In de hoek pal naast de hoofdingang van basisschool De Polhaar in Dalfsen staan een paar dozen met daarin plastic tassen met sinterklaascadeautjes. Speciaal voor ouders van de 370 leerlingen die financieel niet in staat zijn thuis de schoenen van hun kinderen te vullen. Ze mogen gratis een tas meenemen. „Veel plezier ermee! Het is u gegund”, staat op een begeleidend briefje.
Enkele ouders hebben er gebruik van gemaakt, weet directeur Ellen Zwakenberg. Voor anderen is de drempel nog te hoog, vermoedt ze. Daarom eindigt het briefje met de tekst: „Weet u iemand die ook interesse heeft in deze actie, maar de stap niet durft te zetten? U mag ook voor iemand anders meenemen.”
Zwakenberg kwam op het idee tijdens een door de gemeente georganiseerde studiedag. Daar vertelde Hanna, een hoogopgeleide vrouw uit het dorp, hoe ze in coronatijd opeens onder bijstandsniveau belandde. „Een indrukwekkend verhaal dat me aan het denken zette: hoeveel armoede is er onder onze leerlingen?”
Nog best een lastige vraag in een vrij welvarend dorp als Dalfsen, ervoer ze. „En zeker om het vervolgens bespreekbaar te maken met ouders. Er is vaak sprake van schaamte.”
Een ervaring die ze eerder al opdeed in haar tijd als directeur van een Zwolse basisschool. „Door het heel respectvol en vertrouwelijk ter sprake te brengen, kun je het gesprek erover openbreken”, zegt ze. Ze vertelt over een leerling waar thuis zelfs geen geld was voor behang aan de muur. „Ik zei in alle rust tegen de ouders: ‘Zijn er soms problemen?’”
Heel even valt het stil in haar werkkamer, bij de herinnering aan het gesprek. „Het werd gewaardeerd dat ik er naar informeerde”, zegt ze. „En het gesprek leidde tot een oplossing.”
Als de schaamte is overwonnen en een docent bekend is met de thuissituatie, is het veel makkelijker gerichte hulp te bieden, is haar ervaring. „Het zit vaak in kleine dingen: een kind viltstiften van school meegeven zodat de ouders die niet hoeven te kopen of het fruit dat overblijft na een spelletjesmiddag in de rugzak van precies dat kind te doen.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/12/04212047/web-0512bindalfsen3.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2023/12/04212048/web-0512bindalfsen2.jpg)
Sinterklaasactie op basisschool De Polhaar in Dalfsen. Rechts schooldirecteur Ellen Zwakenberg
Foto Dieuwertje Bravenboer
Hartverwarmende steun
Hoe welgesteld het dorp aan de Vecht ook is, in de gemeente Dalfsen – dat bestaat uit een handvol dorpen – neemt de armoede al jaren toe. Een statistiek die rond Sinterklaas pijnlijk duidelijk wordt op de scholen en in tal van huiskamers, vertelt Marian Bekedam. Ze was vrijwilliger bij Humanitas toen de stichting in 2018 stopte met de sinterklaasactie om kinderen in armoede van een fijne avond te voorzien. „Het paste niet langer in hun beleid mensen te stimuleren zelfredzaam te zijn.” Ze glimlacht, terwijl ze thee serveert aan de keukentafel van haar boerderij: „Ik dacht: dat mag niet gebeuren.”
Ze zocht contact met het Noodfonds Dalfsen, een van oorsprong kerkelijk initiatief om mensen in problemen te helpen. Zo zette de stichting ook de actie ‘Dalfsen geeft warmte’ op, voor mensen die hun energierekening niet meer konden betalen door de prijsstijgingen.
Wat begon als een eenmansproject is uitgegroeid tot een logistieke operatie met de naam Kindertas Dalfsen. Eén van de schuren van de melkveehouderij van Bekedams man doet daarbij dienst als epicentrum. Ging het in 2018 nog om 80 kinderen die werden voorzien van een zak vol verrassingen op pakjesavond, dit jaar maakt ze met een aantal andere vrijwilligers 245 kinderen blij met een gevulde tas. „Die groei tekent de toenemende armoede”, zegt Dini Land, een van de vrijwilligers. Ze werkte tot haar pensionering op de afdeling sociale zaken van de gemeente. „Bij sommige van de gezinnen die ik daar hielp, bezorgen we nu een Kindertas.”
Naast mensen zonder werk en nieuwkomers zijn de ontvangers vaak werkende armen, zegt Land. Ze vertelt over iemand die in ploegendienst bij een distributiepunt van de post werkt op een plek die ’s nachts alleen is te bereiken met de auto. „Als je dan een keer pech hebt, is de keuze: avondeten op tafel of een sinterklaascadeau kopen voor je kind.”
Tegenover de groeiende animo voor de Kindertas staat een gelijk opgaand enthousiasme onder de 30.000 inwoners om een bijdrage te leveren. „Niet eerder kregen we zoveel donaties, in geld en in natura”, zegt Bekedam. Zo kwam ze op een dag thuis en vond ze bij de achterdeur een kist vol met prachtige kindercadeaus. Zonder afzender maar met de kassabon er bij. „Voor als we iets zouden willen ruilen”, zegt Bekedam. „Hartverwarmend, toch?”
Met een ingenieus systeem zorgen zij en haar collega’s dat ieder kind een gepersonaliseerde zak met cadeautjes krijgt. Zo kunnen dorpsbewoners aan de hand van een strookje met informatie („Jongen, 8 jaar, cadeauwens: Lego – Ninjago”) een gerichte bijdrage leveren. Land: „Andere mensen schenken liever geld.”
De vele bijdragen, variërend van 12,50 tot 500 euro, maakten dat de zak dit jaar rijker gevuld is dan ooit. Er was zelfs geld voor een op de samenstelling van het gezin afgestemd gezelschapsspel. Bekedam trots: „Dat is het klapstuk.”
De meeste zakken zijn intussen bezorgd. „Dat is nog een kunst op zich want ook dan is er weer die schaamte”, zegt Land. „Bijvoorbeeld de angst dat de buren het zien.”
Eenmaal over de drempel volgt er niets dan dankbaarheid. „Eén vrouw begon zelfs zachtjes te huilen.” Bekedam knikt. Haar hoogtepunt dit jaar? „Een vrouw die in het verleden zelf een Kindertas ontving, op eigen kracht is opgeklommen en nu een cadeautje kocht om een kind van een ander blij te maken.”
Leeslijst
