De afgelopen vijf weken luisterde de Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening naar 43 verhoren. De commissieleden spraken vooral met politici en ambtenaren, maar ook gedupeerden en andere betrokkenen kwamen aan het woord. De commissie probeerde erachter te komen waar het rigide fraudebeleid van de overheid is ontstaan, wie er verantwoordelijk was, en waar het toe geleid heeft.
Nu de verhoren achter de rug zijn, is het tijd om de balans op te maken. In deze aflevering van Haagse Zaken bespreken we deze parlementaire enquête. Aan de hand van cruciale verhoren vertelt Rik Rutten over de rode draad van de enquête.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Even, heel even, was daar de herinnering aan die eerdere pijnlijke nederlaag dit seizoen. „Het is geen vier seconden hè”, verwees Demi Vollering naar het minieme verschil waarmee ze half augustus bovenop Alpe d’Huez de Tourzege moest laten aan de Poolse Kasia Niewiadoma. Nu was ze bij het WK tijdrijden in Zürich na een spannende strijd zestien seconden langzamer dan de Australische specialist Grace Brown. Geen wereldkampioen, maar zilver. Natuurlijk was dat ook „even pijnlijk”, zei Vollering bij de NOS. „Maar ik ben heel blij met de tweede plek. Het is mijn eerste medaille op een tijdritkampioenschap.”
Vollering die blij is met een tweede plaats? Eigenlijk kan het niet. De 27-jarige kopvrouw van de Nederlandse topploeg SD Worx geldt als een van de sterkste renners van het peloton, zou de eerste vrouw kunnen worden die meer dan een miljoen euro per jaar verdient. Maar waar ze vorig jaar veel en van alles won, lukte het dit seizoen vaak niet. Goed, ze won de Ronde van Spanje en de kleinere rondes van Baskenland, Burgos en Zwitserland. Maar er was geen enkele keer winst in de voorjaarsklassiekers, geen medaille op de Olympische Spelen en vooral: ze won als huizenhoog favoriet niet de Tour de France Femmes.
Dreun in de Tour
Hoe zou Vollering reageren op de dreun in de Tour, waarin ze niet alleen luttele tellen tekort kwam voor de eindzege, maar ook nog eens in de steek werd gelaten door haar eigen ploeggenoten na een val in de vijfde etappe? Foto’s en filmpjes op sociale media wezen in de aanloop naar de WK in Zwitserland op mentale veerkracht. Lol in fietsen, het straalde er van af. In de tijdrit over 29,9 kilometer spraken de benen. Op olympisch kampioen Brown na reed ze iedereen aan gort. En direct na het zilver was de blik alweer gericht op de wegwedstrijd van aanstaande zaterdag. „Wie weet dat het dan een keertje lukt, die eerste plek.”
De manier waarop Vollering de WK-tijdrit reed, maakt haar volgende week op de weg topfavoriet. Alleen nummer drie, uittredend wereldkampioen Chloe Dygert uit de VS, bleef net binnen de minuut van de winnaar. Drievoudig wereldkampioen Ellen van Dijk werd op 1.47 minuut achtste. En Vollerings verlies op Brown? Na tien kilometer lag ze op een klim zes tellen achter de 32-jarige Australische, die na afloop bevestigde dat ze na dit seizoen stopt.
In de afdaling veranderde dat in een voorsprong van negen tellen. Maar in de laatste vlakke kilometers naar de finish, bleek de pure tijdrijder Brown toch beter. Vollering kon er mee leven. „We weten allemaal dat Grace een verschrikkelijk goede tijdrijdster is. Dat zijn de stukken waar zij het echt kan pakken. Maar ik denk niet dat ik iets heb laten liggen.”
Gezonde jaloezie
De nummer vijf van de olympische tijdrit kon het verlies makkelijk verklaren. Waar Brown het hele jaar toewerkte naar de tijdritten op de Spelen en het WK, heeft Vollering meerdere doelen in eendagskoersen en de Tour de France. „Zo heb je het hele jaar veel wegwedstrijden waar ik op mijn allerbest wil zijn.” Met „een soort gezonde jaloezie” had ze op het podium gezien hoe Brown de regenboogtrui aantrok. „Jaloezie is niet iets negatiefs. Het is meer iets waar ik heel graag naar toe wil werken.” Dan zal ze meer uren moeten maken op de tijdritfiets, om haar aerodynamische houding te perfectioneren.
