Dilemma
De grote hoeveelheid koptelefoons en oortjes op de gemiddelde werkplek zegt genoeg: veel mensen vinden het fijn om naar muziek te luisteren tijdens hun werk. Maar muziek die je niet leuk vindt, kan de concentratie verstoren en een hoop ergernis veroorzaken. Wat als je leidinggevende de hele dag een radiozender aan heeft die jij niet kunt uitstaan, met keer op keer dezelfde liedjes? Moet je daar iets van zeggen?
Ga het gesprek aan
Muziek maken, luisteren of meezingen met muziek heeft veel positieve gevolgen, zegt Mireille Hulzebos. Als vitaloog bij Vitalogisch adviseert ze organisaties over het welzijn van hun medewerkers. „Afhankelijk van het type muziek – nieuwe muziek of muziek met veel tekst uitgezonderd, want dan ben je te veel bezig met luisteren – kan dat bijvoorbeeld iemand ontspannen, helpen zich te concentreren of juist energieker maken.”
Dat komt doordat muziek waar je van houdt het netwerk in de hersenen activeert dat uitnodigt tot mijmeren, creativiteit en mind wandering, zegt hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. Bovendien schakelt je favoriete muziek je beloningssysteem in: „Als er een leuk liedje aanstaat, dan denk je: ‘Ja daar komt het, dat leuke moment.’ En dan komen er in de hersenen stofjes vrij die je heel gelukkig maken.”
Maar als je luistert naar muziek waar je niet van houdt, wordt een heel ander gebied achterin de hersenen (de precuneus) geactiveerd, zegt Scherder. „We gebruiken de precuneus om interne gevoelens te ervaren en niet om het brein open te stellen. Je gaat dan heel goed bedenken waar je naar luistert, welke gevoelens je daarbij hebt en dat je je niet prettig voelt. Dat is duidelijk niet wat je wilt tijdens een werkdag.”
„Het kan natuurlijk niet zo zijn dat iemand in zijn werk beperkt wordt door muziek op de achtergrond, of met een koptelefoon op moet zitten om aan storend geluid te ontkomen”, zegt HR-adviseur Ingrid Donders-Adams van Donders HRM. „Het klinkt eenvoudig en algemeen, maar het beste advies is toch: ga het gesprek aan.” Dat kan volgens Donders-Adams het best volgens de UBAA-methode: uitspreken, bespreken, afspreken en aanspreken.
„Het kan spannend zijn om dit gesprek te voeren, zeker als je het gevoel hebt dat je de enige bent die niet met plezier naar de radio luistert, maar het is goed om je gevoel uit te spreken.” Donders-Adams adviseert het dicht bij jezelf te houden. „Benoem wat je voelt en wat je vervelend vindt, en wat het met je doet. Er kan natuurlijk ook van alles aan ten grondslag liggen wat je leidinggevende niet weet, zoals een gevoelig gehoor. Het vergt moed, maar het is belangrijk om kenbaar te maken wat je graag wilt of nodig hebt.”
Begin de vergadering met iemands favoriete liedje
Het liefst ziet Donders-Adams natuurlijk dat een leidinggevende vooraf het gesprek aangaat over de muzieketiquette op de werkvloer. „Dan kan iedereen aangeven of ze een voorkeur hebben voor een bepaald genre, hoe hard ze de muziek aan willen hebben en of ze voorkeur hebben voor een radiozender of voor andere muziek.” Maar als die kaders er niet zijn en er wel muziek gedraaid wordt, adviseert Donders-Adams om zo concreet mogelijke afspraken te maken met collega’s en de leidinggevende.
„Er zijn heel veel oplossingen voor dit dilemma”, zegt Donders-Adams. Je kunt afspreken hoeveel uur per dag de radio aanstaat, wat voor soort muziek er op de verschillende momenten van de dag gedraaid wordt, of er ook bepaalde werkzaamheden of tijden zijn waarbij medewerkers liever in stilte werken, enzovoorts. Aan elke werksituatie is wel een mouw te passen.
„Het is belangrijk om dit in teamverband te bespreken en iedereen inspraak te geven”, zegt Donders-Adams. Als die afspraken eenmaal gemeenschappelijk gemaakt zijn, kunnen medewerkers elkaar er ook aan houden. Het is daarbij wel relevant om de afspraken om de zoveel tijd te herijken, zodat bijvoorbeeld de mening van nieuwe collega’s ook meetelt.
En als een medewerker echt de enige blijkt die de radiozender niet waardeert, is het ook mogelijk om te bespreken of hij of zij misschien een paar momenten per week op een andere plek kan zitten, zegt Hulzebos. „Ik bedoel niet dat iemand altijd thuis moet werken of afgezonderd op een stille plek, maar misschien kan een medewerker wel af en toe bij een ander team aansluiten waar de radio niet aanstaat.”
Het is daarnaast ook mogelijk om het gesprek over muziek en muzieksmaken op een positieve manier in te zetten, zegt Hulzebos. „Begin een vergadering bijvoorbeeld eens met iemands favoriete nummer. Daardoor leer je elkaar niet alleen beter kennen en komen er leuke gesprekken op gang, maar het kan ook verschillende hersengebieden activeren. Dat draagt bij aan de creativiteit.”
Dus
Muziek kan veel positieve effecten hebben. Maar als je de hele dag blootgesteld wordt aan een radiozender die je niet kunt uitstaan, dan is het vooral hinderlijk, met negatieve gevolgen voor je humeur, concentratie en productiviteit. Het is dus belangrijk om je gedachten over de muziek op de werkvloer uit te spreken naar collega’s of je leidinggevende, hoe spannend dat ook kan zijn. Spreken vanuit je eigen gevoel en behoeften werkt dan vaak het best. En wie weet levert het wel een mooi gesprek op en kan muziek daarna een rol spelen op de werkvloer om de creativiteit te bevorderen en elkaar beter te leren kennen.
