral kiezers aan met zijn harde opstelling over migratie en de hoge aantallen immigranten. Terwijl dat precies een onderwerp is waarmee de Conservatieve Partij zelf nog hoopt kiezers mee te overtuigen. De eerste vlucht naar Rwanda met asielzoekers aan boord moet binnenkort opstijgen – deze week vertrok een eerste migrant vanuit het VK naar de Rwandese hoofdstad Kigali, al was dat vrijwillig en kreeg hij er drieduizend pond voor. Als de ‘onvrijwillige’ uitzettingen ook op gang komen, kan premier Sunak beweren dat het hem aan het lukken is om grip op de asielaantallen te krijgen.
Lees ook
Omstreden ‘Rwanda-deal’ is rond: waarom is het land zo populair voor asieldeals?
In Blackpool leven zeker ook zorgen rond immigratie. Zelfs bij Britten die zelf ergens anders vandaan kwamen. In zijn lege kledingzaak zegt Hanif Patel – 42 jaar geleden kwam hij vanuit India naar Engeland – verontwaardigd dat hij toch niet voor niks belasting betaalt. „Ik ben geen racist, natuurlijk niet, maar er komen te veel mensen hierheen. Ik moet twee, drie weken wachten voor een afspraak bij de huisarts, terwijl iemand die hier twee weken is wél meteen zorg krijgt.”
Zijn winkel, hij verkoopt er windjacks, spijkerbroeken en sportkleding, levert amper meer iets op, omdat er te weinig toeristen langs wandelen. „Vroeger stonden ze in de rij tot dáár”, wijst hij naar buiten. „Nu heb ik geluk dat ik deze zaak zelf heb gekocht en geen huur hoef te betalen.” Premier Rishi Sunak vindt hij een „bloody idiot”, omdat het aantal buitenlanders dat met een geldig visum naar het VK kwam, bijvoorbeeld om te studeren of in de gezondheidszorg te werken, nooit eerder zo hoog lag als nu. „Waarom investeren ze niet in het onderwijs van kinderen hier? Zodat zij arts of leraar kunnen worden? In plaats daarvan halen ze mensen uit het buitenland. Het is niet logisch. Dit is maar een klein land, we kunnen zoveel mensen niet aan.”