Feyenoord is op de flanken nog niet zo sterk als koploper PSV

Posted on November 26, 2023 by admin

De afgelopen twee weken, in de voor hem rustige interlandperiode, dook Feyenoord-coach Arne Slot in de beelden. Alle goals die Feyenoord tot dit weekend maakte in de Eredivisie en Champions League – in totaal meer dan veertig – analyseerde hij. Wat ging precies aan een doelpunt vooraf? Hoe verliep de opbouw? Hoe de laatste fase van de aanval? Welke spelers waren betrokken?

Een opvallende conclusie is dat „veel goals” ontstaan na „lange aanvallen door het midden”, vertelt Slot. Dus via combinatiespel over de as, voornamelijk via de middenvelders – waarna spits Santiago Gimenez de aanval meestal afrondt. „Een groot verschil met vorig seizoen, toen we erg afhankelijk waren van de zijkanten”, zegt Slot. „Toen gaven we tientallen voorzetten in de hoop dat we eindelijk een keer een bal binnenliepen.”

Dat doet Feyenoord dit seizoen anders. De ploeg snijdt vaak door het hart van de defensie. Maar tegenstanders anticiperen daarop. Door bijvoorbeeld het centrum te versterken met een extra verdediger, zoals Excelsior-coach Marinus Dijkhuizen zaterdag deed aan het eind van de eerste helft bij 1-1. In de hoop dat Feyenoord zich zo zou vastlopen in de drukke as. „Dan moet het in de één-tegen-één van de buitenspelers komen”, zegt Slot. Want dáár, op de flanken, komt dan meer ruimte.

Daarmee wordt de rol van de buitenspelers weer belangrijker. Op trainingscomplex 1908 werkte Slot hier in de afgelopen periode specifiek aan met de aanvallers. „We zullen ook weer over de zijkanten ons gevaar moeten gaan creëren. Anders gaan teams zich aan ons aanpassen.” Meer variatie – lees: minder voorspelbaarheid – in de aanval is daarin van belang.

Dus zit Slot er zaterdag na vier minuten bovenop als een aanvallende actie van de Braziliaanse rechtsbuiten Igor Paixao mislukt. „Hé Igor!”, roept hij. Waarop de Braziliaan even later een goede, hoge voorzet geeft vanaf de zijkant die Gimenez bij de tweede paal binnenschiet. Maar Paixao geeft tien minuten erna een verkeerde terugspeelbal waaruit Excelsior scoort. Het laat zien dat Feyenoord (dat met 4-2 wint) op de flanken nog veel te verbeteren heeft.

Suprematie van PSV

Het spel op de flanken is een aspect waarin koploper PSV zich onderscheidt van concurrent Feyenoord – en kan van groot belang zijn in de onderlinge wedstrijd komende zondag in de Kuip. Met een achterstand van zeven punten zal Feyenoord gaan jagen op PSV, na dertien wedstrijden nog foutloos in de Eredivisie.

„In elk onderdeel van voetbal presteren wij beter dan vorig seizoen”, zei Slot zaterdag, op basis van interne analyses, zoals tegengoals en expected goals (het verwachte aantal doelpunten op basis van verschillende statistieken). „Alleen ja, er is één club die alle records aan het breken is op dit moment.”

De suprematie van PSV blijkt misschien nog het meest uit de wissels, zaterdagavond bij het in Enschede onverslaanbaar geachte FC Twente. Hirving Lozano wordt halverwege de tweede helft naar de kant gehaald, terwijl tien minuten later de van een blessure herstelde Noa Lang wordt ingebracht. Het is de luxe die PSV-coach Peter Bosz heeft op de flanken. Twee internationals, beiden deze zomer gekocht voor zo’n vijftien miljoen euro, en meteen van grote invloed. Kampioensmateriaal.

