Tsjechische arbeidsmigrant Jiri: ‘Ik kwam hier als mens om te werken, maar eindig als invalide’

Posted on January 10, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Arbeidsmigranten Arbeidsmigranten die betrokken zijn bij bedrijfsongevallen belanden vaak op straat. Vakbond FNV spreekt per jaar honderden Oost-Europese werknemers die niet weten wat hun rechten zijn. Ze zijn afhankelijk van uitzendbureaus, en overheidsinstanties zijn niet ingericht om deze groep te helpen.

De Tsjechische arbeidsmigrant Jiri Buchar in de opvang in de Duitse grensplaats Kleve. Arbeidsmigranten die arbeidsongeschikt raken, kennen vaak hun rechten niet en worden dakloos. — **De Tsjechische arbeidsmigrant Jiri Buchar** in de opvang in de Duitse grensplaats Kleve. Arbeidsmigranten die arbeidsongeschikt raken, kennen vaak hun rechten niet en worden dakloos.

Foto Flip Franssen

Op een zondagochtend in november stopt een auto in de Wagnerstraße in de Duitse grensstad Kleve. Vier mannen stappen uit. Het type gasten dat normaal gesproken voor de deur van de discotheek staat, zeggen verschillende buren die de vier mannen een grote villa op de hoek zien binnengaan. Even later worden een man en vrouw van middelbare leeftijd op straat gezet. Het zijn arbeidsmigranten. Ze bellen aan bij de buren en vragen om hulp.

De op straat gezette man is de 53-jarige Jiri Buchar, een arbeidsmigrant uit Tsjechië die vanaf de zomer in een heftruck pakketjes bevroren vlees heen en neer rijdt voor koelopslag Blokland in het Noord-Brabantse Cuijk. Begin augustus krijgt Buchar een ongeluk tijdens zijn werk. Hij komt onder een vorkheftruck terecht en breekt daarbij beide benen. Op het moment dat hij de woning wordt uitgezet, samen met zijn vrouw Anezka, is hij nog aan het herstellen. „Het was koud en het regende en ik wist niet waar ik naartoe moest”, vertelt Buchar half november.

Zijn Duitse buren zien het gebeuren. „Ze vroegen of ze in mijn tuinhuisje konden schuilen”, zegt buurvrouw Margarete Elisabeth Schoofs, waar Jiri met zijn vrouw aanbelt. Een buurman belt de Duitse vakbond – die regelt dat het koppel terecht kan in de daklozenopvang in Kleve. Ze verblijven er twee weken. Daarna betrekken ze meerdere huizen in Nederland, nu is hij terug in Tsjechië. Buchar: „Ik kwam als mens naar Nederland om te werken, maar ik eindig als een invalide.”

Jiri met zijn vrouw Anezka in de opvang in Kleven.

Dakloos

Arbeidsmigranten uit Oost-Europa komen hier om te werken, vaak via uitzendbureaus. Maar wat als ze dat niet meer kunnen, bijvoorbeeld omdat ze hun benen breken of ziek worden? Dan raken ze vaak dakloos, ziet de Pools-sprekende FNV-medewerker Annemarie de Zeeuw elke dag. „De parken in Nederland liggen vol arbeidsmigranten die dakloos zijn geworden na een bedrijfsongeval.” De FNV zegt honderden van dit soort gevallen per jaar tegen te komen. „Na een bedrijfsongeval weten negen van de tien arbeidsmigranten niet wat hun rechten zijn.”

Lees ook: ‘Nederland verdient het geld en wij zitten met de problemen’, zegt de Duitse burgemeester

Een werknemer mag in Nederland niet zomaar aan de kant worden geschoven als hij of zij ziek is, ook niet als het gaat om een werknemer van een uitzendbureau. Wel zijn uitzendbureaus volgens het UWV geregeld ‘eigenrisicodrager’. Dat betekent dat ze zelf het risico dragen als hun werknemers ziek worden: ze moeten hun werknemers dan doorbetalen.

