Na weken van zwijgen en speculaties in de media, heeft het ervaren GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee zich als eerste gemeld voor het voorzitterschap van de Tweede Kamer. Donderdag kiezen de net geïnstalleerde 150 Kamerleden een nieuwe voorzitter uit hun midden, als opvolger van de afgezwaaide Vera Bergkamp.
In een lange openbare sollicitatiebrief en het bijbehorende bericht op X schrijft Van der Lee vrijdagochtend dat hij het als „voorzitter boven de partijen” als de belangrijkste taak ziet „bij te dragen aan herstel van vertrouwen en het overbruggen van de kloof tussen burgers & beslissers”. Met verwijzingen in de brief naar het Toeslagenschandaal, de aardbevingsschade in Groningen, de boze burgers die zich niet gehoord voelen en de rol van de Tweede Kamer als controleur van de regering en medewetgever die „uitvoerbare wetten” tot stand moet brengen, merkt hij eufemistisch op: „Op al die cruciale taken is verbetering mogelijk.”
Van der Lee (59) kan het weten, want hij was de afgelopen jaren voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie naar de gaswinning in Groningen en hij was drie jaar geleden lid van de parlementaire ondervragingscommissie naar de Toeslagenaffaire – waarvan het rapport leidde tot de val van het kabinet-Rutte III.
Deze twee ervaringen maken van Van der Lee beslist een serieuze kandidaat, maar politiek gezien is hij op papier niet kansrijk. Als ook de andere veelgenoemde kandidaat zich meldt, PVV’er Martin Bosma, dan zijn de huidige politieke verhoudingen in het nadeel van Van der Lee. De nieuwe Tweede Kamer heeft immers een ruime rechtse meerderheid; het links-progressieve kamp telt nog geen vijftig zetels. Maar omdat de voorzittersverkiezing voor de meeste fracties een vrije kwestie is, zal Van der Lee erop rekenen dat individuele Kamerleden van bijvoorbeeld VVD en NSC toch op hem stemmen en niet op de radicaal-rechtse Bosma.
Rosenmöller en Halsema
Aan parlementaire en bestuurlijke ervaring zal het voor het lid van de gecombineerde GroenLinks-PvdA-fractie niet liggen. Van der Lee is Kamerlid sinds 2017 en al zes jaar lid van het presidium – als een van de ondervoorzitters zat hij al veel plenaire debatten voor. Sterker, al ver voor zijn leven als beroepspoliticus liep Van der Lee al in de Tweede Kamer rond, vanaf het eerste moment dat fusiepartij GroenLinks in het parlement werd verkozen (1989). Als persvoorlichter, campagneleider en politieke adviseur diende hij de voormalige partijleiders Paul Rosenmöller en Femke Halsema.
Buiten de Haagse politiek was Van der Lee als informateur betrokken bij de lokale formatieprocessen van de colleges in Amsterdam en Arnhem en in de provincie Groningen. Het stelt hem in staat, zoals hij het zelf omschrijft in zijn brief, om „boven de partijen te kunnen opereren” en brede coalities te kunnen vormen. Dat Van der Lee (Silvolde, 1964) in de Achterhoek is opgegroeid – het is nog lichtjes te horen aan zijn accent – en vanaf zijn studiejaren in Amsterdam woont, maakt volgens hem dat hij ook „stad en platteland kan verbinden”, eveneens een actueel politiek-bestuurlijk thema.
In zijn vrije tijd is Van der Lee actief als grensrechter op de voetbalclub van zijn dochter. Ook die nevenfunctie kan van pas komen. Want mocht Van der Lee donderdag worden verkozen tot Kamervoorzitter dan zal hij nauw moeten samenwerken met de voorgedragen nieuwe griffier van de Tweede Kamer, CDA’er Peter Oskam – die is al jaren amateur-scheidsrechter.
Lees ook
Het beeld dat Bergkamp voorzitter werd dankzij een politieke deal, ging nooit meer weg
Leeslijst
