De Amsterdamse Orde van Advocaten (OvA) verdenkt advocaat Gerald Roethof ervan in 2020 informatie uit een strafdossier te hebben gelekt terwijl hij en zijn cliënt niks over de zaak mochten zeggen. De beroepsorganisatie heeft om die reden een dekenbezwaar ingediend bij de Raad van Discipline (RvD). Dat bevestigt Roethofs advocaat Gerard Spong dinsdag aan NRC na berichtgeving door het AD. Roethof ontkent schuldig te zijn.
Het onderzoek naar de 50-jarige Roethof kwam op gang nadat de OvA een „serieus en zorgwekkend signaal” van een ernstig beroepsvergrijp ontving van het Openbaar Ministerie. De advocaat kwam onder verdenking te staan toen vier anonieme gebruikers van de versleutelde berichtendienst Encrochat geheime informatie bleken te bezitten uit een strafdossier waarover Roethof en zijn cliënt niets mochten delen met de buitenwereld. In hun berichten verwezen ze meermaals naar Roethof.
Spong vindt vooral het gebruik van anoniem getuigenbewijs problematisch. Hij noemt dat een „ontzettend heikel ding”. Het is niet bekend van wie de Encrochat-berichten afkomstig zijn, daar is ook geen onderzoek naar gedaan.
Inmiddels ligt de zaak voor bij de Raad van Discipline, die het dekenbezwaar — bedoeld voor ernstige overtredingen die het vertrouwen in de advocatuur kunnen schaden — maandag behandelde. De RvD kan Roethof indien schuldig bevonden verschillende sancties opleggen, variërend van een berisping tot een schorsing. In 2020 kreeg Roethof al eens een voorwaardelijke schorsing van vier weken omdat hij door solistisch te handelen een cliënt zwaar had benadeeld. De uitspraak is op 25 maart.
Alex Salmond, de oud-premier van Schotland die zaterdag op 69-jarige leeftijd is overleden, belichaamde de afgelopen decennia de opkomst en neergang van de Schotse onafhankelijkheidsbeweging. In de jaren negentig was hij de drijvende kracht achter het gewonnen referendum dat een eerste stap op weg naar een zelfstandig Schotland moest zijn. Toen de kleine, corpulente en mediagenieke politicus de SNP in 2020 verliet, ging het met de partij – en daarmee de onafhankelijkheidsstrijd – een stuk minder slechter.
De man die de bijnaam ‘Wee Eck’, Schots voor ‘kleine Alex’ kreeg, maakte van de SNP een brede politieke beweging die lang het hart van de Schotse regering vormde. Na hem was Nicola Sturgeon vanaf 2014 succesvol, maar sinds haar aftreden in 2023 verkeert de partij in crisis. Humza Yousaf was slechts een jaar partijleider en eerste minister. De partij viel terug op oud-gediende John Swinney. Die verloor bij de landelijke verkiezingen deze zomer 39 van de 48 zetels, bijna allemaal aan Labour.
Oliewinsten
Alex Salmond, in St. Andrews opgeleid als econoom en later werkzaam voor de Bank of Scotland, was in verschillende periodes de leider van de Scottish National Party. Hij ontwikkelde snel een grote voorkeur voor een zelfstandig Schotland. Zijn partij omschrijft hem op de website „als een titaan van de onafhankelijkheidsbeweging”.
Alex Salmond bij Stirling Castle in 2021, tijdens de campagne voor zijn nieuwe partij Alba. Foto Andrew Milligan/AP
Westminster, waar het parlement van het Verenigd Koninkrijk is gehuisvest, nam in de jaren negentig in zijn ogen te vaak beslissingen die niet goed waren voor de Schotten. Salmond zag een bloeiend, onafhankelijk Schotland, voor zich. „Onafhankelijkheid is de enige grondwettelijke regeling die Schotland in staat stelt zijn rijkdom, kennis en ervaring doeltreffend te gebruiken”, zei hij in 1998. Door de oliewinsten niet meer aan ‘Londen’ af te staan en inkomsten uit het toerisme en de hightech-sector te genereren, kon Schotland volgens hem op eigen benen staan. Dankzij een gewonnen referendum in 1997 zetten de Schotten een eerste en ook enige stap naar onafhankelijkheid, de vorming van een eigen parlement in Edinburgh, met als bijnaam ‘Holyroad’.
