Het dreigingsniveau voor Nederland is verhoogd naar het op een na hoogste, naar 4 van de 5. Dat betekent volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dat de kans op een aanslag „reëel” is. Sinds december 2019 gold een betrekkelijk laag dreigingsniveau (3) waarbij een aanslag hooguit „voorstelbaar” was.
De sterkere dreiging komt vooral voort uit de oplopende spanningen rond de Gaza-oorlog en recente koranverbrandingen en -verscheuringen in diverse Europese landen, aldus de terrorismebestrijder. In Nederland verscheurde Pegida-voorman Edwin Wagensveld dit jaar herhaaldelijk een koran, volgens hem een „fascistisch boek”.
Dergelijke acties en de Gaza-oorlog hebben ertoe geleid dat terroristische organisaties als IS en Al-Qaida sympathisanten in het Westen hebben opgeroepen aanslagen te plegen tegen Joodse doelen in Nederland en andere Europese landen. Ook eenlingen buiten zulke organisaties kunnen zich door die oproep laten inspireren, aldus de NCTV.
Nederland nam sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober extra maatregelen om een terroristische aanslag te voorkomen. Zo werden veel Joodse evenementen afgelast en Joodse instellingen zoals scholen extra bewaakt. De NCTV zag echter geen aanleiding om het dreigingsniveau te verhogen. Nu, bij de verschijning van het reguliere Dreigingsbeeld Terrorisme, gebeurt dat dus wel.
De voorbereidingen van deze nieuwe editie werden overigens afgerond voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november. Opgelopen spanningen door de verkiezingszege van de anti-islamitische PVV, heeft de NCTV dan ook niet in het rapport meegenomen. Van de twee aanvallen op FVD-leider Thierry Baudet tijdens de verkiezingscampagne, wordt alleen de laatste (door een vijftienjarige scholier) kort genoemd.
Lees ook
NCTV: terreurdreiging op Nederland neemt toe
Meer dreiging buitenland
Recentelijk verhoogden omliggende landen hun dreigingsniveau. De NCTV verwijst daar herhaaldelijk naar. België deed dat in oktober, na een schietpartij in Brussel waarbij twee Zweden op straat werden doodgeschoten. De verdachte, een 45-jarige uitgeprocedeerde asielzoeker van Tunesische afkomst, zei strijder voor IS te zijn en te handelen uit wraak voor koranverbrandingen in Zweden.
Eveneens verhoogde Frankrijk in oktober het dreigingsniveau na een steekpartij in Arras, waarbij een leraar werd doodgestoken. Begin december werd bij een steekpartij door een geradicaliseerde islamist, in hartje Parijs, een Duitse toerist gedood en raakten twee mensen gewond. „De Gaza-oorlog was vermoedelijk een trigger”, schrijft de NCTV.
Eind november zei de Duitse inlichtingendienst dat de kans in dat land op een aanslag „aanzienlijk” was toegenomen als gevolg van de spanningen in Israël en Gaza. In verband daarmee had de Duitse politie al enkele arrestaties verricht.
Zweden verhoogde in augustus het dreigingsniveau, nadat IS en Al-Qaïda wraak hadden gezworen voor koranverbrandingen in dat land. Buitenlandse (hackers)groepen, vermoedelijk uit Rusland, speelden hier online op in met desinformatiecampagnes, om de polarisatie verder aan te wakkeren, aldus de NCTV.
Jihadisten uit Oekraïne
Ook los van gebeurtenissen in het Midden-Oosten en de koranverbrandingen, willen al langer jihadistische groeperingen aanslagen plegen in Europa, constateert de terrorismebestrijder. Sommigen zijn radicale moslims uit Oekraïne. „Door de oorlog in Oekraïne zijn verscheidene van de aldaar gevestigde jihadisten meegekomen met de vluchtelingenstroom naar het Westen”, aldus de NCTV.
Jihadisten die mogelijk handelen in opdracht van IS zijn ook actief in Nederland. Zo werden in juli, dus enkele maanden voor de aanval van Hamas op Israël, een 29-jarige man en een 31-jarige vrouw in Eindhoven en Breda aangehouden op verdenking van voorbereidende handelingen voor een terroristisch misdrijf. Volgens het Openbaar Ministerie ging het om een man uit Tadzjikistan en een vrouw uit Kirgizië.
De man deed zich voor als vluchteling. Hij was volgens het OM de leider van een terroristisch netwerk van de Afghaanse afdeling van IS, met vertakkingen in Duitsland en België. Deze afdeling probeert de laatste jaren internationaal aanzien te verwerven onder geloofsgenoten met aanslagen tegen Westerse doelen, zowel in de regio als in Europa. De jihadisten in het Duitse deel van het netwerk waren begin 2022 uit Oekraïne gekomen.
Lees ook
Twee tieners aangehouden op verdenking van plannen terroristische aanslag
Meer dreigingen tegen lhbtiq+
In het vorige Dreigingsbeeld van de NCTV, van mei 2023, werd gewaarschuwd tegen de dreiging vanuit het rechts-extremisme en „anti-institutioneel extremisme”. Die laatste dreiging is „onverminderd aanwezig”, schrijft de terrorismebestrijder. In verreweg de meeste gevallen gaat het om online haatzaaien, discriminatie en groepsbelediging, dat laatste steeds meer richting de lhbtiq+-gemeenschap, aldus de NCTV: „De online haat richting Joden en lhbtiq+’ers neemt in Nederland toe.”
Een veel verdergaande actie kwam begin september aan het licht. Toen werd een 41-jarige man aangehouden op het Mediapark in Hilversum met een vuurwapen en mes. Hij wilde naar eigen zeggen televisiepresentator Tim Hofman vermoorden. De man was bekeerd tot de islam en „gaf online uiting aan complotheorieën over ‘woke’, ‘extreem-links’ en ‘lhbtq-indoctrinatie’”, zo staat in het nieuwe Dreigingsbeeld.
Zelfverklaarde ‘soevereinen’ vormen een prominente groep binnen de anti-institutionele extremistische beweging. Ze ontkennen de legitimiteit van de overheid. De aanhang wordt geschat op tienduizend personen. Een „kleine minderheid” binnen die groep denkt na „over de vraag wanneer geweld mag worden toegepast”, schrijft de NCTV.
Terrorgram
De terrorismebestrijder wijst verder op de opkomst van diverse platforms en games die rechts-extremisme met name onder jongeren aanwakkeren. Het zogeheten Terrorgram Collective op berichtendienst Telegram is een belangrijke onlinebron. „Via Terrorgram worden aanhangers aangemoedigd om specifieke nazistische boeken te lezen, zoals Mein Kampf […] Via dergelijke publicaties wordt geweld aangemoedigd en ideologisch gerechtvaardigd”, schrijft de NCTV.
Op het gameplatform Roblox kunnen nazistische gebruikers lhbq+-symbolen aanvallen. „Specifiek voor Nederland is aldaar een spel ontdekt, waarin men als IS-terrorist politieagenten kon aanvallen.”
Leeslijst
