EU-Rekenkamer: zorgen over gebrekkige concurrentie bij aanbestedingen

Posted on December 4, 2023 by admin

In plaats van meer is er in de EU juist steeds minder concurrentie bij openbare aanbestedingen. In een kritisch rapport oordeelt de Europese Rekenkamer deze maandag scherp over Europese pogingen overheidsopdrachten aantrekkelijker te maken: die falen. Jaarlijks besteden EU-landen circa 2.000 miljard euro aan overheidsopdrachten, bijvoorbeeld voor de aanleg van infrastructuur of de inkoop van goederen, maar steeds minder bedrijven voelen ervoor daarnaar mee te dingen.

Rekenkamer-onderzoeker Helga Berger spreekt van een „verloren decennium” waarin de EU er niet in is geslaagd de concurrentie voor overheidsopdrachten te verbeteren. In 2014 zette de EU een hervorming in die openbare aanbestedingsprocedures aantrekkelijker moesten maken. Bij die hervorming werden EU-lidstaten onder meer opgedragen de procedures te vereenvoudigen en toegankelijker te maken voor het midden- en kleinbedrijf. Maar iets minder dan tien jaar later blijkt die geen effect te hebben. De duur van aanbestedingsprocedures nam in eerste instantie juist met 50 procent toe en de administratieve last wordt nog altijd als zwaar ervaren.

Eén inschrijver

Steeds vaker dingt naar overheidsopdrachten nog slechts één bedrijf mee. Sinds 2011 is het aantal overheidsopdrachten met maar één inschrijver verdubbeld en in 2021 ging het om 42 procent van alle procedures. In Nederland ging het in dat jaar om 22,2 procent, een forse stijging ten opzichte van de 7,9 procent in 2011.

Ook merkt de Rekenkamer op dat het aantal onderhandse gunningen hoog blijft. Dat zijn overheidsopdrachten waarbij geen aanbestedingsprocedure wordt uitgeschreven en die direct aan een specifiek bedrijf worden gegund. Zo’n gunning is in de EU slechts onder strikte voorwaarden toegestaan, maar komt niettemin in 16 procent van de gevallen voor. De Rekenkamer beschouwt een percentage van meer dan 10 procent als zorgelijk. Ook Nederland zit daar met 16,2 procent in 2021 boven.

Gebrekkige concurrentie bij overheidsopdrachten is een risico, omdat er grote sommen geld mee gemoeid zijn. Jaarlijks gaat het om 2.000 miljard euro, wat neerkomt op circa 14 procent van het bbp van de EU. Aanbestedingsprocedures hebben als doel de beste prijs-kwaliteitverhouding te bereiken, maar als steeds minder bedrijven meedingen groeit de kans dat de overheid te veel betaalt voor de aankoop van een bepaald product of dienst. Of dat zo is, blijft echter onduidelijk. De Rekenkamer merkt op dat geen enkele instelling in de EU de prijzen van overheidsopdrachten in de verschillende EU-landen structureel monitort.

Buiten landsgrenzen

Onderzoeker Berger laakt het „gebrek aan bewustzijn” over de afnemende concurrentie, zowel in Brussel als in de verschillende EU-lidstaten. Zorgen zijn er ook over het lage aantal grensoverschrijdende overheidsopdrachten. Door toenemende economische integratie zou de gunning van overheidsopdrachten steeds ‘Europeser’ moeten worden, waardoor de concurrentie toeneemt en prijzen kunnen dalen. Maar het percentage opdrachten dat aan een bedrijf buiten de eigen landsgrenzen wordt gegund blijft Europees steken op 5 procent, waar dat voor de inwerkingtreding van de interne markt in 1992 2 procent was – geen grote verhoging.

In haar aanbevelingen hamert de Rekenkamer daarom op een nieuw actieplan, waarin de Europese Commissie beter in kaart brengt wat de belangrijkste obstakels voor concurrentie zijn. Ook zou de Commissie moeten bekijken op welke manier ze kan ingrijpen als concurrentie achterblijft. Ook lidstaten zouden zich wat de Rekenkamer betreft beter moeten realiseren dat de gebrekkige concurrentie een probleem is, omdat geld van de belastingbetaler op het spel staat.

Leeslijst

OM: in het Vlaardingse pleeggezin werden ook drie andere kinderen mishandeld

admin
November 25, 2024
0

Het halfzusje van het tienjarige meisje uit Vlaardingen dat in de nacht van 20 op 21 mei 2024 buiten kennis, met vele botbreuken, hersenletsel en ondervoed naar het ziekenhuis werd gebracht, werd óók mishandeld. Het halfzusje was toen anderhalf jaar oud. Ook werden twee Syrische broertjes, die kortstondig werden opgevangen in het pleeggezin in Vlaardingen, door de pleegouders mishandeld.

