Metropolitan Museum geeft antieke roofkunst-artefacten terug aan Cambodja en Thailand

Posted on December 18, 2023 by admin

Het zijn nog niet de 45 topstukken die Cambodja twee jaar geleden terugvroeg bij het Metropolitan Museum of Art (Met) in New York, maar veertien beelden uit de Khmer-tijd – tussen de 9de en 14e eeuw – gaan binnen afzienbare tijd terug naar hun land van herkomst.

Volgens de Amerikaanse kunstkrant The Art Newspaper worden naast deze veertien beelden ook twee andere eeuwenoude Khmer-stukken teruggegeven aan Thailand.

De stukken kwamen in het bezit van het museum dankzij de in 2020 overleden Britse kunsthandelaar Douglas Latchford, die eind 20ste eeuw een enorme collectie Cambodjaanse antieke kunst het land uit had gesmokkeld en veel aan musea verkocht.

Roofkunst

Het is niet voor het eerst dat het Met roofkunst teruggeeft aan de Cambodjaanse autoriteiten. Het werd de laatste decennia steeds duidelijker dat er veel kunst was geroofd sinds dictator Lon Nol in 1970 het terreurbewind van de Rode Khmer vestigde. In 2013 gingen vanuit het Metropolitan Museum twee enorme beelden, de Knielende wachters, terug naar Cambodja. Deze twee beelden waren samen met enkele andere artefacten via Latchford bij het museum terechtgekomen.

Een groot deel van de Cambodjaanse collectie is via Latchford het museum binnengekomen. In 1970 besloot het Met dat de afdeling Zuidoost-Aziatische kunst uitgebreid moest worden. Latchford voorzag het museum vanaf dat moment van topstukken, en bleef dat doen tot 2000. De Britse handelaar leefde het grootste deel van zijn leven in een appartement in Bangkok, waar hij zijn handel steeds verder uitbreidde.

Een 10de-eeuwse Avalokiteshvara-bodhisattva, een van de zestien werken die gerestitueerd wordt.

De Amerikaanse krant Denver Post schetste vorig jaar in een profiel hoe Latchford manoeuvreerde tussen handelaren, musea en ministeries van cultuur. Sinds de jaren vijftig zocht hij naar antieke Khmer-artefacten, waarmee hij de grootste privé-verzamelaar werd van Cambodjaanse antieke kunst. Op feesten in Bangkok onthaalde hij zijn gasten met luxe, en kusten bezoekers zijn ring bij binnenkomst.

In 2012 werd hij voor het eerst aangeklaagd door de Amerikaanse autoriteiten omdat hij betrokken zou zijn geweest bij het roven van relieken uit boeddhistische tempels. In 2019 werd de aanklacht uitgebreid en klaagde de federale overheid hem aan voor onder meer fraude, smokkel en roofkunstzwendel. Hij overleed in 2020 nog voordat het vonnis geveld werd.

Hoeveel stukken hij had weggesluisd en wat hij eraan had verdiend werd duidelijker dankzij het Pandora Papers-onderzoek, waarbij financiële malversaties van onder meer politici en criminelen in 2021 naar buiten kwamen. Latchfords dochter heeft inmiddels aangegeven dat ze haar collectie, die op een waarde van 50 miljoen dollar (46 miljoen euro) wordt geschat, zal teruggeven aan de landen van herkomst.

Leeslijst

NIEUWS

Luisterverhaal op zondag: Hoe een dochter de regie over haar demente vader verloor

admin
November 24, 2024
0

Een verpleeghuis stapte naar de rechter om de dochter van een dementerende man de zeggenschap over hem te ontnemen. Hoe heeft het zover kunnen komen?

Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected]

Gast:: Lineke Nieber
Stem & montage:: Jan Paul de Bondt
Redactie:: Berit Kramer
Foto:: Mona van den Berg
Coördinatie:: Henk Ruigrok van der Werven

Tóch akkoord bereikt op klimaattop: jaarlijks ‘minstens’ 300 miljard dollar voor klimaatbeleid ontwikkelingslanden

admin
November 23, 2024
0

Op de klimaatconferentie van de Verenigde Naties in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe is diep de nacht van zaterdag op zondag lokale tijd alsnog een akkoord bereikt over financiële steun aan de groep van minst ontwikkelde landen en kwetsbare eilandstaten. Vanaf 2035 ontvangen zij jaarlijks „minstens” 300 miljard dollar van rijke landen om klimaatbeleid te voeren.

