Bij een bomaanslag in de Iraanse stad Kerman zijn woensdagmiddag bijna honderd mensen om het leven gekomen en bijna tweehonderd mensen gewond geraakt, aldus Iraanse staatsmedia. De aanslag vond plaats tijdens een herdenking bij het graf van Qassem Soleimani, de Iraanse generaal die precies vier jaar geleden gedood werd door een Amerikaanse drone-aanval.
Een aanslag op die locatie ligt extreem gevoelig, want Soleimani wordt door het Iraanse regime vereerd als nationale held en gold als bevelhebber van de Revolutionaire Garde als het informele hoofd van de ‘As van Verzet’ een regionaal verbond tegen Israël en de VS. Ook de timing is precair: een dag eerder doodde Israël het Hamas-kopstuk Saleh al-Arouri met een drone-aanval in de Libanese hoofdstad Beiroet. Arouri gold als Hamas’ schakel tot Iran.
Deze combinatie zorgt ervoor dat er in Iran en elders wild gespeculeerd wordt over mogelijke Israëlische betrokkenheid bij de bomaanslag, één van de dodelijkste in Iran in ruim veertig jaar. Het Iraanse regime legt de schuld vooralsnog echter nog niet officieel bij Israël.
Iraanse officials vertelden staatsmedia dat er twee bommen langs de weg in de buurt van Soleimani’s graf zijn achtergelaten en vanaf een afstand tot explosie zijn gebracht door „terroristen”, maar lieten in het midden wie dat waren. De aanslag was woensdagavond nog door niemand opgeëist.
De meeste aanslagen in Iran werden de afgelopen jaren gepleegd door Islamitische Staat. De laatste tijd komt deze jihadistische dreiging met name uit de hoek van de Afghaanse tak van IS, de zogeheten Islamitische Staat van Khorasan (‘ISIS-K’). De manier waarop de aanslag van woensdag is uitgevoerd, wijst volgens enkele analisten eerder op het werk van ISIS-K dan op dat van Israël. Dat heeft weliswaar aanvallen in Iran uitgevoerd, maar is daarbij veel gerichter te werk gegaan. Bovendien was generaal Soleimani niet alleen de aartsvijand van Israël, maar ook van Islamitische Staat.
Vrees voor escalatie
Hoe dan ook zal het Iraanse regime nu willen laten zien dat het van zich af kan bijten. Die behoefte, in combinatie met speculatie over Israëlische betrokkenheid, wekt de vrees voor een mogelijke regionale escalatie van de oorlog in Gaza. Irans bondgenoten, die Teheran niet altijd in bedwang kan houden, versterken dat risico. Zo legde een woordvoerder van de Houthi-militie in Jemen, die al wekenlang schepen op de Rode Zee bestookt, meteen een verband tussen de bomaanslag in Iran en Irans steun voor het ‘anti-Israëlisch verzet.’
Ook kan de aanslag tot binnenlandse onrust in Iran leiden. Na een jaar van massale protesten staat het Iraanse regime er niet sterk voor. Als de autoriteiten niet snel uitstralen dat ze de touwtjes strak in handen hebben, zal dat niet onopgemerkt blijven door de vele Iraniërs die wachten op het juiste moment om weer de straat op te gaan.
Update 3 januari 22.00 uur: het dodental is door de Iraanse minister van Volksgezondheid bijgesteld van 103 naar 95. Dat is hierboven aangepast.