Dat zei de officier van justitie maandagmiddag tijdens de tweede niet-inhoudelijke zitting van de zaak, in de Rotterdamse rechtbank. De pleegouders worden onder meer verdacht van zeer ernstige en langdurige mishandeling van het tienjarig meisje en van poging tot doodslag. Daar komt nu mishandeling van het zusje en de twee broertjes bij.

Alle drie de kinderen zouden zijn geslagen en gestompt. Ook werd hun eten onthouden bij wijze van straf. Het zusje van het pleegmeisje zou daarnaast in een emmer met haar eigen urine en ontlasting hebben moeten staan. De broertjes zouden in een hondenhok hebben moeten slapen.

De drie kinderen zijn nu dertien, acht en vier jaar oud. Na berichtgeving over de vorige pro-formazitting meldde zich een psycholoog die verklaarde dat hij een van de broertjes had gesproken. De jongen heeft toen tegen de psycholoog over de mishandelingen verklaard, zei de officier.

Mishandelingen

De pleegouders (beiden 37 jaar) waren niet bij de zitting. Het meisje dat begin juni van dit jaar werd overgeplaatst naar een revalidatiecentrum, was lange tijd in coma. Bij de vorige zitting bleek dat ze was ontwaakt maar niet kon staan en lopen en voor altijd afhankelijk zal blijven van zorg. De officier zei dat haar toestand ‘stabiel’ is. Ze maakt kleine stapjes, zei de officier.

De mishandelingen in de twee jaar dat het meisje bij het stel woonde, werden waarschijnlijk steeds ernstiger en heftiger. Ze werd opgesloten in een soort kooi, mogelijk met een stroomhalsband om de nek. Tot de pleegouders haar op 20 mei van de trap gooiden of duwden, zei de officier al eerder, met het doel haar van het leven te beroven.

De kinderen zouden zijn geslagen en gestompt. Ook werd hun als straf eten onthouden

De advocaten van de pleegouders gingen maandagmiddag net als bij een eerdere zitting uitgebreid in op die veronderstelling. Volgens hen is het van de trap gooien niet bewezen en zou het goed kunnen dat het meisje zélf is gesprongen, hetgeen de pleegouders stellen. Een van de advocaten wees erop dat het meisje moeilijk gedrag vertoonde. Zo bonkte ze met haar hoofd tegen de muur. Volgens de raadsvrouw hadden de pleegouders verschillende keren hulp gevraagd omdat ze niet met het gedrag van het meisje konden omgaan. Die hulp kregen ze niet.

De pleegouders zullen begin volgend jaar worden onderzocht in het Pieter Baancentrum. Ze zullen daar beiden zes weken verblijven, waarbij vier weken overlappen. Het onderzoeksrapport zal op z’n vroegst eind mei 2025 beschikbaar zijn.

Twee jaar na de eerste coronabesmetting kampen veel patiënten nog steeds met even hevige klachten

admin
November 25, 2024
0

Ruim twee jaar na het doormaken van een acute coronabesmetting is de helft van de postcovidpatiënten nog steeds niet of nauwelijks hersteld. Dat blijkt uit maandag verschenen onderzoek van het Erasmus MC in samenwerking met C-support, een stichting die in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport mensen met langdurige covidklachten ondersteunt.

Voor het onderzoek vulden 7.750 patiënten in 2022 en in 2023 een vragenlijst in. Tussen die twee meetmomenten steeg het percentage deelnemers dat grotendeels of helemaal was hersteld van 10 naar 26 procent. Maar driekwart van alle deelnemers is slechts half tot helemaal niet hersteld. De helft van de patiënten heeft na twee jaar nog steeds hulp nodig bij de dagelijkse verzorging. Bij de tweede meting beoordeelden de patiënten hun kwaliteit van leven gemiddeld met een 5,7, waar de Nederlandse bevolking gemiddeld een 8,9 scoort.

Het is belangrijk dat we in vervolgstudies ook de mensen betrekken die we nu nog slecht op de radar hebben

Maike ter Wolbeek
projectleider C-support

Het grootste deel van de deelnemers raakte besmet met het coronavirus SARS-CoV-2 voordat er vaccins op de markt waren. Het onderzoek betrof niet alleen vragen naar het verloop van hun klachten of kwaliteit van leven, maar ook werden deelnemers bevraagd over bijvoorbeeld hun participatie op de arbeidsmarkt en hun financiële situatie.

