Er suist een hoop gekkigheid door het heelal. Een planetoïde met de naam James Bond (9007), al dan niet voorzien van license to kill. Een andere (38086) die door astronomen Beowulf is gedoopt, naar de held uit het oud-Engelse epos. Uiteraard reist er tussen alle drukte ook een Odysseus (1149) door het universum, op weg naar huis. Het Grieks genaamde zwerfgesteente moet wel oppassen want voor reisadviezen kan het niet terecht bij collega-asteroïde Mr. Spock (2309): die is niet genoemd naar de buitenaardse commandant uit de tv-serie Star Trek maar naar de kat van astronoom James B. Gibson. Gelukkig valt er onderweg ook wat te lachen, met de planetoïden Tom Hanks (12818) en Monty Python (13681) .
Ja, astronomen moeten wat met al die nieuwe entiteiten die worden ontdekt en in kaart gebracht. Alleen maar een nummer geven is ook weer zo saai. Kan dat niet fantasierijker? En dus is er sinds 2017 ook een interstellair object met de Hawaiiaanse naam Oumuamua, wat zoveel betekent als ‘verkenner’of ‘boodschapper’. Ook Nederlandse namen zijn present. Zo kreeg Aletta Jacobs, de eerste universitair afgestudeerde Nederlandse vrouwelijke arts, haar eigen planetoïde: (69231).
Maar een vermeende ‘maan’ van de planeet Venus met de evocatieve maar onbegrijpelijke naam Zoozve?
Toch is die er nu ook, officieel gedoopt begin februari. En wel door een misverstand bij het in bed stoppen van een 2-jarig mensenkind. Wetenschapshistoricus Liam Nasser, gastheer van de wetenschaps-podcast Radiolab, bracht vorig jaar zijn zoon naar bed toen hij eindelijk eens goed keek naar de poster van het heelal boven het kinderbed. Tot zijn schrik zag hij daar een ‘maan’ van Venus met de naam Zoozve? Had hij iets gemist? Venus hééft geen manen.
Verklaring binnen handbereik
Wetenschapshistorici nemen de zaken serieus, dus Nasser zette hoog in. Hij nam contact op met NASA. Inderdaad, kreeg hij te horen, Venus heeft geen manen en niemand daar had ook van een asteroïde Zoozve gehoord. Intussen lag de verklaring binnen handbereik. Of beter: die hing aan de muur boven het bed van zijn zoon. Nasser werd teruggebeld door een kennis van NASA, die een licht was opgegaan. Hij moet het in het schemerlicht verkeerd gezien hebben, er stond geen ‘Zoozve’ op die poster maar ‘2002VE’. Het automatisch gegenereerde nummer dat ooit was gegeven aan een quasi-maan rond Venus. Quasi-manen zijn objecten die om meer dan één planeet draaien (ook de aarde heeft er een paar, zoals de vorig jaar ontdekte 2023 FW13). Onduidelijk bleef – ook de tekenaar van de poster die Nasser opspoorde wist het niet – waarom nou juist deze eenzame quasi-maan op de poster was weergegeven, en allerlei andere niet.
Waarom dan niet dit geluk belonen? Radiolab begon een petitie om de planetoïde (volledig: 2002VE86) te herdopen tot Zoozve. Groen licht kwam van de Internationale Astronomische Unie, verantwoordelijk is voor de naamgeving van astronomische objecten.
Zo kreeg de asteroïde ‘per ongeluk’ een naam die meer tot de verbeelding spreekt. Het zoontje van Nasser zal er geen slaap om hebben verloren.
Deze week is in Zuid-Korea een VN-top over de groeiende plasticberg. Verslaggever Liza van Lonkhuyzen bezocht een nieuwe plasticfabriek van Shell in de Amerikaanse staat Pennsylvania, en zag daar de impact van de productie op milieu en gezondheid. Moet er een plasticplafond komen?
Manchester City-coach Pep Guardiola zit met zijn armen over elkaar in de dug-out. Blik op het veld, tegelijkertijd druk in gesprek met assistent Juanma Lillo. Hij oogt ontspannen, met eindelijk weer zicht op een zege na vijf nederlagen op rij. City leidt in het eigen Etihad Stadium met 3-0 tegen Feyenoord in de Champions League. De 74ste minuut loopt, als de spanning ver te zoeken is. City hoeft niet meer, waar Feyenoord de indruk maakt de schade te willen beperken.