Maar veel arbeidsmigranten weten dit niet. Uitzendbureaus profiteren daar vaak van en controle is er nauwelijks, ziet de FNV. „Dus belanden ze op straat, zodra ze niet meer kunnen werken”, zegt De Zeeuw. De FNV pleit al langer voor een scheiding tussen bed en baan, zodat mensen bij verlies van hun baan wel in hun woning kunnen blijven.

Bovendien is er voor de arbeidsmigranten geen informatieloket waar ze terecht kunnen met vragen over hun contract of rechten bij een bedrijfsongeval. „En als ze dan al om informatie vragen bij het UWV of gemeente zien we een grote taalbarrière”, zegt De Zeeuw. „Vrijwel niemand bij het UWV spreekt Pools of Roemeens. Loonstroken en contracten zijn vaak in het Nederlands en worden blind getekend.”

Vier mannen

Wie verantwoordelijk is voor het uitzetten van Jiri Buchar uit zijn woning is niet met zekerheid te zeggen. Volgens Buchar zelf was het zijn uitzendbureau BABO FlexRo uit Cuijk. Dat zouden de vier mannen die het huis binnenkwamen tegen hem hebben gezegd. Eigenaar Kai Boerstal van BABO FlexRo ontkent dat. Wie het dan wel was, zegt hij niet te weten.

Boerstal zegt pas na een publicatie in de regionale krant Rheinische Post over de kwestie gehoord te hebben. „Toen kwam ik er pas achter dat meneer Buchar niet meer in het huis woonde. Hij had ons kunnen bellen, maar heeft dat niet gedaan.”

Volgens Boerstal heeft hij „zoveel mogelijk” voor Buchar proberen te doen. Na het ongeluk kwam Buchar terecht in een huis in het Duitse Kranenburg (vlak bij Kleve), daarna werd hij door Boerstal verplaatst naar een huis in Kleve, waar de arbeidsmigrant op de benedenverdieping kon verblijven. Hij is Buchar blijven doorbetalen, zo blijkt ook uit bankgegevens die NRC heeft ingezien.

Maar Buchar voelt zich juist in de steek gelaten door het uitzendbureau. Toen hij invalide in zijn nieuwe huis in Kleve zat, hielpen buurtbewoners hem. Een buurvrouw gaf hem een oude televisie, snoep en tabak. Ook toen hij uit huis werd gezet, was hij afhankelijk van anderen: van buren kreeg hij een winterjas en een doos met noodles, rijst, olie en boter. De Duitse vakbond DGB regelde de daklozenopvang en schakelde de media in. Boerstal zegt dat hij – als hij het had geweten – meer zelf zou hebben gedaan. Want, zo beaamt hij, zijn uitzendbureau is verantwoordelijk voor Buchars re-integratie.

Na een week in de Duitse daklozenopvang draagt de Duitse vakbond Buchar en zijn vrouw over aan de FNV, omdat ze in Nederland werkzaam waren. Ze verblijven nog een paar weken in Nederland. Maar daar blijkt de situatie al snel uitzichtloos: Buchar kan niet aan het werk met zijn gebroken benen en zijn vrouw wil thuis voor hem zorgen. En zonder baan is het moeilijk onderdak te krijgen bij een uitzendbureau. Uiteindelijk keren ze midden december terug naar Tsjechië met een voorschot van 1.000 euro van het uitzendbureau op zak.

Geluk gehad

Volgens de FNV heeft Buchar geluk gehad. Dankzij betrokken buurtbewoners, de Duitse vakbond en media-aandacht kreeg hij snel hulp en onderdak. Maar de vakbond ziet vaker dat het misgaat. „Zo’n zelfde verhaal maak ik tientallen keer mee per jaar, maar dan dat de mensen wél op straat belanden”, zegt De Zeeuw. Bovendien gaan ze vaak niet terug naar hun eigen land. „Vaak schamen ze zich, omdat ze naar Nederland kwamen met een droom om geld te verdienen”, zegt De Zeeuw. „We zien dat ze hopen op een zak geld, en daar hebben ze ook recht op. Maar ze weten niet waar ze hulp kunnen krijgen.”