De belangrijkste buitenspelers van PSV zijn dit seizoen vooralsnog van grotere sportieve waarde dan die van Feyenoord. De combinatie van snelheid, acties, slimme passing en doeltreffendheid maakt hen zo gevaarlijk. Met een enkele flits kunnen ze PSV over een moeilijk punt in een wedstrijd heen helpen. Samen met de kopkracht van spits Luuk de Jong en de power op het middenveld, maakt dat PSV aanvallend ijzersterk.

Lozano – 9 wedstrijden, 5 doelpunten, 3 assists, 13 gecreëerde kansen in de Eredivisie – is daarin cruciaal. Woensdag speelde hij nog 120 minuten voor zijn land in Mexico-Stad tegen Honduras. Bosz had zich „zorgen” gemaakt of dat wel ging, drie dagen later alweer een zwaar duel in Enschede – met jetlag en na een lange vliegreis. „Echt waanzinnig hoe hij speelde. Zo dreigend, hij deed bijna alles goed.” Een overtreding op Lozano van Mees Hilgers (die na ingrijpen van de VAR rood kreeg) leidde de 3-0 zege op FC Twente in.

Door ook een sterk optreden van het Belgische talent Johan Bakayoko (20) werd het de avond van de buitenspelers bij PSV. Hij gaf de assist op de 1-0 van Joey Veerman, verzorgde de voorzet op Lozano bij de eigen goal van Robin Pröpper en scoorde in de slotfase zelf.

Bakayoko – 13 wedstrijden , 3 doelpunten, 7 assists, 34 gecreëerde kansen – is in zijn eerste jaar als vaste basisspeler „aardig begonnen”, zei Bosz zaterdag. Om hem daarna een „uitzonderlijk talent” te noemen, met name door zijn sterke fysiek in combinatie met een goede techniek.

„Ik kijk altijd naar eerste balaannames bij spelers, die zijn bij hem goed. Hij is dreigend in de één-tegen-één, maar hij heeft ook een goede voorzet.” Maar, zegt Bosz, „het is nog lang niet goed genoeg”. Hij vindt dat Bakayoko nog een „heleboel beter moet doen”. Zo ontsnapte hij in de slotfase aan een rode kaart, iets waar Bosz kritisch op was.

Linksbuiten Noa Lang (rechts), hier in duel met Alfons Sampsted van FC Twente, kwam zaterdag bij PSV als invaller binnen de lijnen.

Met de teruggekeerde Noa Lang – 8 wedstrijden, 4 doelpunten, 1 assist, 14 gecreëerde kansen – is PSV aanvallend weer volledig op sterkte. In een fase dat er meerdere topduels wachten, woensdag kan bij Sevilla plaatsing voor de achtste finale in de Champions League worden afgedwongen. Interessant wordt hoe Bosz dat gaat managen: hij kan slechts twee van de drie genoemde buitenspelers opstellen. Saillant in dat licht: tegen RC Lens in de Champions League eerder deze maand, ging Lozano voor eigen succes terwijl Bakayoko in kansrijkere positie liep.

Topaankoop Feyenoord

Ook hij moet het nu doen, in het koude Kralingen, met slagregens die over het Van Donge & De Roo Stadion trekken. De Kroaat Luka Ivanusec, deze zomer een van de topaankopen bij Feyenoord voor zo’n 8,5 miljoen euro, is ongelukkig in zijn acties tegen Excelsior. Ivanusec (8 wedstrijden, 1 doelpunt, 1 assist, 8 gecreëerde kansen) begon goed bij Feyenoord, maar heeft na een blessure moeite om zijn ritme te vinden.

In de combinatie met linksback Quilindschy Hartman loopt het ook nog niet soepel. Waar Hartman normaal vaak de overlap maakt (opkomend langs de zijkant, ‘over’ de linksbuiten heen), lukt dat nu niet. Ze speelden nog niet zo vaak samen waardoor ze nog „wat tijd nodig” hebben om de afstemming te verbeteren, zegt Hartman. „Luka zoekt de tegenstander wel op, een overlappende back past wel bij zijn spel. Met Luka kan ik ook een goede connectie hebben.”

