De dag waarop het begon was ‘een dag zoals alle andere’. Aan het ontbijt vertelt haar man haar dat hij vanavond vroeg thuis zal zijn, wat betekent dat zij nog wakker zal zijn, maar haar twee jonge zoons dan al in bed liggen. ‘Vroeg is voor hem: samen eten bestellen, tv kijken en hopelijk seks’ – al is hun seksleven niet meer wat het was.
Als om dertien minuten voor negen de sleutel in het slot wordt gestoken is ze het zat. Ze loopt boos naar buiten, komt een oud-collega tegen en belandt in een bar waar ze ‘een van de beste avonden sinds mijn kinderen zijn geboren’ heeft, dankzij een acht jaar jongere man met groene ogen die haar trakteert op IPA- bier en aandacht. Als ze net weer thuis is, komt het eerste appje al binnen van deze Matt. Omdat ze op de wc zit wordt het onderschept door haar echtgenoot. In plaats van dat hij boos wordt, moedigt hij haar aan hem nog een keer te zien.
More heet de zeer openhartige, rauwe memoir die Molly Roden Winter (1972) schreef over de eerste tien jaar dat haar huwelijk ‘open’ was. Het lekker wegleesbare boek is haar debuut – ze komt uit het onderwijs en is tegenwoordig ook muzikant. Haar man, Stewart, ‘doet ook iets met muziek’. Wat precies, wordt in het boek niet verteld, maar hij lijkt er succesvol mee, gezien het feit dat het gezin in een huis met meerdere verdiepingen in Brooklyn woont en Roden Winter het zich kon veroorloven een periode thuis te blijven om voor de kinderen te zorgen.
Lees ook
Bij polyamorie hoef je niet in hokjes te denken
De weerbarstigste praktijk
Volgens een vorig jaar gehouden enquête zou 34 procent van de Amerikanen voorstander zijn van enige vorm van non-monogamie in hun relatie. More, een bestseller in de VS, is dan ook niet het eerste boek over het onderwerp. Drie jaar geleden verscheen bijvoorbeeld Open Monogamy van de Amerikaanse relatietherapeut Tammy Nelson, een gids vol vragenlijsten voor mensen die een open relatie overwegen. Onlangs werd het in het Nederlands vertaald, want afgaande op alle aandacht in de media leeft het onderwerp hier ook volop.
Lees ook
Een open relatie valt of staat bij goede communicatie
Als Open monogamie de theorie is, dan is More wat zo ongeveer de weerbarstigste praktijk moet zijn – want: met kinderen. Als Roden Winter in een vliegtuig na het landen haar telefoon aanzet, vindt ze daarop in één keer een grote hoeveelheid berichten van haar oudste zoon – zijn leeftijd noemt ze niet, wel dat hij de baard in de keel heeft. De laatste: ‘Mam, hebben jij en papa een open huwelijk?’ Haar echtgenoot blijkt zijn laptop open te hebben laten staan, met daarop zijn OkCupid-account. ‘Open huwelijk’ staat er bij relatiestatus.
Erg ongemakkelijk, ja. Maar als lezer kom je niet te weten wat de zoons er nou echt van vinden, wél dat Roden Winter ontdekt dat haar eigen moeder ook een open huwelijk had en hoe ze zich daarover voelt. Dat ongemak geldt ook voor de open relatie zelf. Steeds weer opnieuw wordt onderhandeld over de voorwaarden: wel of geen mensen die in de buurt wonen, wel of geen verliefdheden, wel of niet in eigen huis, wel of niet weekendjes weg.
Roden Winter heeft last van jaloezie, ligt geregeld huilend in bed en heeft een hoop therapie nodig. Voor ze in bed met haar eigen man ‘krachtiger klaarkomt dan in de begindagen van ons huwelijk’ vraagt ze zich af: ‘Waar heeft hij dit geleerd?’ ‘Ik schud mijn hoofd van voor naar achter om de vraag kwijt te raken, als een hond met een rat in zijn bek.’