‚In solidarity for a green world’, was de slogan die de hele zaterdagavond op een enorm blauw ledscherm in de centrale onderhandelingsruimte van de COP29 werd geprojecteerd. Tot op het allerlaatste moment van de klimaattop was onduidelijk hoe groot die solidariteit precies uit zou zien.

Vrijdag werd in de congreshal waar de onderhandelingen plaatsvinden een tekst voorgelegd waarin het ging om 250 miljard dollar klimaatgeld per jaar voor ontwikkelingslanden. Dat was, vonden ook onderhandelaars van staten in het mondiale Noorden, veel te weinig.

Zaterdag, toen de twee weken durende conferentie eigenlijk al achter de rug had moeten zijn, werd het budget opgehoogd tot jaarlijks 300 miljard euro. Voor vertegenwoordigers van de minst ontwikkelde landen en eilandstaten was ook dat onvoldoende. Demonstratief verlieten zij de conferentiezaal. De chaos was compleet.

Naarmate de uren vorderen werd verder onderhandeld over de plannen. De slotvergadering werd zaterdagavond geopend – en meteen weer voor vele uren geschorst. Uiteindelijk kon Azerbeidzjan toch een compromis laten goedkeuren, tot applaus van een deel van de zaal.

Zo werd toch akkoord gegaan het bedrag van „minstens” 300 miljard aan leningen en giften, met de toezegging dat een speciaal deel van het bedrag wordt toegewezen aan de meest kwetsbare landen.

Direct na de bekendmaking van het akkoord nam de onderhandelaar van India het woord. Zij sprak in een furieus betoog haar afschuw uit over de gang van zaken.

Akkoord over koolstofhandel

Terwijl de onderhandelingen over de financiën nog in volle gang waren, werd in een plenaire vergadering een akkoord over Artikel 6 van het Parijsakkoord (2015) afgehamerd. Negen jaar na dato wordt zo een begin gemaakt met het afhechten van het laatste losse eindje van het Parijsakkoord, de zogeheten koolstofmarkt of internationale handel in emissierechten. Voorlopig zijn het vooral de kwaliteitsvoorwaarden waarover landen het eens zijn geworden. De invulling ervan moet nog komen.

Koolstofhandel kan bijvoorbeeld in de vorm van projecten in ontwikkelingslanden om schone kooktoestellen aan te bieden als alternatief voor houtstook, of om bossen te beschermen of aan te planten. Volgens sommigen is het een uitstekende manier om sneller en tegen lagere kosten CO2 te reduceren. Anderen beschouwen het als een truc van rijke landen en grote vervuilende bedrijven om hun CO2-uitstoot af te kopen en intussen gewoon door te gaan met vervuilen. Onderzoek naar eerdere koolstofmarkten, bijvoorbeeld van het Kyoto-protocol dat in 2005 in werking trad, laat zien dat deze handel gevoelig is voor greenwashing, gesjoemel en dubbeltellingen

Kendrick Lamar stuurt de wolven af op gemakzuchtige succesrappers op nieuw album ‘GNX’

admin
November 23, 2024
0

Not Like Us heeft het nieuwe album van Kendrick Lamar niet gered. In die spijkerharde track haalde Lamar eerder dit jaar vernietigend uit naar zijn rivaal Drake en beschuldigde hij hem onder meer van pedofilie en uitverkoop van de hiphopcultuur. Het was dé giftige genadeslag na een hectische blitzkrieg waarin de twee elkaar met in bijzonder hoog tempo uitgebrachte beledigende tracks op de huid zaten en groeide uit tot de hiphopkraker van het jaar. Not Like Us tikt op Spotify de miljard streams aan en maakt kans op vijf Grammy Awards, waaronder die voor nummer en plaat van het jaar.