Salmond werd bij de eerste verkiezingen voor het Schotse parlement in 1999 niet de ‘eerste minister’, zoals de Schotten hun premier noemen. Later, in 2007, lukte hem dat wel. Nadat de Schotse nationalisten in 2014 een referendum verloren, stapte Salmond op als premier.
Vrijgesproken
Na zijn aftreden bleef hij graag in de schijnwerpers staan. In 2017 stond Salmond op het Edinburgh Fringe Festival met de show Alex Salmond… Unleashed. Hij besprak politieke kwesties en interviewde collega-politici. Dat deed hij niet overdienstelijk, schreef The Guardian destijds. Zijn timing en humor bleken niet slecht, maar de interviews waren matig. Hij kreeg 2 van de 5 ballen van de recensent.
Maar in de jaren na zijn premierschap kwam Salmond vooral in de belangstelling vanwege meerdere beschuldigingen van aanranding en poging tot verkrachting in zijn tijd als premier en partijleider. Negen vrouwelijke medewerkers van de SNP of van de overheid hebben aangerand op onder meer Bute House, zijn ambstwoning. In 2020 werd Salmond vrijgesproken.
Inmiddels had hij zijn SNP verlaten. Salmond richtte een eigen partij op, Alba. Dat werd geen groot succes. Deze zomer deed Alba mee in 19 kiesdistricten, maar de partij haalde nog geen 12.000 stemmen. Salmond greep naast een zetel.
De ooit zo gevierde en gewiekste politicus stond nog wel op podia, zoals zaterdag in Noord-Macedonië. Daar zou hij na afloop van een lezing onwel zijn geworden, schrijven Britse media.
Lees ook
In Glasgow geloven ze niet meer in een onafhankelijk Schotland
Polen gaat het recht op asiel tijdelijk opschorten. Dit heeft de Poolse premier Donald Tusk zaterdag op een partijcongres bekendgemaakt, schrijft persbureau Reuters. Het besluit van Tusk is een reactie op de situatie aan grens met Wit-Rusland, waar sinds 2021 een migratiecrisis heerst. Komende dinsdag wordt het plan in de Poolse ministerraad besproken.
,,Ik zal dit eisen, ik zal in Europa goedkeuring eisen voor dit besluit”, aldus Tusk op zaterdag. Of de EU hiermee akkoord gaat, is ongewis. Een officiële reactie op de aankondiging van Tusk is er nog niet. In principe kunnen lidstaten niet eenzijdig beslissen dat ze het recht op asiel opschorten. Wel komt het vaker voor dat de Europese Commissie een oogje toeknijpt voor landen die hun asielverplichtingen niet nakomen.
Polen en de Europese Unie als geheel beschuldigen Wit-Rusland en diens bondgenoot Rusland van het creëren van de crisis. De twee landen verschaffen migranten uit verschillende Afrikaanse landen en het Midden-Oosten visa. Vanuit Minsk en Moskou worden zij naar de Poolse grens gereden. Beide landen ontkennen de aantijgingen.
Lees ook
Dwalen in het bos op de grens: Wit-Rusland lokt migranten, maar Polen doet alles om hen buiten te houden
Op zijn partijcongres benadrukte Tusk zaterdag dat Wit-Rusland, Rusland en mensensmokkelaars het recht op asiel misbruiken, op een manier ,,die indruist tegen de bedoeling van het recht op asiel”. De Poolse premier heeft sinds zijn aantreden een jaar geleden een strenge migratiekoers uitgezet. Die koers kan vanuit de politiek en samenleving op brede waardering rekenen.
Mensenrechtenactivisten denken hier echter anders over. Zij hadden gehoopt dat Tusk en zijn regering een einde zouden maken aan het beleid van hun nationalistisch-conservatieve voorgangers van de PiS-regering. Het opschorten van het recht op asiel is volgens de Poolse migrantenorganisatie Grupa Granica ongrondwettelijk.
,,Premier Tusk schendt de grondwet terwijl hij had beloofd deze te verdedigen. Je kunt niet selectief mensen uitsluiten of hun grondwettelijke rechten ontnemen”, aldus een woordvoerder van de ngo.
Faber in Polen
Het Nederlandse kabinet zal het Poolse besluit met interesse volgen, nu het iets soortgelijks in Europa nastreeft. Minister Marjolein Faber (Asiel, PVV) is nog altijd bezig met het ‘deugdelijk motiveren’ van haar plan om het staatsnoodrecht in te roepen, als antwoord op problemen in de asielketen.
