Alleen afwezige Donald Trump komt sterker uit weinig inspirerend tweede Republikeinse debat

Aanloop presidentsverkiezingen Onder de Republikeinen begint het steeds meer te dagen dat niemand Donald Trump, die volgens de peilingen meer dan de helft van de Republikeinse kiezers achter zich schaart, nog zal inhalen. Tijdens het tweede debat waren nieuwe ideeën schaars, de persoonlijke aanvallen stevig.
Het tweede Republikeinse debat was vooral een kakofonie waarin kandidaten excelleerden in het niet beantwoorden van de vragen die door de moderatoren werden gesteld.
Het tweede Republikeinse debat was vooral een kakofonie waarin kandidaten excelleerden in het niet beantwoorden van de vragen die door de moderatoren werden gesteld. Foto AFP/Mario Tama

Het tweede debat tussen zeven Republikeinse presidentskandidaten heeft niemand behalve de afwezige favoriet Donald Trump een plezier gedaan. Die zal gesterkt zijn in zijn idee dat het beter is deze bijeenkomsten links te laten liggen. Het twee uur durende debat in Californië verliep chaotisch en door interrupties was op veel momenten niemand verstaanbaar. Cruciale onderwerpen als abortus en de steun aan Oekraïne, kwamen nauwelijks aan bod.

Waar het eerste debat in augustus nog een interessante kennismaking was met de beloftes en debatkunst van meer en minder bekende Republikeinen, was het tweede vooral een kakofonie waarin kandidaten excelleerden in het niet beantwoorden van de vragen die door de moderatoren werden gesteld. Nieuwe ideeën waren schaars, de persoonlijke aanvallen stevig.

Het besef lijkt doorgedrongen dat niemand Donald Trump, die volgens de peilingen meer dan de helft van de Republikeinse kiezers achter zich schaart, nog zal inhalen. Hij mijdt de debatten voor de voorverkiezingen die in januari beginnen en was woensdagavond in Michigan, waar al twee weken wordt gestaakt door de medewerkers van autofabrieken. Al blijft zijn kandidatuur door zijn juridische problemen met vier rechtszaken onvoorspelbaar. Wat en wie viel er op?

1. Enige vrouwelijke kandidaat Haley valt op

Oud-gouverneur en VN-ambassadeur Nikki Haley, de enige vrouwelijke kandidaat, maakte een solide indruk en had oneliners die meer blijven hangen dan de ingestudeerde teksten van haar tegenkandidaten. Zo vond ze dat alle Congresleden in Washington, waar een shutdown van de overheid dreigt, zelf moeten worden gekort als zij geen afspraken weten te maken. Ze wil „geen begroting, geen salaris”, voor de politici. Ze kreeg ook applaus voor haar betoog voor het weren van onderwijs over racisme en diversiteit en het aanpakken van de hoge zorgkosten, farmaceutische bedrijven en verzekeringsmaatschappijen. Ze ging persoonlijke aanvallen ook niet uit de weg. „Werkelijk, telkens als ik je hoor praten voel ik me een beetje dommer”, beet ze techondernemer Vivek Ramaswamy toe.

2. Meer persoonlijke aanvallen

Ramaswamy, de onbekendste deelnemer die het eerste debat behendig naar zich toe had getrokken, kreeg zoals verwacht meer aanvallen te verduren van zijn tegenstanders. En niet alleen over zijn gebrek aan ervaring. Senator Tim Scott benadrukte dat hij zaken had gedaan in China „met de communistische partij en dezelfde mensen die Hunter Biden miljoenen betaalden”. Mike Pence viel hem aan op het feit dat hij tot een paar jaar geleden nooit stemde bij verkiezingen, wat hem ongeschikt zou maken om op te stemmen. Ook andere kandidaten waren fel op elkaar. Zo beschuldigde Tim Scott Nikki Haley (beiden uit South Carolina) ervan dat ze als VN-ambassadeur gordijnen van 50.000 dollar had besteld – wat ze ontkende.

3. Meer kritiek op Trump

Waar in het eerste debat iedereen behalve oud-gouverneur én Trump-adviseur Chris Christie de voormalig president als gespreksonderwerp meed, klonk er nu meer kritiek. Op zijn afwezigheid, op de groei van de staatsschuld onder zijn bewind en over zijn falen om een muur te bouwen op de grens met Mexico. Volgens Christie „verstopt hij zich achter de muren van zijn golf clubs”. Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, vond dat Trump het kiezers verschuldigd was op het podium verantwoording af te leggen voor zijn beleid „waarmee hij de basis legde voor de huidige inflatie”. Over hoe hij de verkiezingsuitslag in 2020 ongedaan probeerde te maken en andere beschuldigingen uit de strafzaken waarin hij verwikkeld is, had niemand het.

4. De zuidgrens als belangrijkste thema

Het debat werd georganiseerd door Fox Business, in samenwerking met de Spaanstalige zender Univision. Dat zorgde voor veel vragen over immigratie en Latino’s. Ze lieten Ronald Reagan horen die tijdens zijn presidentschap pleitte voor een amnestieregeling voor de vele ongedocumenteerden in de VS. Geen van de kandidaten had daar nu trek in. „Alleen als we het immigratiesysteem repareren en de grens beveiligen kunnen we ooit aan zoiets geld besteden”, zei Haley. Ze wil dat migranten gevangen en gedeporteerd worden.

Ook de anderen grepen het onderwerp aan om president Joe Biden te bekritiseren en elkaar te overtreffen in hun agressieve plannen de grens met Mexico te sluiten. De afgelopen weken liep het aantal illegale grensovergangen weer sterk op. Vivek Ramaswamy wil het leger over de grens sturen en „een kind van een illegale migrant die de wet overtreden heeft” niet langer de Amerikaanse nationaliteit geven als het in de VS geboren is.

Lees ook: Republikeinse kandidaten botsen in rumoerig debat zonder Trump