Ivanusec wordt na een uur gewisseld voor Yankuba Minteh, een huurling van Newcastle United. Die zorgt met een pijlsnelle versnelling voor de opening, geeft af op Gimenez, die scoort. Precies dat wil Slot zien – gevaar via de zijkanten. Al zal het hem ook niet zijn ontgaan dat Minteh (10 wedstrijden, 3 doelpunten, 2 assists, 7 gecreëerde kansen) vijf minuten later Excelsior-linksback Arthur Zagré laat lopen, en dat daar een mogelijkheid uit komt.

Fouten die dinsdag in de Champions League tegen Atlético Madrid en zondag in de topper tegen PSV eerder zullen worden afgestraft.

De ene Ugchelenaar wil wafels uitdelen in het azc, een andere zegt: ‘We worden het afvoerputje van Ter Apel’

admin
November 18, 2024
0

Deze foto is typerend voor de afgelopen tijd in Ugchelen, vindt Chris de Winter (72). Hij tikt op een zwart-witfoto in De Bron, dat op de keukentafel ligt in zijn ruime twee-onder-een-kapwoning. De Winter is redacteur van het kerkdorpsblaadje en schreef namens de plaatselijke PKN-kerk een stukje in de editie van 23 oktober. De foto toont een stuk karton dat tegen een raam van een oude basisschool in Ugchelen is geplakt. „Elk mens verdient een warme plek!”, staat erop, met een getekend hartje erbij. En daar weer onder, in een ander handschrift: „Behalve vluchtelingen.”

Begin oktober kondigde Apeldoorn aan dat de gemeente tot 31 december honderd noodbedden wil neerzetten in het oude schoolgebouw in Ugchelen, voor vluchtelingen die tijdens hun aanmeldproces niet meer in aanmeldcentrum Ter Apel terechtkunnen. Het oude gebouw staat midden in het dorp. Met honderd meter verderop de spiksplinternieuwe katholieke basisschool, de bso en het kinderdagverblijf.

Meteen na aankondiging van het plan ontstaat protest. De gemeente besluit na een dag al dat de opvang wordt beperkt tot een nachtnoodopvang. Toch laten ouders van leerlingen en omwonenden van de basisschool van zich horen. Er worden spandoeken bij het oude schoolgebouw opgehangen, met teksten als „Niet naast onze kinderen, dat moeten we verhinderen” en „AZC heilig, school onveilig”.

In een appgroep met zo’n zestig mensen spreken we af wie ’s avonds gaat staan als er bussen komen

Taco Oosterkamp
tegenstander van de opvang

Op 9 oktober gooit een onbekend persoon een explosief in de beoogde nachtopvang. Door de schade moet de komst van asielzoekers worden uitgesteld. Op een daaropvolgende informatieavond van de gemeente voeren woedende tegenstanders volgens aanwezigen het hoogste woord. Maar burgemeester Ton Heerts wijkt niet verder af van het plan.

Wanneer voor de tweede keer, laat in de avond, een bus met asielzoekers uit Ter Apel het dorp binnenrijdt, wordt die opgewacht door een groepje buurtbewoners. De asielzoekers worden uitgejouwd. Op beelden is te zien dat politiemensen een haag vormen, zodat de vluchtelingen naar binnen kunnen lopen. „Kijk eens, mooie kleertjes”, roept een buurtbewoner. Een ander: „Hij heeft nog een duurdere jas dan ik!” Iemand die uit de bus stapt heeft een gitaar op zijn rug, waarop hoongelach klinkt.

Een maand later is het stil in het dorp. Journalisten en cameraploegen hebben het protest gefilmd, ouders en omwonenden gesproken en vertrokken weer. De spandoeken bij het oude schoolgebouw werden weggehaald, de schade van de explosie is gerepareerd. Pas twee keer hebben asielzoekers de nacht doorgebracht in Ugchelen.