Guardiola heeft drie van zijn belangrijke spelers zes minuten eerder gewisseld – Phil Foden, Nathan Aké en Ilkay Gündogan. Ongetwijfeld om ze rust te geven met het oog op de clash tegen Liverpool FC, komende zondag op Anfield. En waarschijnlijk om het risico op het wegvallen van spelers te verminderen, dit seizoen heeft City te maken met veel blessures.
City was jarenlang de norm, met bijna perfect uitgevoerd voetbal, onder regie van Kevin De Bruyne en Bernardo Silva in combinatie met spits Erling Haaland. Vier keer op rij landskampioen, winnaar van de Champions League in 2023. Maar dit seizoen is anders. De ploeg is in fases kwetsbaar. In de Premier League heeft City al acht punten achterstand op Liverpool, gecoacht door Arne Slot. Zaterdag werd thuis nog met 4-0 verloren van Tottenham Hotspur.
Gebutst vertrouwen
De ontmoeting met Feyenoord lijkt voor City de ideale wedstrijd om het gebutste vertrouwen terug te winnen. Volgens dat scenario voltrekt City-Feyenoord zich lang, dinsdagavond in het oostelijk deel van Manchester. City combineert soepel, drukt Feyenoord ver naar achteren, doelman Timon Wellenreuther redt een paar keer knap.
Feyenoord krijgt gaandeweg wel meer controle. Het heeft langer balbezit, creëert een kansje via aanvaller Igor Paixão. Maar City blijft gevaarlijk en kort voor rust valt de goal die niet kan uitblijven: Quinten Timber raakt Haaland onhandig en de Noor benut zelf de strafschop (1-0). Na de pauze loopt City uit door een schot van Gündogan en opnieuw Haaland, via een fraaie, razendsnelle aanval. 3-0 na 53 minuten.
De wedstrijd zit dan op slot. Ogenschijnlijk, want de wissels die rond de zeventigste minuut plaatsvinden zullen van groot belang zijn. En niet alleen die bij City.
Bij Feyenoord komt de talentvolle centrumverdediger Thomas Beelen voor linksback Gijs Smal, die het lastig heeft. Hancko, een van de pijlers van de ploeg, verhuist van de as naar de linkerflank. Rechtsback Bart Nieuwkoop wordt vervangen door Jordan Lotomba, die terug is na een blessure. Ook beoogde basisspits Santiago Giménez maakt zijn rentree na een hamstringkwetsuur, hij valt in voor Julián Carranza.
Deze omzettingen van coach Brian Priske zorgen ervoor dat Feyenoord – met de power van linksback Hancko en rechtsback Lotomba – meer dynamiek heeft op de flanken. En in de spits zorgt Giménez voor meer diepgang dan de vrij statische Julián Carranza.
Giménez is nog maar net in het veld, als hij meteen een bal in de diepte vraagt. Dat Feyenoord met drie goals achter staat, is niet aan Giménez af te lezen. Hij maakt een gretige indruk.
Woede en irritatie
De Mexicaan sprint in de 74ste minuut weg, als Hancko vanaf links achterin een lange bal naar voren geeft. City neemt simpel over, lijkt te controleren. Verdediger Josko Gvardiol krijgt de bal in de as. Hij wordt, en dat is cruciaal, meteen onder druk gezet door Giménez. Daardoor speelt Gvardiol een moeilijke, hoge bal terug op doelman Ederson.
Hadj Moussa, een 22-jarige talentvolle Algerijns-Franse rechtsbuiten, ziet dat het fout gaat bij City. Hij sprint meteen achter de bal aan, neemt die perfect aan, direct mee in de loop, omspeelt de uitkomende keeper Ederson en mikt vanuit een lastige, krappe hoek zonder te kijken binnen: 3-1, klokslag 74 minuten.
Woede, irritatie, zorgen – het is allemaal zichtbaar bij Guardiola. Secondenlang kijkt hij naar de grond, terwijl hij zijn handen boven op zijn hoofd houdt.
Feyenoord speelt met meer durf en overtuiging, jaagt op City. Onderlinge duels worden gewonnen, waar City aarzelt, broos als het vertrouwen is. Feyenoord bouwt geduldig op, probeert met korte passes de tegenstander te lokken, zo ruimtes te creëren en de creatieve pingelaar Moussa in stelling te brengen.
