Het eindvonnis in de rechtszaak over de Decembermoorden zal uitgesproken worden in de zitting deze woensdag, vanaf 13.00 uur Nederlandse tijd. Advocaat Hugo Essed zal namens de nabestaanden in de rechtszaal zitten.
Stel dat de rechter beslist om ook in hoger beroep het bestaande vonnis van de Krijgsraad van 20 jaar celstraf te handhaven, wordt Bouterse dan opgepakt?
„Kijk, er zijn twee afzonderlijke dingen gevraagd door het Openbaar Ministerie. Allereerst om het vonnis van de Krijgsraad te bevestigen [dus de twintig jaar celstraf]. Maar daarnaast heeft het OM ook een ‘bevel tot onmiddellijke gevangenneming’ gevraagd. Dit is geen onderdeel van het vonnis maar een extra toevoeging. Daar zal het Hof dus afzonderlijk een besluit over moeten nemen.”
Lees ook
Surinaamse jongeren over de Decembermoorden: ‘De geschiedenisdocent sloeg het onderwerp over’
Maar betekent dat in theorie dat de rechter ook bijvoorbeeld alleen over het vonnis een uitspraak kan doen, zonder zich over de toevoeging ‘bevel tot onmiddellijke gevangenneming’ uit te spreken?
„Ja, dat zou kunnen. Dan blijft alleen het vonnis van de Krijgsraad overeind staan van twintig jaar celstraf en die straf zou dan door het OM ten uitvoer moeten worden gebracht. Wel is het zo dat het vervolgens aan de procureur-generaal is om te bepalen wanneer en onder welke omstandigheden de straf ten uitvoer moet worden gebracht. Dat hoeft niet per direct te zijn. Als het Hof echter beslist dat ook de toevoeging ‘bevel tot onmiddellijke gevangenneming’ moet worden uitgevoerd, dan moet Bouterse direct worden aangehouden.”
De president kan volgens grondwetsartikel 109 gratie verlenen „na het advies te hebben ingewonnen van de rechter die het vonnis heeft gewezen”. Daarnaast is er het wetboek van strafvordering, zegt Essed.
„Er is een regel dat wanneer je veroordeeld bent, en nog niet gevangen zit, je een verzoek tot gratie kan doen. Dan wordt de ‘ten uitvoering van het vonnis’ opgeschort. Die mogelijkheid is voor zover ik weet nooit gebruikt. Alleen is het zo dat die opschorting betrekking heeft op het vonnis van de Krijgsraad, maar niet op het bevel tot gevangenneming van het OM”, zegt Essed, die verwijst naar artikel 487 en 484 uit het wetboek van strafvordering.
„Daarom is het volgens mij slim geweest van het OM dat de twee zaken uit elkaar gehaald zijn. Stel dat het vonnis in het nadeel van Bouterse uitpakt en hij tot 20 jaar celstraf wordt veroordeeld, dan kan zijn advocaat een gratieverzoek indienen. Maar als de hoogste rechter ook het bevel voor gevangenneming toekent, dan moet dat direct worden uitgevoerd. Over een bevel is geen gratie mogelijk”, aldus Essed, die eraan toevoegt dat andere juristen er mogelijk anders over denken.
Los van al deze juridische mogelijkheden gelooft Essed dat Bouterse woensdag wordt veroordeeld conform de eis van het OM. „Hij heeft 16 jaar lang van alle juridische mogelijkheden gebruik kunnen maken. Als er iemand in Suriname is die een eerlijk proces heeft gekregen, dan is het Bouterse.”
Leeslijst