Bij de mannen gaf de Belg Remco Evenepoel nog maar eens een demonstratie van de perfecte houding op zijn gouden tijdritfiets. Ondanks een kettingprobleem bij de start, waardoor hij vlak voor vertrek van fiets moest wisselen, prolongeerde de olympisch kampioen op tijdrit en weg zijn wereldtitel. „Evenepoel is gemaakt om op een tijdritfiets te zitten”, zei oud-wereldkampioen Tom Dumoulin in een voorbeschouwing bij Wielerflits. „Hij kan zijn hoofd heel mooi tussen zijn schouders leggen. Hij is niet heel groot en dat combineert hij met een heel hoog vermogen.” De Italiaanse tijdritspecialist Filippo Ganna kwam zes tellen tekort en eindigde net als vorig jaar als tweede, voor zijn landgenoot Eduardo Affini.
Het dodelijke slachtoffer van de messenaanval nabij de Erasmusbrug is de Duitse stedenbouwkundige Philipp Winter. Hij woonde nog maar enkele maanden in Rotterdam. Winter werd donderdagavond neergestoken aan de voet van de Erasmusbrug.
De verdachte, de 22-jarige Ayoub M. uit Amersfoort, had twee grote messen bij zich. Net voor hij Winter aanviel, had hij een Zwitser (33) ernstig verwond in de nabijgelegen parkeergarage. De Zwitser heeft het ziekenhuis inmiddels verlaten.
Het OM gaat bij Ayoub M. uit van een terroristisch motief. Hij zou tijdens zijn daad Allahoe Akbar hebben geroepen.
Philipp Winter verhuisde 6 maanden geleden vanuit Hamburg, waar hij ook werkte als stedenbouwkundige, naar Nederland en werkte enkele maanden voor het ontwerpbureau Defacto in Rotterdam. Directeur Anne Loes Nillesen vertelt dat hij zich onder meer bezig hield met klimaatadaptatie. Winter was een spontane, open en nieuwsgierige man, zegt zij. Het bureau heeft zondag pas net de bevestiging van zijn dood gekregen; de medewerkers voelen zich verslagen.
Lees ook
Terrorisme-expert Beatrice de Graaf: ‘Meest plausibel is dat mesaanval Erasmusbrug aanslag was op snijvlak van misdaad en terreur’
Overmeesterd
Kort geleden vertrok Philipp bij Defacto om zich te wijden aan een eigen project. Hij had zijn collega’s verteld dat een van zijn favoriete skateplekken de plek bij de Erasmusbrug was, waar hij donderdag werd neergestoken.
De man met de twee messen liep na het doden van Philipp Winter door naar een nabijgelegen terras, kennelijk met de bedoeling meer slachtoffers te maken. Hij werd overmeesterd door kickbokstrainer David Litecia, die werd bijgestaan door omstanders. Maandag wordt Ayoub M. voorgeleid aan de rechter-commissaris die zal beslissen of hij langer vast blijft zitten.
Het was zo’n leuk idee: een stukje klantenbinding dat ook in voorgaande jaren een succes was. Fans van Red Bull Racing mochten hun eigen suggesties insturen voor een livery, de speciale kleurstelling voor wagens. Daarna zouden Max Verstappen en Sergio Pérez bij drie Formule 1-races met de beste suggesties racen.
In Silverstone kwam de speciale kleurstelling er inderdaad, maar enkele dagen voor de race in Singapore meldde Red Bull dat de andere twee geschrapt waren. De reden? De speciale liveries voor Singapore en Austin zouden een kilo extra gewicht opleveren, wat per ronde ongeveer 0,03 seconde aan rondetijd kost.
Een betere illustratie van de spanning in het WK Formule 1 is nauwelijks denkbaar. Driehonderdste van een seconde inleveren kan Red Bull zich in 2024 niet meer veroorloven, want dat kan dit seizoen het verschil betekenen tussen een pole position of een vierde startplaats.
Met nog zes races te gaan is Verstappens voorsprong op McLaren-coureur Lando Norris 52 punten. Op basis van de trend in de voorbije races zou dat genoeg moeten zijn voor een vierde wereldtitel, terwijl Red Bull ook nog meedoet om de WK-titel voor constructeurs. Maar de race zondag, in de tropische hitte van Singapore, liet zien dat de buit nog lang niet binnen is.