In de 81ste minuut komt hij aan de bal, rechts voorin, loopt zich dan vast. Ook dat is Moussa. Maar Feyenoord blijft hoge pressie uitoefenen. Weer geeft Gvardiol een moeilijke pass, Timber en zijn kompaan Hwang In-beom duiken erop, nemen over.
Het spel wordt verplaatst naar links, naar Paixão. Die slingert de bal naar de tweede paal, waar Lotomba opduikt. Die trekt de bal terug en gaat wonderlijk via de paal en het linkerbeen van Ederson richting de borst van de inlopende Giménez: 3-2 na 81 minuten en 12 seconden.
Guardiola klapt een paar keer, lijkt zijn defensie wakker te willen schudden. Spanning – of is het angst? – is te zien in zijn ogen.
Loeren op uitbraak
Feyenoord voetbalt zonder vrees. Lotomba ontdoet zich enkele keren soepel van Haaland, een beer van een aanvaller. Er is nog even tijd voor Feyenoord, in een wedstrijd die allang als verloren beschouwd werd.
Na 88 minuten en 30 seconden begint het met de onderschepping van Hwang, als twee City-spelers elkaar in de weg lopen bij de middenlijn. Feyenoord-spelers loeren meteen op een uitbraak – waar liggen de ruimtes?
Er lijkt dan nog weinig aan de hand voor City, zoals eigenlijk de hele avond. Hwang kopt naar invaller Ramiz Zerrouki, die passt naar Moussa, die nog op eigen helft staat, zeker tien meter voor de middenlijn.
Voorin is Paixão dan aan het zwerven. De Braziliaanse linksbuiten duikt opeens diep in de rechterzone op. Daar ligt ruimte omdat Moussa zijn directe tegenstander – linksback Gvardiol – heeft weggelokt. Moussa ziet de loopactie van Paixão, geeft een splijtende bal tussen Gvardiol en Jack Grealish door.
De defensieve organisatie bij City is ontluisterend, zoveel ruimte krijgt Paixão. Noodgedwongen komt Ederson ver uit zijn doel om de aanvaller af te stoppen, meters buiten zijn strafschopgebied. Maar Paixão is hem net voor, springt iets hoger, kopt de bal vooruit, neemt hem mee, is de keeper kwijt, maar staat in een moeilijke hoek schuin rechts voor de goal.
Paixão heeft even tijd, kijkt, en doet wat je bijna niet ziet aankomen. Hij geeft een puike voorzet op de onvermoeibare, opstomende linksback Hancko. Die kopt in een leeg doel, langs de laatste overgebleven verdediger Rico Lewis. 88 minuten en 44 seconden en het staat 3-3.
In zijn enthousiasme valt Hancko even als hij naar het uitvak rent met 4.000 Feyenoord-fans. Het vak ernaast houden City-fans handen voor hun mond of ogen. De ontgoocheling compleet. Guardiola plukt even aan zijn neus, drinkt wat water.
Verbijstering is te zien bij Haaland – bij wie niet eigenlijk. Maar het zit zo dicht bij elkaar. Twee minuten later schiet Grealish via het been van Zerrouki nog op de paal – net niet de 4-3 dus.
Invaller De Bruyne staat druk te wijzen, met 94 minuten en 30 seconden op de klok. Dáár moet je lopen, zegt hij tegen een ploeggenoot, in een poging een opening te vinden in de Feyenoord-defensie. Maar verdediger Gernot Trauner poeiert de bal richting de tribune voor Haaland eraan kan komen.
Guardiola dirigeert zijn spelers in de laatste seconden met wilde armgebaren naar voren. En geeft dan, als na 96 minuten is afgefloten, vierde official Marcel Birsan met een zuinig lachje, waarin ongeloof verscholen zit, als eerste een hand.
Met mijn vriend was ik aan het wandelen over de Veluwe waar we een stop maakte in het Kröller-Müller Museum voor het toilet. Druk kletsend zaten daar groepen tieners hun A4’tjes in te vullen voor een schoolopdracht. De één wat luidruchtiger dan de ander. Dat viel ook een van de meiden zelf op, die haar vriendin in toom probeerde te houden: „Praat niet zo hard. We zijn in een museum…. En jij bent niet de kunst.”
Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]