EU-landen zwakken uitstootregels voor auto’s fors af

Het wordt weliswaar de laatste generatie brandstofauto’s, maar erg veel schoner dan hun voorgangers hoeven ze niet meer te worden. Dat is althans wat Europese landen maandag afspraken, in een compromis over de zogeheten nieuwe ‘Euro 7’ norm. In die norm ligt vastgelegd hoeveel uitlaatgassen die bijdragen aan luchtvervuiling, zoals stikstofoxiden (NOx), roetdeeltjes en koolmonoxide, auto’s mogen uitstoten.

De norm vermindert niet de hoeveelheid CO₂ – daarover is in Europa al afgesproken dat nieuwe auto’s die vanaf 2035 niet meer mogen uitstoten. De afgelopen decennia toenemend strenge ‘Euro-normen’ worden gezien als een belangrijk instrument voor het verbeteren van de luchtkwaliteit in Europa. Jaarlijks overlijden in de EU naar schatting 70.000 mensen vroegtijdig als gevolg van de uitstoot van transport. Terwijl ambitieus klimaat- en milieubeleid het in Brussel steeds lastiger krijgt, lijkt ook de verstrenging van deze uitstootregels tot stilstand te komen.

Met man en macht

Waar de Europese Commissie vorig jaar voorstelde de normen aan te scherpen, willen lidstaten daarvoor nu een stokje steken. In het compromis dat de economieministers maandag bereikten, blijven de bestaande, zwakkere regels vrijwel volledig gehandhaafd, net als de manier van testen. Alleen voor bussen komen er iets scherpere normen. Daarbij willen ministers de nieuwe regels ook nog eens een stuk later dan gepland laten ingaan, waardoor ze op zijn vroegst in 2027 gaan gelden. Wel komen er nieuwe normen voor de uitstoot bij het remmen en die van autobanden. Bij het remmen stoten auto’s microplastics uit en ook van autobanden komen deeltjes vrij door slijtage. Beide vormen van vervuiling spelen ook een rol bij elektrische auto’s, die door hun toegenomen gewicht zelfs nog meer van deze deeltjes uitstoten.

Lees ook: Batterijen zijn het best, maar e-fuels voor auto’s krijgen ook nog kansen

Het zwakke compromis is het resultaat van een flinke lobby van acht lidstaten, waaronder Frankrijk, Italië en Tsjechië – alle in zekere mate auto producerende landen. Hun argument: nu fabrikanten zich met man en macht moeten voorbereiden op de overschakeling naar elektrische auto’s, kunnen ze zo’n nieuwe strenge norm voor de ‘gewone’ brandstofauto er niet ook nog bij hebben.

Die redenatie was vorig jaar voor de Europese Commissie ook al de reden de nieuwe normen niet al te streng te maken. EU-ambtenaren benadrukten toen dat men moest voorkomen dat „producenten tegelijk in twee heel verschillende technologieën moeten investeren”: elektrificatie én het verminderen van de schadelijke uitstoot van brandstofauto’s. Milieuorganisaties noemden de regels destijds al „zo zwak, dat ze door de auto-industrie zouden kunnen zijn geschreven”. Maar als het aan de lidstaten ligt, worden die normen nu dus nog flink wat zwakker.

Weerstand groeit

Volgens milieuorganisatie Transport & Environment betekent dat een „ramp voor de luchtvervuiling in Europese steden”. De organisatie riep de Europese Commissie op deze „grap van een voorstel” dan maar helemaal in te trekken, om te voorkomen dat „automakers vervuilende auto’s onder deze nieuwe norm mogen greenwashen”.

De Italiaanse economieminister Adolfo Urso haalde het akkoord daarentegen binnen als een overwinning van de „ratio” en plaatste het compromis in een nieuwe „pragmatische” wending rondom groen beleid in Brussel. „Het seizoen van ideologische waanzin is voorbij, nu heeft het gezonde verstand de overhand.” Zeker is dat de weerstand tegen klimaatbeleid in Europa de afgelopen tijd is gegroeid en het geluid van de industrie in Brussel weer luider klinkt.

Demissionair minister Micky Adriaansens (Economische Zaken, VVD) toonde zich na afloop van het overleg teleurgesteld. „Wij hadden wat meer ambitie gewild”, aldus Adriaansens. „Want als je regels stelt, moet je ook zorgen dat het ergens over gaat.”

Het maandag bereikte akkoord is nog niet definitief: eerst volgen ook nog onderhandelingen met het Europarlement, dat naar verwachting op ambitieuzere normen inzet. Maar dat de normen in die gesprekken nog veel strenger zullen worden, verwacht niemand.