Welke gevoelens blijven hangen bij bewoners?

‘Perfect’

Wie Ugchelen inrijdt, ziet aan de dorpsrand grote, vrijstaande koophuizen en lanen met hoge bomen. In de dorpskern enkele huurwoningen. Ugchelen heeft een protestants kerkje, een supermarkt en een winkelstraat met rode klinkers. Het dorp heeft zo’n 6.000 inwoners, van wie een derde ouder is dan 65. Er zijn wandelclubs, een tennisvereniging en ’s avonds wordt er gebiljart in het dorpshuis Ugchelens Belang. De gelijknamige dorpsvereniging organiseert jeugddisco’s en een sinterklaasintocht. De buurtbus draait op vrijwilligers.

Bas te Riele (55) en Jaap van de Kamp (57) vinden Ugchelen „fijn en groen”. Ze drinken een alcoholvrij biertje in het dorpshuis. Aan de andere tafels wordt gekaart, het vrouwenkoor is net klaar met repeteren en de biljartclub verorbert een bittergarnituur. Te Riele woont al zijn hele leven in Ugchelen, Van de Kamp sinds een paar jaar. „Maar ik voel me geen nieuwkomer”, zegt hij. „Als je een beetje je best doet, is het een open gemeenschap.”

Ja, ze zien overal in het land weerstand tegen asielopvang, maar bijna iedereen die NRC in Ugchelen spreekt, zegt dat ze het hier niet op deze manier hadden verwacht.

Kritisch

„Ik had verwacht dat mensen kritisch zouden zijn, maar niet discriminerend,” zegt een man bij de biljarttafel. Vanwege de gevoeligheid van het onderwerp wil hij anoniem blijven. De biljarter was op de informatieavond: „Voor mijn gevoel hadden een paar ouders van basisschoolkinderen de overhand en die reageerden heel agressief.”

De dorpsraad heeft slechts vier of vijf mails en een belletje over de kwestie gehad, zegt voorzitter Te Riele. „En die berichten waren niet negatief, eerder vragend.” Dat komt volgens medebestuurslid Van de Kamp misschien omdat de raad niet overal bekend is, maar ook omdat maar een klein deel van het dorp rond de school woont. „Degene die het hardst schreeuwt, krijgt de aandacht, hè”, zegt Te Riele.

„Jij bent de spreekbuis van Ugchelen, hebben de mensen het veel over de asielzoekers?”, vraagt Te Riele aan de uitbaatster van Ugchelens Belang, Gonny Bakker (‘Gon’), die een schaal gevulde eieren voor de mannen neerzet. Ze schudt haar hoofd. „Heel Nederland had het erover. Maar nu valt het mee.” Kent ze mensen die enorm tegen zijn? Ze denkt na. „Nee, ik zou het niet weten.”

Degene die het hardst schreeuwt, krijgt de aandacht

Bas te Riele
bestuurslid dorpsraad

Toch zijn de tegenstanders er wel degelijk. „Wij zijn de harde kern”, zegt Ugchelenaar Taco Oosterkamp (44). Hij heeft vier kinderen van basisschoolleeftijd en maakt zich zorgen. „Deze mensen uit de bussen zijn niet gescreend, wij zijn zo het afvoerputje van Ter Apel.” Oosterkamp maakte de protestspandoeken en hing ze aan de oude school. „In een appgroep met zo’n zestig mensen spreken we af wie er ’s avonds gaat staan als er bussen komen. Dan tellen we de mensen, kijken we of het COA zich aan de afspraken houdt.”

Kan hij zich voorstellen dat andere dorpsbewoners dat intimiderend vinden? „Een paar mensen in de groep zijn soms iets te enthousiast, om het maar zo te zeggen. Ik begrijp ze wel, er komt veel emotie bij kijken.”