Bestuurder Frank Thon van Duitse vakbond DGB ziet het verhaal van Jiri Buchar als symbool van wat er in Duitsland met arbeidsmigranten gebeurt die in Nederland werken. „Het gaat vaak maar om een ding: winst maken. Als iemand niet meer kan werken, is hij waardeloos voor zo’n uitzendbureau, en doen ze er alles aan om hem op straat te zetten.”

Thon benaderde vorig jaar alle Eerste en Tweede Kamerleden met een ansichtkaart met de tekst: ‘groeten uit Emmerich’. Daarmee wilde hij aandacht vragen voor het probleem bij Nederlandse politici, zodat zij met oplossingen komen voor het huisvesten van arbeidsmigranten net over de grens. Niemand reageerde. Thon: „Nederlandse politici zijn niet geïnteresseerd in het oplossen van het probleem.”

Ook burgemeester Wolfgang Gebing van Kleve ziet dat zijn stad opgescheept zit met de problemen van arbeidsmigranten die in Nederland werken. „De afgelopen jaren is het probleem toegenomen: 95 procent van de arbeidsmigranten die in Kleve woont, werkt in Nederland.”

Maar veel kan hij er niet tegen doen. „In Duitsland zijn strenge regels voor woning-invallen. Pas na concrete aanwijzingen mogen wij naar binnen voor controle.”

Nadat Buchars verhaal in de Duitse kranten had gestaan, deed de stad Kleve een onaangekondigde controle in het huis, maar trof daar geen bijzonderheden aan. „Er wonen acht tot tien mensen in dat huis, meer dan je verwacht, maar er was geen sprake van omstandigheden waarop we de woning konden sluiten”, zegt Gebing.

Om te voorkomen dat arbeidsmigranten die niet meer kunnen werken dakloos raken, moet strenger gecontroleerd worden of uitzendbureaus zieke werknemers doorbetalen, zegt de FNV. Maar het begint allemaal met betere communicatie, zodat arbeidsmigranten weten waar ze recht op hebben. FNV’er Annemarie de Zeeuw: „Als dat niet verandert, blijven we deze ellende tegenkomen.”

Lees ook: Arbeidsmigranten werd 2.100 euro en een mooie woning beloofd, maar de praktijk viel tegen

Manifestatie tegen Jodenhaat en antisemitisme in Amsterdam verliep rustig

admin
November 28, 2024
0

Bij het stadhuis in het centrum van Amsterdam hadden zich donderdagavond honderden betogers verzameld voor een demonstratie tegen antisemitisme. Het protest verliep rustig, al is er vanwege de eerdere onrust in Amsterdam veel politie op de been in de binnenstad. Enkele pro-Palestijnse tegendemonstranten werden vrijwel direct uit de menigte weggeleid.

Al eerder had de Amsterdamse driehoek (de burgemeester, het OM en de politie) een aangekondigde pro-Palestijnse tegendemonstratie op dezelfde plek verboden. Dat protest mocht wel plaatsvinden op het Museumplein, zei de gemeente.

Enkele actievoerders hebben desondanks toch pro-Palestijnse leuzen geroepen bij de manifestatie tegen Jodenhaat. De politie zei dat deze mensen naar het Museumplein moesten vertrekken of anders gearresteerd zouden worden. Voor zover bekend zijn er geen arrestaties verricht.

Bussen onder politiebegeleiding

De demonstratie tegen antisemitisme stond eigenlijk gepland op de Dam. Maar omdat daar veel winkelend publiek is vanwege de aanloop naar de feestdagen en 5 december, verplaatste de gemeente het protest naar het plein voor de Stopera.

Toen de manifestatie begon rond 19.00 uur kwam een deel van de betogers in bussen onder politiebegeleiding aan. De bussen vervoerden onder andere mensen uit de streng christelijke gemeenten Nijkerk, Urk en Staphorst, die de demonstratie wilden bijwonen. Veel mensen droegen de Israëlische vlag mee.

De demonstratie werd georganiseerd door onder meer Christenen voor Israël, het CIDI en Centraal Joods Overleg.

Met medewerking van Denise Retera.

