Terwijl Rusland zijn aanvallen op de Oekraïense steden en langs de oostelijke frontlinies opvoert, kampt Oekraïne met steeds grotere munitietekorten. Dinsdag vielen zeker achttien doden bij Russische raketaanvallen op de grote steden Kyiv en Charkiv. Enkele uren na de eerste aanvalsgolf waarschuwde de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, dat een verhoging van de productie van munitie „absolute noodzaak” is om voldoende steun aan Oekraïne te kunnen blijven geven. Volgens hem is de oorlog in Oekraïne verworden tot een „slag om munitie”.
Ook vanuit Washington kwam dinsdag een waarschuwing voor de kritieke situatie waarin Oekraïne terecht kan komen. Oekraïense commandanten aan het front moeten volgens woordvoerder John Kirby van de nationale veiligheidsraad nu „moeilijke beslissingen” nemen over de vraag welke wapens zij moeten inzetten, „omdat zij niet weten wanneer de volgende levering zal plaatsvinden”. „De Russen hebben zeker niet te lijden onder dezelfde onzekerheid, want zij vragen Noord-Korea om ballistische raketten en Iran om drones, terwijl ze die zelf ook nog produceren.”
Volgens de Amerikaanse regering zijn de aanhoudende Russische luchtaanvallen niet alleen bedoeld om de Oekraïners „meer lijden toe te brengen en te proberen hun wil te breken”, maar ook een poging om de Oekraïense luchtverdedigingssystemen „te overbelasten”, zei Kirby.
Luchtafweer en granaten
Al maanden waarschuwen de Oekraïense strijdkrachten en buitenlandse militaire analisten dat Rusland de overhand zal krijgen in de oorlog als de bondgenoten van Oekraïne niet snel extra luchtafweer gaan leveren om de bevolking in de steden te kunnen blijven beschermen, en voldoende artilleriegranaten om stand te houden aan de frontlinies. Op veel plekken aan het duizend kilometer lange front zijn de Russen al maanden in het voordeel; afgelopen zomer schoten zij volgens schattingen van de Europese Unie dagelijks meer dan twintigduizend granaten af, tegenover vier- tot zevenduizend van Oekraïense kant. De Financial Times stelt dat Oekraïne zich inmiddels moet beperken tot zo’n tweeduizend granaten per dag.
Lees ook
Van spoorwegsabotage tot drone-aanvallen op oliedepots: de Oekraïne-oorlog dringt diep in Rusland door
Terwijl Noord-Korea Moskou te hulp schoot met de levering van enkele honderdduizenden granaten, kunnen de Europese bondgenoten van Oekraïne hun belofte van een miljoen 155 mm-granaten aan het begin van dit jaar bij lange na niet nakomen.
Een snelle oplossing voor het steeds nijpender tekort lijkt niet voorhanden. Het Amerikaanse ministerie van Defensie wil graag verder met de levering van wapens en munitie aan Oekraïne, maar minister van Defensie Lloyd Austin kon de bondgenoten van Kyiv in een videotoespraak dinsdag alleen maar oproepen „diep te graven” in hun voorraden om Oekraïne te blijven voorzien van munitie en voldoende luchtafweer. In de Verenigde Staten is het geld voor Oekraïne op dit moment letterlijk op, was zijn boodschap aan het begin van een maandelijkse Ramstein-bijeenkomst, een groep van vijftig landen die Oekraïne militair en financieel steunen in de oorlog tegen Rusland.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data110698214-d96846.jpg|https://images.nrc.nl/f9AGXkP03PSQss0fnQvTx2ALl6Y=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data110698214-d96846.jpg|https://images.nrc.nl/xtbOT2NJSy8yUZzApT_gb0hwIms=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data110698214-d96846.jpg)
Het was voor het eerst sinds de grootscheepse Russische invasie in Oekraïne dat Washington met lege handen aanschoof bij de Ramstein-groep. Het Pentagon wacht nog altijd op groen licht vanuit het Amerikaanse Congres voor een nieuwe steunpakket aan Oekraïne ter waarde van zo’n 60 miljard dollar (55 miljard euro). Het laatste Amerikaanse militaire steunpakket aan Oekraïne dateert van 27 december. Toen werden onder meer artilleriegranaten en Stingerraketten naar Kyiv gestuurd.