Een open huwelijk blijkt geen garantie voor een respectvolle omgang met seksuele partners. Er is een man die stiekem geen condooms gebruikt, er is een man die haar, na een flink aantal dates, ‘ghost’; geen teken van leven meer geeft. Zelf lijkt Roden Winter haar grenzen niet goed te bewaken: ze gaat door met onplezierige seks en doet of ze klaarkomt om ervan af te zijn, ze laat zich overhalen een trio te doen waar ze geen zin in heeft. Niettemin oordeelt ze hard over een stel dat hun open relatie niet overleeft: ‘Heeft ze het huwelijk dan alleen maar open gegooid om een nieuwe echtgenoot te vinden?’
Lees ook
Waarom ging het uit? Dorien Dijkhuis en Philip Huff proberen grip te krijgen op een verbroken relatie
‘Open’ is overigens lang niet altijd echt open: Matt met de groene ogen, die haar eerste minnaar wordt, heeft zijn vriendin niks over haar verteld en veronderstelt dat ook zij vreemdgaat. Tot ze hem, na in haar eigen huis seks met hem te hebben gehad, per ongeluk een sms stuurt die voor haar man is bedoeld: ‘Matt is er nog. Maak je geen zorgen. Hij kan niet aan je tippen als minnaar.’
Als een vis in het water
Ondertussen lijkt echtgenoot Stewart als een vis in het water te zijn. Ogenschijnlijk zonder drama en schuldgevoelens glijdt hij van de een naar de ander om uiteindelijk vooral te blijven hangen bij een vrouw die hij ‘Kiwi’ noemt. Ja, ze komt uit Nieuw-Zeeland.
Al voor ze trouwen zegt hij dat hij het prima vindt als Roden Winter ooit een keer met een ander seks wil hebben, mits ze hem dat vertelt. Hij heeft tenslotte tientallen sekspartners gehad voordat ze elkaar leerden kennen, zij vier. Maar het is voor hem meer dan gunnen en zelf willen (om te beginnen met, tot Roden Winters ontsteltenis, een ex-vriendin): het idee dat zijn vrouw seks heeft met andere mannen windt hem op. Vlak voor haar eerste afspraak met Matt sms’t hij: ‘Veel plezier schatje, ik ga aan je denken.’ ‘Iets aan dit bericht irriteert me’, schrijft Roden Winter. ‘Denkt hij dat dit allemaal voor hem is?’ Na dat afspraakje duurt het nog maanden voordat ze seks met Matt heeft, maar in die tijd probeert Stewart ‘de fantasie van Matt levend te houden. Praten over Matt voedt zijn libido, en wanneer hij me opdraagt om me in te beelden hoe Matts penis eruit ziet, hoe zijn mond zal voelen op mijn pussy, doet hij ruwer dan ik wil dat hij is. Een keer noemt hij me ‘cunt’ tijdens de seks, en begin ik te huilen.’ Als Roden Winter dan eindelijk naar het huis van Matt gaat, zegt ze tegen zichzelf: ‘Ik doe dit niet voor mijn echtgenoot. Ik ren naar het appartement van een andere man omdat ik het wil.’
Het is vast een vooroordeel om te denken dat er binnen een open relatie altijd een partner is die dat liever wil dan de ander. Toch kun je je bij het lezen van More nooit helemaal aan die indruk onttrekken. Het boek, dat eindigt in 2018, is duidelijk niet bedoeld als anti-reclame – de flaptekst heeft het over een ‘life-changing journey of self-discovery’ van een vrouw die haar ‘meest authentieke zelf vindt’, en Roden Winter heeft nog altijd een open huwelijk. Dat ze, hoe vaak ze ook schrijft dat de relatie met haar man er beter van is geworden, er niet in slaagt dat als een erg aantrekkelijke optie neer te zetten, in elk geval niet voor haar, maakt haar boek niet minder interessant.
Tammy Nelson: Open monogamie. Hoe je samen de regels voor je relatie kunt bepalen. (Open Monogamy) Vert. Rose van Veen. Lev, 303 blz. € 22,99
