In een klein zaaltje van de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle kijkt NSC-Kamerlid Eddy van Hijum vrijdagavond recht in een camera. Ruim vijftienhonderd partijleden kijken vanaf hun schermpjes terug. Ze hebben vragen, over de stukgelopen eerste formatieronde en over de positie van NSC. Van Hijum, die de afgelopen maanden als medeonderhandelaar van partijleider Pieter Omtzigt regelmatig aanschoof aan de formatietafel, beantwoordt ze. „Ik vind het oprecht jammer dat de indruk is ontstaan, en dat kunnen we onszelf alleen maar aanrekenen, dat we onze verantwoordelijkheid ontlopen”, zegt Van Hijum. „Daar is geen sprake van.”
Verderop in het gebouw kunnen 150 leden Pieter Omtzigt recht in de ogen kijken als ze hem vragen stellen. Ze zitten in een grote zaal aan ronde tafels, de meeste stoelen zijn gevuld door mannen op leeftijd. De leden kunnen hun vragen stellen aan (kandidaat-)Kamerleden en aan partijvoorzitter Bert van Boggelen. Omtzigt gaat van tafel naar tafel. Wat er gezegd wordt, is voor de pers niet te horen. Journalisten moeten achter een rood koord blijven staan. Er zijn beveiligers die erop toezien dat ze zich tijdens de gesprekken niet alsnog tussen de leden mengen.
Tweeduizend mails van leden
Het besluit van NSC, eerder deze maand, om in de laatste week van de formatieronde met informateur Ronald Plasterk de gesprekken met PVV, VVD en BBB te staken heeft intern veel losgemaakt. De jonge partij, opgericht in augustus vorig jaar, kreeg na de Tweede Kamerverkiezingen met twintig zetels meteen een sleutelpositie in de formatie. Nodig voor meerderheden, dus ook die voor het rechtse kabinet dat onder leiding van informateur Ronald Plasterk werd onderzocht.
Lees ook
Nieuwe informateur Kim Putters hoopt ‘verbinding te realiseren’
Afspraken over rechtsstaat
Als iemand wil weten waarom NSC niet met de PVV wil samenwerken „nu er blijkbaar wel afspraken zijn gemaakt over de rechtsstaat”, zegt Van Hijum er van overtuigd te zijn dat de PVV zich daar ook aan zal houden. „Dat vertrouwen is er wel.” Om daar vervolgens aan toe te voegen dat ook na de afspraken die aan de formatietafel zijn gemaakt, over het waarborgen van de Grondwet, grondrechten en de democratische rechtsstaat, PVV-leider Geert Wilders niet ineens „een ander mens” is geworden en de PVV „niet een andere partij”. Hij vindt dat Wilders „even in de praktijk moet laten blijken” dat hij er „daadwerkelijk intrinsiek van overtuigd is” en dat hij „de rechtsstaat gaat naleven”.
Lees ook
Een kabinet met de PVV geeft de Haagse ambtenarij nu al de kriebels