NAVO bestelt granaten
Ook de NAVO-landen werken aan een oplossing, maar snel gaat dat niet. In Brussel werd dinsdag bekendgemaakt dat de NAVO contracten heeft getekend voor de aanschaf van 220.000 155 mm-granaten, ter waarde van 1,2 miljard dollar (1,1 miljard euro), maar die zullen op zijn vroegst pas over twee jaar worden geleverd aan de lidstaten, ter aanvulling van hun eigen voorraden. Het is aan de NAVO-landen zelf om te beoordelen of zij granaten gebruiken om hun eigen voorraden aan te vullen, of dat zij ze aan Oekraïne leveren.
Volgens militaire analisten van het Institute for the Study of War blijft westerse steun „essentieel” voor Oekraïne, „omdat een langzame afname of een plotseling einde van de westerse hulp hoogstwaarschijnlijk de kansen van Oekraïne om zichzelf te verdedigen elimineren”. En dat kan er volgens de Amerikaanse militaire denktank toe leiden „dat Rusland beduidend meer Oekraïens grondgebied inneemt, waarmee de voorste Russische bases dichter bij de grenzen van de NAVO-lidstaten komen”.
Het Kremlin lijkt met een toenemend aantal raketaanvallen en verschillende plaatselijke winteroffensieven bewust in te spelen op de munitietekorten in Oekraïne. Sinds de jaarwisseling worden de grote steden bijna dagelijks vanuit Rusland beschoten. Langs het oostelijke front boeken Russische troepen hier en daar bescheiden terreinwinst, onder meer ten westen van de stad Donetsk, bij Adviivka, bij Bachmoet, bij Kreminna en bij Koepjansk, al gebeurt dat volgens Kyiv ten koste van enorme personele en materiële verliezen.
Doden in Kyiv en Charkiv
In Kyiv groeit ondertussen de bezorgdheid. Minister van Buitenlandse Zaken, Dmitro Koeleba, zei dinsdag in een interview met verschillende Duitse media dat de Russische aanvallen „duidelijk de behoefte aan luchtverdedigingssystemen” tonen. Wat betreft de tekorten aan artilleriegranaten voor de dagelijkse gevechten aan de frontlinies, aldus Koeleba, „dat is al vanaf het begin een probleem”.
Lees ook
Niet schuilen maar kijken: Russen in Belgorod zijn nog niet gewend aan aanvallen uit Oekraïne
Bij de massale Russische drone- en raketaanvallen van dinsdag op onder meer Kyiv en Charkiv vielen volgens president Volodymyr Zelensky achttien doden en raakten meer dan 130 mensen gewond. Vanuit Rusland werden meer dan veertig kruisvluchtwapens en ballistische raketten afgevuurd op het land. Ook dinsdagavond werd Charkiv weer vanuit Rusland bestookt; de ruim één miljoen inwoners van de stad kregen drie aanvalsgolven in een etmaal te verwerken. De schade aan de infrastructuur en gebouwen, vooral wooncomplexen, is enorm. Volgens de gouverneur van de regio Charkiv, Oleh Synehoebov, werden meer dan honderd flatgebouwen beschadigd.
President Zelensky zei in zijn dagelijkse avondtoespraak tot de bevolking dat „het gewone leven door Rusland wordt gezien als een bedreiging van zichzelf”. Rusland is volgens Zelensky „een karakteristieke terrorist”. Hij stelde Moskou een passend antwoord in het vooruitzicht. „De Russische oorlog zal onvermijdelijk naar huis worden gebracht, terug naar waar het kwaad vandaan kwam, en waar het moet worden gesmoord.”
