Nieuwe ontslagen in Oekraïense strijd tegen corruptie

In de strijd tegen corruptie bij de overheid heeft de Oekraïense regering twee topambtenaren ontslagen van de staatsdienst voor speciale communicatie en de bescherming van informatie. Volgens een aanklacht van de Oekraïense justitie zouden de twee tussen 2020 en 2022 ruim 1,5 miljoen euro hebben verduisterd bij de aanschaf van software voor de overheidsdienst.

Het ontslag van de functionarissen werd via berichtendienst Telegram bekendgemaakt door Taras Melnytsjoek, vertegenwoordiger van het kabinet van president Volodymyr Zelensky in het Oekraïense parlement. Volgens hem gaat het om Joeri Sjtsjyhol, hoofd van de betrokken staatsdienst, en diens plaatsvervanger Viktor Zjora. De ontslagen passen in een reeks van anti-corruptiemaatregelen die de regering van Zelensky de afgelopen maanden heeft genomen. Dat leidde al tot een golf van ontslagen onder ambtenaren en bewindslieden, onder meer bij het ministerie van Defensie.

Sjtsjyhol en Zjora hielden zich vooral bezig met de beveiliging van de Oekraïense overheid tegen Russische cyberaanvallen, waarbij de Oekraïense overheid steun kreeg van verschillende westerse bondgenoten. Volgens de aanklacht verduisterden de twee overheidsgeld door te hoge prijzen te betalen voor software en apparatuur. Om dat mogelijk te maken spanden zij samen met twee aan de overheid gelieerde bedrijven.

Geen aanbesteding

De Kyiv Post stelde dinsdagochtend dat onderzoek van het nationaal anticorruptiebureau van Oekraïne heeft uitgewezen dat de inkoop van software en apparatuur bewust als ‘geheim’ werd geclassificeerd, zodat openbare aanbesteding kon worden vermeden. Zo was vooraf duidelijk welk bedrijf de opdracht zou krijgen en konden prijsafspraken worden gemaakt.

De Oekraïense overheid wordt al jaren geplaagd door omkopings- en corruptieschandalen, ook vóór de grootscheepse Russische invasie van februari 2022. Zelensky won in 2019 de presidentsverkiezingen met de belofte de wijdverbreide misstanden te bestrijden. Het uitroeien van corruptie is voor Zelensky niet alleen van groot belang om de oorlog tegen Rusland vol te kunnen houden, het weegt ook zwaar mee bij eventuele toelating tot de Europese Unie.

Begin september werd minister van Defensie Oleksi Reznikov ontslagen vanwege een aantal corruptieschandalen. Het betekende de belangrijkste kabinetswissel sinds het uitbreken van de grootschalige oorlog met Rusland.

Sinds het aantreden van Roestem Oemjerov als minister van Defensie worden ook in militaire kringen de nodige veranderingen doorgevoerd. President Zelensky kondigde afgelopen zondag in zijn dagelijkse toespraak de vervanging aan van het hoofd van de geneeskundige tak van de strijdkrachten, generaal-majoor Tetiana Ostasjtsjenko. Haar ontslag leek echter eerder te zijn ingegeven door slecht functioneren van het medische legeronderdeel. „We moeten naar een fundamenteel hoger niveau van medische ondersteuning van onze soldaten”, zei Zelensky na overleg met Oemjerov. Ostasjtsjenko werd vervangen door generaal-majoor Anatoly Kazmirtsjoek, hoofd van een legerkliniek in de hoofdstad Kyiv.

Zelensky toonde zich ontevreden over de gang van zaken bij de medische verzorging van de troepen aan het front, maar ook over de organisatie van het legeronderdeel. Hij doelde onder meer op betere communicatie, digitalisering, rotatie van medisch personeel, maar ook zaken als betere tourniquets, knelverbanden die om ledematen worden gelegd om een slagaderlijke bloeding te stoppen. Artsen en verplegers binnen de krijgsmacht klagen al sinds de Russische invasie over de kwaliteit van de middelen waarmee zij aan het front gewonde soldaten moeten behandelen.

Zelensky onderstreepte zondag dat er haast geboden is, gezien de situatie aan de duizend kilometer lange frontlijn, waar de Oekraïense strijdkrachten op verschillende plaatsen onder druk staan van Russische aanvallen. „Er is weinig tijd over om op resultaten te wachten”, zei hij. „Snelle actie is nodig voor de aankomende veranderingen.”

Zomeroffensief

Het Oekraïense zomeroffensief, dat in juni begon, heeft wat betreft de herovering van grondgebied tot dusverre weinig concrete resultaten opgeleverd. Aanhoudende Oekraïense aanvallen op Russische stellingen in het zuiden strandden na een voor Kyiv hoopvol begin op uitgestrekte Russische mijnenvelden. Op verschillende plaatsen langs de frontlinie, onder meer in het noorden van de Donbas en bij het stadje Avdiivka, nabij de stad Donetsk, zijn Russische troepen zelf in de aanval.

Kyiv lijkt wel enige hoop te kunnen putten uit een handvol operaties op de linkeroever van de Dnipro, ten oosten van de stad Cherson. Daar zijn Oekraïense troepen op verschillende plekken de rivier overgestoken, en lijken er tot dusverre in te slagen hun posities vast te houden. Maar de Russische minister van Defensie, Sergej Sjojgoe, stelde dinsdag volgens het Franse persbureau AFP juist dat de Russen Oekraïense pogingen tot landing op de linkeroever van de Dnipro hebben verijdeld. „Alle pogingen van de Oekraïense strijdkrachten om een landingsoperatie uit te voeren in de regio Cherson hebben gefaald”, zei Sjojgoe in gesprek met defensiefunctionarissen. „Dankzij de preventieve acties van ons leger lijden de Oekraïense strijdkrachten kolossale verliezen.”

De commandant van de Oekraïense strijdkrachten, generaal Valeri Zaloezjny, schetste eerder deze maand een somber beeld van de Oekraïense kansen op succes in het tegenoffensief. Hij zei in een interview met The Economist dat hij de kansen op een grote doorbraak door de Russische linies klein achtte, en suggereerde dat er sprake was van een impasse in de oorlog.

Sinds de Russische invasie van februari vorig jaar zijn meer dan tienduizend Oekraïense burgers om het leven gekomen. Dat cijfer maakte het VN-bureau voor de mensenrechten (OHCHR) dinsdag bekend, aldus persbureau Reuters. Het VN-bureau stelt echter dat het werkelijke dodental onder Oekraïense burgers „signifant hoger” ligt dan de officiële telling.