„Ik weet niet hoe ik het moet uitleggen”, zegt Ramona Schol (42), in de deuropening van haar huis achter de basisschool als ze wordt gevraagd naar haar precieze zorgen over de asielzoekers. „De kinderen op school zijn zo’n opvang niet gewend. Er komen alleen mannen en je weet niet wat die mensen hebben meegemaakt.” [Een incorrect beeld: volgens de site van de gemeente kunnen er ook vrouwen komen.]

Schol: „Vroeger was ik hier helemaal niet zo mee bezig. Maar nu denk ik: we zijn ons de hele tijd aan het aanpassen. Overal worden moskeeën gebouwd en Sinterklaas is niet meer wat het was. Er zijn weinig woningen, waarom gaan wij niet voor?” De landelijke discussie over „de grenzen dicht” vormde misschien ook wel haar mening, denkt ze.

**De basisschool** waarbij in de buurt de nachtnoodopvang komt.

Appgroep

De Winter, van de dorpskrant, blijft achter met een oncomfortabel gevoel, zegt hij. In de buurtpreventie-appgroep laaide direct na de aankondiging van de gemeente een discussie op. „Iemand schreef: ‘Hoorden jullie dat er een asielzoekerscentrum komt? Onze veiligheid is in het geding.’ Mensen reageerden gelijk: ‘Hoezo? Moeten we bang zijn voor deze mensen?’” vertelt De Winter.

Uiteindelijk wordt een aparte appgroep opgericht voor „iedereen die zich zorgen maakt” over de noodopvang. „Niet zeuren als het straks uit de klauwen loopt,” zegt iemand nog ter afscheid.

De harde tegenstanders hebben volgens sommige dorpelingen een „racistische” of „bevooroordeelde” mening. Tegenstanders zouden asielzoekers op de informatieavond ‘spermabommen’ en ‘criminelen’ hebben genoemd. De rest van het dorp lijkt juist goed op haar woorden te passen.

De Winter wilde op de informatieavond een „tegengeluid” laten horen, maar deed het niet. En wie zwijgt, stemt toch een beetje toe. „Dat voelt ongemakkelijk”, zegt hij. „Maar een paar mensen waren heel boos.” Hij vraagt zich af of een tegengeluid zou hebben geholpen. „Ik denk dat de situatie alleen maar was geëscaleerd.”

De Winter schreef namens de kerk in De Bron enerzijds „de zorgen van ouders en omwonenden serieus” te nemen en begrip te hebben voor „gevoelens van onveiligheid”, maar anderzijds moeite te hebben „met de wijze waarop de asielzoekers worden bejegend”. Over die zin heeft hij lang nagedacht. „We willen mensen niet het gevoel geven dat ze geen onveiligheid mogen voelen. Maar dat betekent niet dat hun gevoel terecht is.”

Ugchelenaar Erik van Capelleveen (69) las het stukje ook. „Dit is zo zoet als het maar kan”, zegt hij als uitgesproken voorstander van de noodopvang. „Ze willen natuurlijk niks plaatsen waar iemand zich aan kan storen.” In zijn hal staat een rieten mand met stroopwafels, per stuk verpakt in plastic. Elk krijgt een labeltje met ‘welkom’ erop en Van Capelleveen en zijn buurman willen de wafels – met toestemming van het COA – op de bedden in de noodopvang leggen. Hun actie gaat vergezeld met een ingezonden brief in De Bron, „waarin we schrijven hoezeer we ons schamen voor hoe Ugchelen in het nieuws kwam”, zegt hij.

Polarisatie

Ugchelenaar en ChristenUnie-raadslid Peter Kranenburg, die met een vervelend gevoel terugkijkt op de gebeurtenissen, denkt dat de ‘zwijgende meerderheid’ zich niet uitspreekt, omdat het niets oplevert. Tegenstanders verenigen zich in een appgroep. Zodra ze worden tegengesproken, richten ze weer een nieuwe groep op. „Zo blijven ze elkaar versterken in hun ideeën.”

