Wat hebben het Japanse gele spelletjesmonster Pikachu en Vincent van Gogh met elkaar gemeen? Niet veel, zullen de meeste mensen waarschijnlijk denken. Het Van Gogh Museum in Amsterdam denkt daar anders over: in een bijzondere tentoonstelling zijn tot en met 7 januari 2024 zijn Pikachu en andere Pokémon-figuren te zien, geschilderd in de stijl van de beroemde Nederlandse kunstenaar. De aanleiding is het 50-jarig jubileum van het museum, waarvoor kunstenaars van het populaire game- en kaartspel Pokémon uit Japan zes schilderijen hebben gemaakt op basis van de werken in de vaste collectie van het museum.
Zo kijkt bijvoorbeeld Pikachu de museumbezoekers aan, vanonder een grijze hoed, geschilderd met Van Goghs typische penseelstreken. Het doek is geïnspireerd op Het Zelfportret met grijze vilthoed uit 1887, een van Van Goghs vijfendertig wereldberoemde ‘selfies’. Op een ander schilderij ligt de Pokémon Snorlax op een bed in De slaapkamer. En ook Van Goghs Zonnebloemen mogen natuurlijk niet ontbreken: Pokémon Sunflora valt bijna niet op in het felgele geschilderde bloemstilleven.
Van Gogh zou van de tentoonstelling hebben genoten, volgens het museum, want hij bewonderde Japan en vooral de Japanse prentkunst. Die was kleurig, populair en erg commercieel, zoals Pikachu nu. „Pokémon is een icoon in de Japanse beeldcultuur en Japanse prentkunst was een belangrijke inspiratiebron voor Vincent van Gogh”, aldus het museum.
Mensen van over de hele wereld komen sinds 28 september massaal naar de tentoonstelling. Niet alleen zijn de toegangskaartjes voor de speciale schilderijen al weken van tevoren uitverkocht, ook moet je in het museum in de rij staan om de Pokémon-schilderijen te zien. Ze zijn „erg mooi” vindt de 41-jarige Karina uit Brazilië, ook al kon zij en haar gezin de Pokémonkunst alleen op een afstandje bekijken door de grote drukte.
„Het is geweldig dat zoveel mensen enthousiast zijn,” zegt het museum over de drukte. Maar het doel van de tentoonstelling is niet om reclame te maken voor Pokémon. Het doel is „om nieuwe generaties te bereiken” en hen enthousiast te maken voor kunst, aldus museumdirecteur Emilie Gordenker. Daarom heeft het museum een speurtocht voor kinderen langs de kunstwerken bedacht met een exclusieve prijs: een speciale Pokémon-verzamelkaart met Pikachu in Van Gogh-stijl. Het gratis cadeau viel echter niet alleen in de smaak bij jonge bezoekers: mensen van alle leeftijden zijn op jacht naar de zeldzame kaart, professionele verzamelaars speculeren vanaf het begin al over een waardestijging. En ze hadden gelijk: op Marktplaats wordt de kaart inmiddels verkocht voor 100 tot 400 euro.
De afgelopen twee weken hebben zich elke dag mensen met borden voor het museum verzameld om bezoekers die naar buiten stromen te smeken om de felbegeerde kaarten. „Looking for a Pikachu card”, bijvoorbeeld, staat er op het bord van een jonge vrouw die vrijdagmiddag voor de uitgang van het museum staat. In haar hand houdt ze een briefje van 20 euro. Naast haar staan vier andere verkopers, in de hoop een deal te sluiten, ook al zegt de 24-jarige Lennart dat hij hier alleen is om zijn neefje „blij te maken met een kaart”. Zijn pijngrens: 30 euro.
Dat Pokémon veel mensen aantrekt is niets nieuws, in ieder geval niet sinds de hype rond de Pokémon-Go app, maar het museum had waarschijnlijk niet op zulke dimensies gerekend. Nadat er video’s van de openingsdag circuleerden op sociale media waarin bezoekers worstelden voor Pokémon-souvenirs uit de museumwinkel, trok het museum eind vorige week uiteindelijk aan de noodrem: de uitgifte van Pokémon-kaarten is afgelopen zaterdag 14 oktober stopgezet om de veiligheid van bezoekers en medewerkers niet in gevaar te brengen. „Als gevolg van recente voorvallen waarbij een kleine groep individuen een onwenselijke situatie heeft gecreëerd,” was er helaas geen andere keuze, aldus het museum in een verklaring.
Een van de laatste gelukkigen is de zevenjarige Koos, die vrijdagmiddag met zijn ouders het museum bezocht. De kleine Pokémon-liefhebber is dolblij dat hij een van de kaartjes heeft gekregen. „De hype hier in het museum over Pokémon is gek, maar dat lijkt helaas het nieuwe normaal,” zegt Koos’ moeder Daphne. En de Pikachu- kaart verkopen? „Absoluut niet”, is het antwoord. Pickachu kan zich nu ontspannen, en zich bij Koos’ andere Pokémon-kaarten voegen.