Na het debat met minister Bruins begint het gesprek over zijn begroting pas echt – zonder hem

admin
November 28, 2024
0

De oppositie in de Tweede Kamer vond het donderdagochtend een merkwaardige situatie. De minister van Onderwijs die in de grote debatzaal zijn bezuinigingen op onderwijs en wetenschap zou gaan verdedigen, terwijl achter de schermen nog volop over die bezuinigingen werd onderhandeld – door anderen. De fractievoorzitters van de coalitiepartijen hadden woensdag de hele dag gesprekken gevoerd met vier oppositiepartijen over alternatieven voor de bezuinigingen, de verwachting was dat ze daar donderdag mee verder zouden gaan. Kon het debat niet beter uitgesteld worden tot die onderhandelingen afgerond waren? Of anders naderhand nogmaals heropend worden?

Maar de coalitie wilde niet meegaan in die verzoeken. Er waren dinsdagavond in het eerste deel van het debat allerlei vragen gesteld aan de minister en die moest hij nu beantwoorden. De minister zelf zag ook geen probleem. Hij liet niet merken of hij het vervelend vond dat er achter zijn rug om onderhandeld werd. Ook was niet aan hem te zien of hij zich het verwijt aantrok van PVV, VVD en BBB dat in de wandelgangen rondging. De minister had volgens de coalitiepartners moeten zorgen dat zijn begroting voldoende draagvlak kreeg, zo viel daar te horen. Nu waren er binnen de oppositie twee blokken gevormd die beiden dreigden de begroting weg te stemmen als die half december in de Eerste Kamer zou worden behandeld.

Monsterverbond

En zo begon Eppo Bruins (NSC) bij het debat ogenschijnlijk onverstoorbaar aan zijn uiteenzetting waarom de bezuinigingen op onderwijs noodzakelijk zijn, en hoe hij die wil uitvoeren. Het kabinet kiest ervoor om te investeren in veiligheid, de bestaanszekerheid van mensen en het gezond houden van de overheidsfinanciën, zei hij, en daarom moet er bezuinigd worden op onderwijs. „Maar we moeten het ook in perspectief blijven zien. Er gaat nog steeds heel veel geld naar onderwijs en wetenschap.”

Dogukan Ergin (Denk) vroeg of de minister zich niet „onder curatele gesteld” voelde door de fractievoorzitters die aan het onderhandelen waren over „zijn” begroting. Bruins liet zich niet van de wijs brengen: „Ik vind het belangrijk om het parlementaire proces op een ordentelijke manier te doorlopen. En ik sta vandaag hier in de Tweede Kamer om onze OCW-begroting te verdedigen en om zoveel mogelijk fracties te overtuigen van de inzet van het kabinet. Hoe het in de Eerste Kamer gaat lopen, dat kan ik niet voorspellen.”

Langstudeerboete

Bruins ging niet dieper in op die voorstellen. De ergernis van de oppositie daarover werd nog versterkt doordat hij ook niet veel duidelijkheid kon geven over de manier waarop hij een van de meest omstreden bezuinigingsplannen wil uitvoeren: de verhoging van het collegegeld voor studenten die langer over hun studie doen dan daarvoor staat.

Volgens Bruins blijkt de invoering van deze ‘langstudeermaatregel’ (door tegenstanders omgedoopt tot ‘langstudeerboete’), die de schatkist jaarlijks bijna 300 miljoen euro moet besparen, ingewikkelder dan gedacht en kan die op zijn vroegst in het studiejaar 2028/29 ingaan. Maar in het hoofdlijnenakkoord is vanaf 2026 al een deel van deze bezuiniging ingeboekt.

Bruins zei dat hij daar niet onderuit kan. „Dus we zullen alternatieve bezuiniging moeten vinden op de OCW-begroting. Dat schoot D66 en GroenLinks-PvdA in het verkeerde keelgat, zij vonden dat „onbehoorlijk bestuur”, omdat het bij studenten en onderwijsinstellingen onzekerheid geeft over de toekomst.

Het debat leidde niet tot toenadering tussen coalitie en oppositie. Pogingen om tot een oplossing te komen vonden opnieuw plaats elders in het Kamergebouw. Eerst kwamen achter de schermen de fractievoorzitters van de coalitie bij elkaar, vervolgens de financieel woordvoerders. Aan het eind van de middag was ook het ‘monsterverbond’ aan tafel uitgenodigd.