Van Capelleveen merkt dat hij het moeilijk vindt om met tegenstanders te praten. Toen hij op een avond de hond uitliet, sprak hij een groepje buurtbewoners dat op de bus uit Ter Apel wachtte. Hij vroeg wat hun bedoeling was. „Dan beginnen ze meteen over de risico’s voor hun kinderen.” De zestiger sloeg dicht. „Zij zijn meteen heel emotioneel – en ik ook. Dan wordt een gesprek lastig.”

Komen mensen met verschillende meningen elkaar wel tegen? De Winter, Van Capelleveen en de mannen van de dorpsraad hebben niemand in hun kring met een compleet andere mening.

Renee Rox (62) leunt in een voortuin op een schop. „In mijn kring was niemand echt hard tegen de opvang”, zegt hij. „Mensen van buiten Ugchelen denken nu misschien dat iedereen tegen is, dat is onzin.” De kennis, van wie deze tuin is die Rox aan schoffelen is, was niet positief. „Ik zei net tegen hem: als je zelf in zo’n situatie zit, ben je ook blij dat je geholpen wordt toch? ‘Ja’, zei-ie. ‘Da’s ook wel waar.’”

Tegenstander Taco Oosterkamp kent genoeg mensen die geen probleem hebben met de opvang. „Van mijn twintig buren zijn vijftien voor”, zegt hij. „Ik praat wel met hen, maar het is gewoon hun mening. Er valt niet over te discussiëren.”

**Erik van Capelleveen**: „Tegenstanders zijn meteen heel emotioneel – en ik ook. Dan wordt een gesprek lastig.”

Risico’s

De dorpsraad kreeg van een inwoner de vraag of de raad iets in de discussie kan betekenen. „Dat vind ik lastig”, zegt Te Riele. „Misschien is het een zwaktebod, maar ik heb niet de illusie dat we die boze mensen kunnen laten inzien hoe de rest denkt. De polarisatie is te groot.” En uiteindelijk, wil Van de Kamp toevoegen, is er nu heel weinig aan de hand in Ugchelen. Dus waarom zou je het vuur opnieuw aanwakkeren?

Taco Oosterkamp vindt de polarisatie niet erg. „Iedereen moet vrijuit zijn mening kunnen geven. En ja, sommigen gaan dan over de schreef. Die heb je altijd.”

Van Capelleveen hoopt juist dat de dorpelingen nog reflecteren op hun eigen rol. „Ik zou het echt rot vinden als 31 december de tijdelijke opvang stopt en dat we dan vergeten dat deze nare dingen hier gebeurden.”

Intussen hebben slechts twee keer mensen in het oude schoolgebouw overnacht. Ter Apel kampt nog steeds met capaciteitsproblemen, maar kiest eerst voor nabijer gelegen crisisnoodopvanglocaties. Vindt Oosterkamp zijn protest niet een hoop gedoe om niets? „Nee”, zegt hij. „Zonder onze opstand had de gemeente het plan voor een dagnoodopvang niet veranderd in een nachtnoodopvang. Dat hebben wij wel voor elkaar gekregen. Zeker weten.”

Scheidend EU-Buitenlandchef Josep Borrell: staak de politieke dialoog tussen de EU en Israël

admin
November 18, 2024
0

Europa moet sneller beslissingen nemen en eensgezinder optreden, anders wordt het als geopolitieke speler nooit serieus genomen. Met die goede raad en wat politieke eigengereidheid nam EU-Buitenlandchef Josep Borrell maandag afscheid van de Europese ministers van Buitenlandse Zaken.

De wereld, zei Borrell, bevindt zich in een overgangsfase waarin ontwikkelingen steeds sneller de verkeerde kant opgaan. Er woeden oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten, er zijn spanningen in de Zuid-Chinese Zee en er komt een nieuwe Amerikaanse regering die op deze brandhaarden moet reageren.