Het onderzoek benadrukt dat veel postcovidpatiënten langzaam herstellen en dat hun klachten grillig kunnen verlopen. 40 procent ervoer tussen de twee meetmomenten dat hun klachten afnamen, 17 procent ging in die periode juist achteruit.

Nagenoeg

Postcovid is een complex syndroom waarbij verschillende systemen in het lichaam een rol spelen. De aandoening kent daardoor „veel verschillende gezichten”, aldus de onderzoekers in het rapport. Patiënten rapporteerden tussen de meetmomenten gemiddeld zestien soorten klachten. Extreme vermoeidheid, concentratieproblemen en moeite met prikkelverwerking, komen het meest voor. Die vermoeidheid is zo ernstig dat 80 procent van de deelnemers nog steeds overdag bedrust nodig heeft.

„We willen met dit onderzoek nogmaals op de kaart zetten hóé slecht het gaat met een groot deel van de postcovidpatiënten”, zegt Maike ter Wolbeek, projectleider van het onderzoek vanuit C-support. „Ten tijde van onze eerste vragenlijst voelde 10 procent van de deelnemers zich weer nagenoeg de oude, na de tweede meting steeg dat naar 26 procent. Zij hopen dat ze nu definitief genezen zijn, maar we zien ook dat bijna driekwart van de mensen binnen een jaar nog veel terugvallen heeft.”

Voor de andere patiënten, die nog steeds geen vooruitgang ervaren, bestaat de kans dat postcovid chronisch wordt, zegt Ter Wolbeek met enige aarzeling, want het is geen hoopvol bericht. En herstel kán nog steeds, benadrukt ze. „Alleen de tijd kan uitwijzen hoe deze patiënten zich ontwikkelen. Daarom is het zo belangrijk om postcovidpatiënten de komende jaren goed te blijven volgen.”

Erkenning

Volgens Ter Wolbeek worstelen veel postcovidpatiënten met een gebrek aan erkenning vanuit hun omgeving. „Het kan voor vrienden of collega’s lastig zijn om begrip op te brengen voor [de dingen] waar deze patiënten tegenaan lopen, zeker als het al jaren duurt. Terwijl zij al zo ziek zijn, moeten patiënten zich naar hun omgeving continu verantwoorden voor hun klachten en ze moeten leven met de realiteit dat er op dit moment geen goede behandeling is. Dat is een erg zware last.”

Ook op de rest van de maatschappij heeft deze ziekte impact, laat het onderzoek zien. Postcovidpatiënten komen moeizaam mee op de arbeidsmarkt. Voor hun coronabesmetting had 95 procent van de respondenten betaald werk, in 2023 was dat 71 procent. Het gemiddelde aantal werkuren per week halveerde sindsdien.

Hoewel het onderzoek van het Erasmus MC en C-support een grote groep deelnemers volgde, benadrukken de onderzoekers dat de respondenten niet representatief zijn voor álle postcovidpatiënten in Nederland. „Dit zijn mensen die zich vrijwillig hadden aangemeld bij C-support”, zegt Ter Wolbeek. „Zij weten dus al goed de weg naar hulp te vinden. Het is echt belangrijk dat we in vervolgstudies ook de mensen betrekken die we nu slecht op de radar hebben: mensen met een migratieachtergrond bijvoorbeeld, en patiënten die zo ziek zijn dat ze bijna niet mee kunnen doen aan onderzoeken. Er valt op dit terrein nog ontzettend veel te leren.”

Toeristenboot gezonken in Rode Zee, 17 mensen vermist

admin
November 25, 2024
0

Een boot met toeristen is maandag bij de Egyptische kust gezonken. Dat melden internationale persbureaus. Reddingswerkers zoeken nog naar 17 mensen die vermist zijn geraakt. Op de duikexcursie waren 31 toeristen en veertien bemanningsleden aan boord. Tot nu toe werden 28 mensen gered uit de Rode Zee.

De boot vertrok zondag vanuit havenstad Marsa Alam voor een vijfdaagse excursie. Op maandagochtend vroeg zond de bemanning van het schip een noodsignaal uit. Zaterdag zou een waarschuwing voor hoge golven en ruig weer afgegeven zijn door de Egyptische weerautoriteit. Schepen werd afgeraden de zee op te gaan volgens persbureau AP.

Volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waren er geen Nederlanders betrokken bij het incident, meldt persbureau ANP. Het is nog niet bekend uit welke landen de toeristen wel kwamen en waardoor de boot precies is gezonken.