‘Theology and religious studies’ aan de Vrije Universiteit wordt weer een Nederlandstalige bacheloropleiding. De universiteit is niet bang dat het besluit om vanaf september 2025 te stoppen met Engelstalige colleges, zal leiden tot minder instroom van nieuwe studenten. Integendeel.
„Het aantal mensen dat we uit het buitenland haalden, was in de bachelor beperkt”, zegt Frank van der Duijn Schouten, interim-decaan van de faculteit Religie & Theologie. „Per jaar komen slechts vijf op de vijftig studenten uit een ander land. We hadden de indruk dat het Engels eerder een drempel was voor Nederlandse studenten om zich aan te melden. We hopen dat die nu in grotere aantallen op onze opleiding zullen afkomen.”
De VU hoopt zo twee kwesties tegelijkertijd op te lossen. Allereerst voldoet de universiteit aan de opdracht van het ministerie van OCW om te kijken welke opleidingen van het Engels naar het Nederlands kunnen overgaan. Dat is volgens het ministerie nodig, omdat internationale studenten Nederlandse studenten verdringen, zowel in de collegezalen als bij het zoeken van woonruimte. Daarnaast ziet de universiteit dit als een kans om de studie, die voortaan theologie en religiewetenschappen heet, te „herpositioneren”, zegt Van der Duijn Schouten. Hij is vorig najaar aangesteld met die opdracht.
Niet alleen predikant
Volgens hem bestaan er nogal wat misverstanden over de studierichting. „Vaak wordt gedacht dat je er alleen predikant mee kunt worden. Klassiek was het inderdaad een predikantenopleiding, en dat kun je er ook nog steeds mee worden. Maar de bachelor die wij aanbieden, is veel breder van opzet. Onze opleiding is multireligieus en zo ook geschikt voor studenten met een islamitische, hindoeïstische of boeddhistische achtergrond. De dialoog tussen religies staat centraal. Studenten die binnen de VU aan het seminarie van de hersteld hervormde kerk zijn verbonden, moeten samen met een moslimstudent een werkstuk maken. Daarnaast werken wij in onze onderzoeksprogramma’s veel samen met andere faculteiten binnen de VU, op thema’s waar behoefte is aan reflectie, zoals medische ethiek en duurzaamheid.”
Van der Duijn Schouten is ervan overtuigd dat er voor theologisch gevormde academici genoeg baankansen zijn, ook buiten de kerk. „In de zorg, het onderwijs, penitentiaire instellingen, het bedrijfsleven en bij de overheid komen uiteenlopende levensovertuigingen elkaar dagelijks tegen. Kennis van religies en levensbeschouwingen is in deze tijd zeker niet minder van belang dan vroeger.”
Identiteit
Tot vorig jaar werkte de faculteit Religie & Theologie nauw samen met de Protestants Theologische Universiteit (PThU). Ze zaten samen in een pand van de VU in Amsterdam en boden gezamenlijk een Nederlandstalige bacheloropleiding theologie aan. De PThU besloot vorig jaar te verhuizen naar Utrecht en een eigen opleiding aan te bieden. Daarmee bleef aan de VU alleen de eigen, Engelstalige bacheloropleiding over. „De PThU heeft zich meer teruggetrokken op haar kerkelijke identiteit”, zegt Van der Duijn Schouten. Dit betekende dat de VU zich ook moest heroriënteren.
„Er wordt binnen de VU weleens wat kritisch tegen theologie aangekeken: is dit nog wel op zijn plek in een academische instelling? Maar het hoort bij de identiteit van onze universiteit”, zegt de interim-decaan. „We willen naast de kerkelijke theologieopleidingen in Apeldoorn en Utrecht een alternatief bieden en in het belang van de theologie onze multireligieuze opleiding voor de toekomst veiligstellen.”
Vanwege de lage studentenaantallen (driehonderd in totaal) heeft de faculteit Religie & Theologie moeite haar begroting rond te krijgen. Aan de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden is de bachelor theologie al opgeheven. Daar kun je alleen nog religiewetenschappen studeren. De VU, met haar protestants-christelijke wortels, wil dit scenario voorkomen.
Religie & Theologie als zelfstandige faculteit behouden, is volgens het universiteitsbestuur niet mogelijk. Er wordt aangestuurd op een fusie met twee andere faculteiten (Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen). De drie oude faculteiten zouden onder één faculteitsbestuur een doorstart moeten maken als zogenoemde ‘schools’. Zo loopt het universiteitsbestuur ook vooruit op mogelijke bezuinigingen van een volgend kabinet op de alfa- en gammawetenschappen ten gunste van de bètawetenschappen.
Binnen de universiteit is nogal wat verzet tegen het plan. De Ondernemingsraad is er niet van overtuigd dat de fusie kosten bespaart en vindt dat te weinig is gekeken naar alternatieven. Het gesprek hierover is gaande op de universiteit. Van der Duijn Schouten steunt de plannen wel. Hij denkt dat de fusie de beste mogelijkheid is om theologie en religiewetenschappen aan de VU te behouden.
Lees ook
Koepelorganisatie universiteiten belooft meer Nederlandstalige bacheloropleidingen
