OM seponeert strafzaak na schenden verschoningsrecht

Het Openbaar Ministerie staakt de langlopende strafzaak tegen de van fraude verdachte Brabantse vermogensbeheerder Box Consultants omdat in de zaak het verschoningsrecht is geschonden. Dat heeft het OM vrijdag bekendgemaakt.

Het verschoningsrecht waarborgt vertrouwelijke communicatie tussen advocaat en cliënt. De rechter stelde eerder meermaals vast dat het OM en de FIOD het verschoningsrecht in de zaak structureel hadden geschonden. Dat gebeurde tijdens het strafrechtelijke onderzoek meermaals te putten uit vertrouwelijke e-mails tussen Box Consultants en zijn advocaten die het OM in beslag had genomen.

De FIOD viel in 2015 bij Box Consultants binnen. Stibbe, het advocatenkantoor van Box, ontdekte in de jaren daarop dat het OM tijdens het strafrechtelijk onderzoek vertrouwelijke e-mails had gebruikt die de advocaten met hun cliënt wisselden. Daarop ontstond een jarenlange juridische strijd tot aan de Hoge Raad over de schendingen van het verschoningsrecht.

Het OM, bijgestaan door landsadvocaat Pels Rijcken, ontkende die schendingen lange tijd en haalde juridisch alles uit de kast om meer duidelijkheid over de gang van zaken te voorkomen. De rechter dwong het OM echter om meer openbaarheid te geven. Afgelopen mei oordeelde het gerechtshof Den Bosch dat het OM het verschoningsrecht structureel en meermaals had geschonden.

Lees ook dit artikel: Strafzaak tegen vermogensbeheerder kantelt: hoe fout zat opsporing zelf?

‘Onjuiste keuzes’

Van de zaak (formeel tegen de Staat der Nederlanden) werd door advocatenkantoor Stibbe een principezaak gemaakt. De vorderingen die Stibbe-advocaten bij de rechtbank indienden, hadden niet alleen betrekking op hun eigen zaak, maar op de werkwijze van het OM in den brede. Zo eisten ze dat de rechter het OM zou bevelen het verschoningsrecht te eerbiedigen en te verbieden kennis te nemen van verschoningsgerechtigde informatie.

Ook besloot de advocatuur zich nadrukkelijk in de zaak te mengen. Nadat NRC en het FD vorig jaar de schendingen van het verschoningsrecht hadden gereconstrueerd, sloot de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) zich aan bij de zaak van Stibbe tegen de staat.

Het OM stelt in een reactie dat het tijdens de strafzaak „achteraf bezien, onjuiste keuzes” heeft gemaakt en dat het die „betreurt”. Het OM wijst er bovendien op dat de rechter heeft vastgesteld dat het OM niet heeft kunnen duidelijk maken wat de precieze omvang van de schending van het verschoningsrecht was. Box Consultants succesvol vervolgen zou kansloos zijn geweest, denkt het OM „op basis van de huidige stand van de jurisprudentie en de in verband met deze strafzaak reeds gedane uitspraken van de (civiele) rechter”.

Valse brief

De Box-kwestie is aanleiding geweest om de werkwijze van het OM rond verschoningsgerechtigde gegevens te herzien. „Het OM is in gesprek met de advocatuur, rechtspraak en opsporingsdiensten over een werkwijze die niet alleen juridisch houdbaar is, maar ook voor de verschillende partijen praktisch en technisch uitvoerbaar is, stelt hoofdofficier van justitie van het Functioneel Parket Michiel Zwinkels in een persbericht.

Stibbe stelt in een reactie dat het OM „uiteindelijk de juiste conclusie heeft getrokken”. Dat het ministerie niet-ontvankelijk zou worden verklaard in de vervolging, was volgens het advocatenkantoor onvermijdelijk. „Het OM als organisatie heeft hiermee zijn verantwoordelijkheid genomen en dat vinden wij terecht.”

De strafzaak tegen Box begon op basis van een nepbrief, zogenaamd afkomstig van de Amerikaanse belastingdienst, verstuurd door een (oud-medewerker) van Box. Stibbe zegt te betreuren dat „deze valse brief zo veel negatieve gevolgen heeft gehad”.

Lees ook dit artikel: Adviseur van het koningshuis worstelt al tien jaar met nepbrief