„Aan het begin van mijn mandaat heb ik gezegd dat we de taal van de macht moeten leren. Om die taal te spreken moet je eerst een eenheid vormen. Als je niet één bent, kun je geen macht tonen”, zei Borrell. „Je kunt niet doen alsof je een geopolitieke macht bent als het dagen, weken of maanden duurt voordat je handelt.” Borrell wordt, waarschijnlijk op 1 december, afgelost door de Estse oud-premier Kaja Kallas.

„Gebeurtenissen wachten niet op je”, waarschuwde hij zijn collega’s. „Rusland stopt niet met de oorlog omdat jullie erover nadenken”.

Geen woorden

Aan uitdagingen voor Europa geen gebrek. Met de verkiezing van Donald Trump komt een transactionele president aan de macht die Europa zal dwingen meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen veiligheid. Rusland heeft net met een zware luchtaanval geantwoord op pleidooien voor een staakt-het-vuren. Israël luistert niet naar internationale kritiek op de Gaza-oorlog.

„Ik heb geen woorden meer voor de oorlog in het Midden-Oosten”, zei Borrell. Volgens de VN zijn er 44.000 mensen vermoord in Gaza. Het hele gebied is vernield, zei Borrell. Zeventig procent van de dodelijke slachtoffers zijn vrouwen of kinderen. De situatie in Gaza is „apocalyptisch”.

De Spaanse sociaal-democraat was niet van plan om zonder een beetje controverse afscheid te nemen. Een paar dagen voor zijn laatste vergadering stuurde hij nog snel een voorstel naar de EU-hoofdsteden: laten we de politieke dialoog met Israël opschorten.

Als je niet één bent, kun je geen macht tonen

Josep Borrell
EU-Buitenlandchef

„Na een jaar waarin de Israëlische autoriteiten pleidooien over het respecteren van internationaal recht in de Gaza-oorlog niet hebben beantwoord, kunnen we niet op de gebruikelijke voet verder gaan”, schreef hij later op zijn blog. Daarom stelde hij voor de politieke dialoog tussen de EU en Israël tijdelijk te staken en de import van goederen uit de illegaal bezette gebieden te verbieden.

De pro-Israëlische hoofdsteden wisten niet hoe ze het hadden. Ze namen het voorstel niet serieus, maar zagen het als een politieke zet van Borrell die op zijn laatste vergadering nog één keer het gesprek wilde sturen. Het was meer voor zijn eigen belang dan gericht op het zoeken naar eenheid over een controversieel onderwerp, aldus critici.

Hopeloos verdeeld

De EU is traditioneel hopeloos verdeeld over Israël. Spanje en Ierland kiezen in de oorlog sneller de kant van de Palestijnen, Nederland en Duitsland zijn voorzichtig met kritiek op Israël. Spanje lobbyde eerder bij andere Europese landen om ook de Palestijnse staat te erkennen. Ierland maakte zich er sterk voor de import van goederen uit de bezette gebieden te staken.

De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Caspar Veldkamp, veegde Borells voorstel maandagochtend bij aankomst in Brussel snel van tafel. Borrell heeft maandenlang gepleit voor dialoog met Israël „en maakt nu een draai van 180 graden. Ik begrijp dat niet helemaal. We moeten de deur openhouden.”

Minder controversieel dan zijn Israël-initiatief is Borells inzet voor Oekraïne. Hij sprak zich al snel na de grootschalige inval uit voor Europese wapensteun. Inmiddels heeft de EU voor 45 miljard euro aan wapens geleverd en 75.000 Oekraïense soldagen opgeleid. De EU-steun komt neer op 2 euro per EU-burger per week. „De vrijheid van Oekraïne en de veiligheid van Europa zijn toch meer waard dan de prijs van een kop koffie per week”, stelde Borrell maandag in een blog over een recente trip naar Oekraïne, getiteld ‘Laatste nachttrein naar Kyiv’. Tijdens zijn laatste vergadering verliet af en toe een minister de zaal om even verderop alvast kennis te maken met beoogd opvolger Kallas.