Geen spektakelstuk
Verstappen was in de persconferentie op donderdag al voorzichtig over zijn kansen in Singapore. „Ik richt me zeker op Q3 in de kwalificatie, maar we moeten afwachten.” In de vrije trainingen leek die voorzichtigheid gerechtvaardigd, want vooral op vrijdag worstelde hij flink met de wegligging.
Red Bull had de dempers zacht afgesteld en de rijhoogte van de RB20 omhoog geschroefd, om zo beter het hobbelige wegdek op het stratencircuit te kunnen navigeren. Die benadering werkte niet, en dus ging op zaterdag het roer om: een lagere rijhoogte en een stijvere vering. Dat had effect en Verstappen kwalificeerde zich als tweede achter Norris.
Bij de racestart op zondag bleef die volgorde intact. Norris maakte een goede start, behield de koppositie en liep vervolgens rap weg. De race in Singapore was zodoende geen spektakelstuk, maar Verstappen deed wat hij moest doen en finishte netjes als tweede achter Norris.
Dankzij de ‘herfststop’ van vier weken tot aan de race in het Amerikaanse Austin heeft Red Bull nu even de tijd om te bedenken hoe de voorsprong op Norris te verdedigen, en hoe terug te slaan in het WK voor constructeurs, waarin het de koppositie heeft moeten laten aan McLaren. Er komt sowieso een update die volgens Red Bull-kopstuk Helmut Marko zou moeten zorgen voor een meer competitieve RB20. Maar na een eenvoudig 2023 heeft het verloop van dit seizoen al veel hoofdbrekens opgeleverd.
Onvoorspelbaar
Het voornaamste probleem met de RB20 dit seizoen is dat de optimale afstelling nauw luistert en dat het zogeheten setup window smal is, veel meer dan bij de RB19 waarmee Verstappen vorig jaar nog het recordaantal van 19 races won. Daardoor is het gedrag van de wagen onvoorspelbaar en kunnen kleine veranderingen grote gevolgen hebben.
Eerder deze maand in Bakoe was Verstappen tijdens de trainingen tevreden met de balans, maar door een minieme aanpassing voorafgaand aan de kwalificatie raakte die opeens zoek. De RB20 toont zich al gauw een nerveuze wagen in krappe, langzame bochten en heeft dan ook last van onderstuur, waarbij de auto over de voorbanden te ver naar de buitenkant van de bocht glijdt.
Zowel Bakoe als Singapore grossieren in zulke bochten, en hetzelfde geldt voor circuits als Zandvoort en de Hungaroring, waar McLaren ook heer en meester was. De komende circuits in de VS, Mexico en Brazilië zouden de RB20 beter moeten liggen, mede geholpen door de geplande update.
Zeker is dat ook de Formule 1 lang niet zo onvoorspelbaar is geweest. Voor het eerst sinds 1977 hebben vier verschillende teams drie of meer races gewonnen, terwijl al zeven coureurs een zege hebben gevierd. Het contrast met 2023 is opvallend: toen pakten slechts drie coureurs en twee teams een zege, terwijl Verstappen zeventien van de laatste achttien races won.
Spannende slotfase
Verstappen heeft nog altijd de beste kaarten. Norris moet per reguliere race ruim acht punten goed maken om Verstappen te passeren, en dat is hem dit seizoen nog maar één keer gelukt. Norris wordt ook steeds vaker verslagen door zijn jonge teamgenoot Oscar Piastri. De twee McLaren-coureurs zijn aan elkaar gewaagd, terwijl Red Bull een duidelijke kopman heeft.
Tegelijkertijd staan er nog drie sprintraces op het programma, die elk een extra kans bieden aan Norris om in te lopen. In de schaduw van Norris loert nog Ferrari-kopman Charles Leclerc, die een sterke reeks achter de rug heeft met een zege en drie podiumplaatsen in vijf races. Maar hij bewees zichzelf een slechte dienst door in Singapore slechts als vijfde te finishen.
Voor de fans staat er in elk geval een spannende slotfase op het programma. Verstappen verzekerde zich in de eerste tien races van een riante voorsprong in het WK. In de acht races daarna kon hij niet meer winnen en liep de concurrentie in. De laatste zes races gaan nu bepalen wie er aan het langste eind trekt.