De verwachting is dat de onderhandelingen de komende dagen zullen doorgaan. Mocht er voor de stemming over de begroting, die staat gepland op donderdag 5 december, een deal liggen, dan wil GroenLinks-PvdA het debat heropenen. De vraag is of de coalitie daar dan wel mee instemt.

Justitie krijgt harde tik op de vingers voor geheime deal met getuige in drugszaak

admin
November 28, 2024
0

Volgens het gerechtshof in Leeuwarden is het Openbaar Ministerie ernstig tekortgeschoten bij een drugsonderzoek naar een groep verdachten in Meppel. Omdat daardoor „de waarheidsvinding onmogelijk is gemaakt”, heeft het OM het recht verloren om zeven mannen uit Meppel te vervolgen voor grootschalige handel in cocaïne en andere drugs. Tegenwoordig is het zeldzaam dat een Nederlands rechtscollege meent dat het OM „niet-ontvankelijk” is bij de vervolging van verdachten van georganiseerde misdaad.

Tot dit oordeel komt het hof mede omdat het OM tijdens het onderzoek „volstrekt onvoldoende transparantie heeft betracht”. Daardoor werden volgens het hof „de rechten van de verdediging ongeoorloofd beknot”.

Aldus is volgens het hof „de integriteit van het opsporingsonderzoek zeer ernstig aangetast” en is „het Openbaar Ministerie ernstig tekortgeschoten in zijn bijdrage aan een eerlijk proces”. Die schending is volgens het hof niet meer te repareren, waardoor het naar eigen zeggen niet anders kan dan het OM niet-ontvankelijk verklaren.

Strafkorting

De problemen in deze strafzaak draaien om een verdachte die na aanhouding in de strafzaak Maggiora bereid blijkt verklaringen af te leggen. Hij heet Ivo J. Het OM houdt hem voor dat hij een kroongetuigendeal kan sluiten indien hij gaat praten. De verklaringen van Ivo blijken echter geen betrekking te hebben op de strafbare feiten in zijn zaak. Het OM besluit de deal van tafel te halen.

Wanneer Ivo J. geen deal krijgt, dreigt hij uit de school te klappen over dat hij in gesprek is geweest met het OM. Dat leidt uiteindelijk tot de afspraak dat Ivo J. strafkorting krijgt in ruil voor diens eerdere medewerking. Dat wordt achtergehouden voor de andere verdachten.

De relatief lage straf voor Ivo J. in vergelijking met de andere verdachten, leidt tot vragen tijdens het hoger beroep

De relatief lage straf voor Ivo J. in vergelijking met de andere verdachten, leidt tot vragen tijdens het hoger beroep. En als Ivo J. loslippig blijkt tegenover de medeverdachten, beginnen hun advocaten moeilijke vragen te stellen. Advocaat Sanne Schuurman beweert dat er stukken worden achtergehouden. Daarmee doelt hij op een opgenomen verhoor met Ivo J. dat nooit is vrijgegeven.

Teneinde dat te verhullen, heeft de politie andere verhoren opnieuw genummerd en ondertekend. Om die reden heeft Schuurman aangifte gedaan vanwege valsheid in geschrifte. Die aangifte is terzijde gelegd door de Rijksrecherche, omdat de zaak nog onder de rechter was.

‘Zelfonderzoek’

Het hof oordeelt in het arrest dat inderdaad stukken opnieuw werden genummerd, overigens zonder te stellen dat sprake is van valsheid in geschrifte. Naast een gebrek aan transparantie stelt het hof ook dat de plicht is geschonden tot het opschrijven van de afspraken met de verdachte en getuige Ivo J. Ook is sprake geweest van het „omzeilen van de wettelijke voorschriften die gelden voor het maken van afspraken met een verdachte getuige”.

Advocaat Schuurman is niet van plan de aangifte door te zetten. „Het ging mij om de waarheidsvinding en wat dat betreft ben ik blij met het oordeel.” Verder hoopt Schuurman „dat dit arrest aanleiding is voor kritisch zelfonderzoek bij het Openbaar Ministerie. En dat betreft vooral de eigen rol bij waarheidsvinding.”

Luister naar