Denemarken wil met CO2-belasting voor boeren klimaatdoelen halen

admin
November 18, 2024
0

Een meerderheid in het Deense parlement is maandag akkoord gegaan met een plan om de uitstoot van broeikasgassen en stikstof fors te verminderen. Zeven van de twaalf partijen én vertegenwoordigers van de klimaat- en landbouwlobby gaan zich inzetten voor een plan voor een „Groen Denemarken”. Het Scandinavische land bestaat voor twee derde uit landbouwgrond, en wil 15 procent daarvan omvormen tot natuurgebied.

Verder moeten Deense veeboeren vanaf 2030 een unieke CO2-belasting betalen van zestien euro per uitgestoten ton CO2. Vijf jaar later wordt de CO2-tax verhoogt naar veertig euro per ton. Het geld dat de overheid in de eerste twee jaar ophaalt, wordt gebruikt voor de klimaattransitie in de landbouw. Hoe de extra belastinginkomsten na die twee jaar worden besteed, is nog onduidelijk.

Nederland zou er goed aan doen om het Deense plan te overwegen, zegt Sander Chan, universitair docent Milieubeleid aan de Radboud Universiteit. Het plan biedt volgens hem een uitweg voor het “onhoudbare” Nederlandse landbouwsysteem, omdat het laat zien dat klimaatbeleid en landbouwbeleid kunnen samengaan.

Op welk vlak vult het Deense model het bestaande Europese emissiehandelssysteem (ETS) aan, waarbij bedrijven moeten betalen voor hun CO2-uitstoot, en er steeds minder CO2-rechten op de markt komen?

„Met de vaste en transparante bedragen van de Deense regering weten de boeren beter waar ze aan toe zijn. Het ETS is veel minder goed te voorspellen. De afgelopen drie jaar fluctueerde de prijs enorm, tussen de 20 en 100 euro. Bovendien is niet altijd duidelijk welke commerciële partijen emissierechten krijgen en waarom. Menig energiebedrijf en oliebedrijf verkoopt de emissierechten ook met veel winst door. Maar de grootste winst van het Deense model is dat er een publieke investering vrijkomt. Met de CO2-belasting genereert de overheid inkomsten die kunnen worden geïnvesteerd in de klimaattransitie van de landbouw.”

Wat is een nadeel van het Deense model?

„Politiek gezien is het niet aantrekkelijk om een nieuwe belasting in te voeren. De Deense regering moet zorgen dat de opbrengsten ten goede komen aan de boeren in kwestie, anders ondermijnen ze het vertrouwen en kan het lijken of boeren worden uitgeknepen. Maar het Deense akkoord is gesloten in samenspraak met landbouworganisaties en milieugroepen. Dat maakt dat het maatschappelijk makkelijker gedragen wordt.”

Denemarken heeft een primeur. Waarom is de CO2-heffing nooit eerder ingevoerd?

„De Europese Unie was in de jaren negentig al voor een CO2-belasting, maar onder druk van de Verenigde Staten werd het marktdenken van de ETS doorgedrukt. Uiteindelijk is dat de standaard geworden. Het is aantrekkelijk om een markt te creëren, omdat commerciële partijen iets te winnen hebben.”

Op landbouwgebied zit Nederland in een impasse. Is de CO2-belasting een mogelijke oplossing?

„Zeker. Nederland is net als Denemarken een EU-land en grote landbouwproducent waar tegenstrijdige belangen spelen. De minister moet wel kunnen aantonen dat de herinvestering voor het klimaat effectief is, dat boeren profiteren en de consument niet voor alles opdraait.”