Faber bezocht begin deze maand Polen om te horen wat het land doet om de migratiecrisis daar het hoofd te bieden. Hierop liet zij weten dat een Nederlandse opt-out op asielregels op Poolse goedkeuring kan rekenen.
Voor het zover komt is een EU-verdragswijziging nodig, wat nog niet aan de orde is. Vervolgens moeten alle andere lidstaten akkoord gaan met een Nederlandse uitzonderingspositie.
Aleksej Navalny schreef twee jaar voor zijn dood dat hij in gevangenschap zou sterven. Dat blijkt uit een voorpublicatie van de postume memoires van de in februari overleden Russische dissident. Vrijdag en zaterdag werden fragmenten uit de dagboeken van Navalny in The New Yorker en The Times gepubliceerd. Zijn boek verschijnt later deze maand.
Navalny overleed op 16 februari dit jaar, na ruim drie jaar in Russische gevangenschap te hebben doorgebracht. Vorige maand bleek uit onthullingen van de Russische onafhankelijke nieuwssite The Insider dat hij hoogstwaarschijnlijk aan een vergiftiging is overleden. Russische autoriteiten houden het op een ‘natuurlijke doodsoorzaak’.
De bekendste criticus van de Russische president Vladimir Poetin zat een gevangenisstraf van negentien jaar uit in een strafkolonie bij de Poolcirkel wegens ‘extremisme’. Navalny werd in januari 2021 op het vliegveld van Moskou gearresteerd, nadat hij in Duitsland was hersteld van een Novitsjok-vergiftiging in 2020.
Gemiddelde werkdag
In Duitsland kwam hij na eigen onderzoek erachter dat de Russische geheime dienst FSB achter zijn vergiftiging zat. Toch besloot hij naar Rusland terug te keren. Navalny begon vrijwel meteen in gevangenschap aan zijn memoires. De Amerikaanse uitgever Knopf en zijn vrouw Joelia Navalnaja hebben de aantekeningen geredigeerd.
„Ik zal de rest van mijn leven in de gevangenis doorbrengen en hier sterven”, zo schrijft Navalny op 22 maart 2022. Om daaraan toe te voegen: „Er zal niemand zijn om afscheid van te nemen (…) Alle verjaardagen zullen zonder mij gevierd worden. Ik zal mijn kleinkinderen nooit zien. Ik zal niet het onderwerp zijn van enige familiegeschiedenis. Ik zal niet op geen enkele foto staan.”
Op 1 juli 2022 beschrijft Navalny een gemiddelde dag in de strafkolonie. Kijkend naar de hekken rondom zijn barak, bedenkt hij dat hij hetzelfde leeft als zijn vijanden. „Ik heb een hek van zes meter hoog, van het soort dat ik alleen heb gezien in ons onderzoek naar de paleizen van Poetin en Medvedev.”
Zeven uur achter naaimachine
De vergelijking houdt daar zo’n beetje op. Poetin slaapt uit „tot tien uur ’s ochtends, gaat zwemmen en eet dan hüttenkäse met honing”. Tegen die tijd is Navalny’s dag allang begonnen. Hij stond om 6.00 uur op, ontbeet om 6.20 uur en begon om 6.40 uur met werken.
„Op werk zit je zeven uur achter een naaimachine, op een krukje onder kniehoogte”, beschrijft hij. „Na het werk blijf je nog een paar uur zitten op een houten bankje onder een portret van Poetin. Dit wordt ‘disciplinaire activiteit’ genoemd.”
De laatst voorgepubliceerde dagboekaantekening dateert van 17 januari 2024, een maand voor Navalny in gevangenschap zou sterven. Hij staat stil bij zijn terugkeer naar Rusland, „precies drie jaar geleden”. Sindsdien wordt hem elke dag dezelfde vraag gesteld: Waarom is hij teruggekeerd?
„Ik wil mijn land niet in de steek laten of verraden”, schrijft hij. „Als je overtuigingen iets voor je betekenen, moet je bereid zijn ze te verdedigen en indien nodig offers te brengen.”
Navalny’s postume memoires verschijnen op 22 oktober. De naam van het boek, Patriot, heeft hij zelf gekozen.
Lees ook
‘Het Westen zou meer moeten doen om Wit-Rusland uit de greep van Rusland te halen’
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122959764-5b6074.jpg|https://images.nrc.nl/APoOqx4USBNK9FmBIOFsbVOSgCU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122959764-5b6074.jpg|https://images.nrc.nl/2QYuFi7siMB5MFGpzsmvMIkp_N0=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data122959764-5b6074.jpg)