Maar op het vrijdagavond plotseling online gezette nieuwe album GNX van Kendrick Lamar speelt de Canadese rapper en zanger die Lamar dit voorjaar nummer-na-nummer tot aan de enkels afzaagde, geen rol van betekenis meer. Terwijl de andere hoofdrolspelers in die vete recent sussend stelden dat het niet zo serieus was, schakelt Lamar strijdbaar dóór. Het gaat hem niet puur om Drake, maar om hypocrisie en platte commerciële belangen die hij veel breder in zijn scene aantreft.

Lamar is iemand die in zijn werk voortdurend worstelt met verleidingen en twijfels over zijn rol als succesvol boegbeeld van zijn gemeenschap en genre. Hij is het duidelijk spuugzat hoe gemakzuchtig andere succesrappers omgaan met de cultuur die voor hem van levensbelang is. GNX is het eerste album dat Lamar zelf uitbrengt met zijn bedrijf PgLang en is rauwer en minder conceptueel opgezet dan voorgangers als het sterk naar binnen gerichte Mr. Morale & The Big Steppers, Pulitzer Prize-winnaar DAMN., en het als generationeel meesterwerk onthaalde To Pimp A Butterfly.

Hongerige rappers

Op GNX grijpt Lamar nadrukkelijk in muziek en tekst terug op waar het voor hem begon, in geboortestad Compton in Los Angeles. Het wemelt van de galmende elektronische bassen, rauwe funky beats en vlammende gastoptredens van jonge, hongerige rappers uit L.A., zoals Peysoh, Hitta J3 en Young Threat op de stotterend stuiterende westkustbeat van GNX. In openingstrack ‘wacced out murals’ rekent Lamar op een diep dreunende kickdrum af met in zijn ogen twijfelachtige acties van hiphopsterren als Lil Wayne en Snoop Dogg en ‘politieke correctheid’ in de rapscene. In het schmierend pompende ‘squabble up’ stuurt hij de wolven af op rappende poseurs.

Zijn strijdlust doet Lamar goed. Hij rapt lenig, losjes, gedreven en soms een beetje pesterig. „Ik houd mijn voet op het gaspedaal,” rapt Lamar op de aanstekelijk haperende staccato-funk van producer Mustard, die ook Not Like Us produceerde. „Iemand moet het doen.” Zijn rijmschema’s en tekstuele dubbele bodems en verwijzingen zijn onverminderd magistraal, en wie goed luistert, hoort in vrijwel elke kritische noot, tegelijk bemoedigende levenslessen voor zijn achterban: bescherm je hart, geloof in jezelf, investeer in jezelf, werk hard, en reken niet op anderen maar op zelfliefde.

‘Reincarnation’ is een nieuw hoofdstuk in de voortgaande artistieke uitwisseling die Lamar in zijn werk voert met zijn in 1996 vermoorde inspiratiebron Tupac ‘2Pac’ Shakur. Hij leent de muziek en rapstijl van 2Pac voor een geweldig gelaagd verhaal waarin hij zich neerzet als incarnatie van eerdere succesvolle zwarte artiesten en de beproevingen die ze doorstonden, waaronder een briljante zangeres die in het raciaal gesegregeerde Amerika worstelde met een drugsverslaving: „Heroïnenaalden hielden me in een foetuspositie.”

In ‘heart pt. 6’ blikt Lamar openhartig terug op de dagen waarin hij opkwam met rapgroep Black Hippy, en zijn jeugdvriend en zakenpartner Dave Free „gevangenis-risico’s” nam om hun muziekcarrière van de grond te tillen.

In het ontspannen en soulvolle sluitstuk ‘gloria’ rapt Lamar over een complexe relatie die zijn leven getekend heeft – om pas aan het eind te onthullen dat het gaat om zijn verhouding tot zijn pen, zijn schrijven. „Ik deed het met integriteit en n****s probeerden nog steeds op me te haten”, verklaart Lamar zijn bitterheid tegenover de commerciële toplaag van de rapscene in het subtiel geproduceerde, sfeerrijke ‘man at the garden’. „Er zal nog meer bloed verspild worden. Het is slechts verf voor mij.”