Rode kruizen, duizend pylonnen: hoe een deel van de A10 dit weekend volledig is afgesloten

Posted on September 23, 2023 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Reportage

Wegwerkzaamheden Om de veiligheid van het bouwpersoneel te garanderen, wordt vaker gekozen snelwegen helemaal af te sluiten bij werkzaamheden. Alleen is het afsluiten van zo’n snelweg ook niet zonder gevaar.

Sjoerd Klumpenaar

23 september 2023 om 22:32

Leestijd 5 minuten

De wegafsluiting is onderdeel van de werkzaamheden aan het Zuidasdok, de grootschalige verbouwing van het stationsgebied bij station Amsterdam-Zuid. Foto Walter Herfst

Het is iets na negenen ’s avonds als er op de matrixborden boven de driebaanssnelweg nabij de Amsterdamse Zeeburgertunnel twee rode kruizen verschijnen. Het verkeer wordt naar de rechterrijstrook gedirigeerd, richting de afrit. „Daar heb je ze, de oranje kolonne”, zegt verkeersmanager Niels van den Brink terwijl hij vanaf een viaduct naar beneden kijkt. In de verte naderen de gele zwaailichten. De voorste wagen heeft de pylonnen, de middelste is de actiewagen met de grote knipperende pijl. Daarachter een vrachtwagen met een groot uitklapbaar stootkussen. „Dat noemen we de bots-absorber”, zegt Van den Brink. „Voor het geval iemand niet oplet en met 100 kilometer per uur aan komt rijden.”

Dan begint het spannendste moment. Terwijl het verkeer op de rechterrijstrook een langzaam rijdende file vormt, houden de oranje zwaailichten op de linkerrijbaan stil. Vanuit de laadbak zetten de mannen in de voorste wagen al rijdend oranje pylonnen op het wegdek.

Al snel wordt duidelijk dat het gevaar niet van de file op de rechterrijstrook komt. Ondanks het rode kruis boven de weg schieten er nog meerdere personenauto’s over de middelste rijstrook om verderop in de file te kunnen invoegen. Een donkere auto raast voorbij en mist de werkploeg op een paar meter. „Nou, dat rode kruis geldt voor iedereen, maar blijkbaar niet voor hem”, merkt Van den Brink schamper op.

Veiliger en langer werken

De wegafsluiting is onderdeel van de werkzaamheden aan het Zuidasdok, de grootschalige verbouwing van het stationsgebied bij station Amsterdam-Zuid. Voor het tweede weekend op rij ging de ringweg A10 Zuid naar de A4 richting Schiphol van vrijdagavond tot maandagochtend helemaal dicht. In totaal moeten zo’n tweehonderd ijzeren damwandplanken en vijftig verticale buizen tussen de metro en het wegdek geplaatst worden. ‘Kort en hevig’ heet zo’n afsluiting in Rijkswaterstaat-jargon: een korte opbreking die voor veel verkeershinder zorgt.

Waar het tot voor kort gebruikelijk was om alleen losse rijstroken af te sluiten, wordt er bij grote wegwerkzaamheden steeds vaker voor gekozen om al het verkeer stil te leggen. Dat is veiliger voor het bouwpersoneel van de aannemers, dat tijdens het werk niet op langsrazend verkeer hoeft te letten en langer kan doorwerken. Ook voor weggebruikers is het veiliger; een damwandplank van 20 meter kan immers ook een personenauto raken als die valt.

Wel is er de overlast voor weggebruikers. Want door de ene opbreking bij de A10 is het op veel wegen in en rond Amsterdam ineens een stuk drukker. „We doen dit bewust in een weekend. Dan is het verkeersluw – hoewel er normaal nog altijd zo’n 6.500 auto’s per uur over die weg rijden”, zegt Van den Brink als hij weer in de auto zit. „Al dat verkeer wordt nu omgeleid via de A9 en de A10 Noord, wat tot behoorlijke verkeershinder kan zorgen.”

Een jaar van planning en overleg

Bij het opbreken van een snelweg bij Amsterdam komt heel veel kijken. Alleen aan deze ene afsluiting ging een jaar van planning en overleg vooraf. Er rijden zes ploegen die in anderhalf uur de weg afsluiten, om in de rest van de nacht in totaal ruim duizend pylonnen en zeshonderd omleidingsborden te plaatsen, terwijl de verkeerscentrale van Rijkswaterstaat live meekijkt en de rode kruizen op de matrixborden aanstuurt. Verkeersregelaars leiden de extra verkeersdrukte op de omleidingswegen in goede banen. Het is een groot samenspel van draaiboeken en veiligheidsrichtlijnen. Alles moet kloppen zodat het verkeer niet in chaos ontaardt en er toch zo lang mogelijk gewerkt kan worden.

Van den Brink is met zijn team verantwoordelijk voor de afstemming met Rijkswaterstaat, de gemeente Amsterdam, de aannemers, openbaarvervoerbedrijf GVB, het VU Medisch Centrum en de politie – maar ook met de Johan Cruijff Arena, waar dit weekend Ajax tegen Feyenoord speelt. Hij lacht: „Die wedstrijd is niet ideaal nee. Op de heenweg komt iedereen er wel. Maar voor wie na de wedstrijd richting Schiphol terug moet, wordt het een heel ander verhaal. Aan de andere kant: er is altijd wel wat hier. Een volle Ziggo Dome, een concert in de Afas Live of een voetbalwedstrijd – we kunnen het allemaal handelen, alleen liever niet alles tegelijk.”

De wegafsluiting is onderdeel van de grootschalige verbouwing van het stationsgebied bij station Amsterdam-Zuid.
Foto Walter Herfst

Inmiddels is een groot deel van de A10 dichtgezet. Van den Brink stuurt zijn auto met geel zwaailicht naar een afgesloten oprit bij het knooppunt Amstel. Onder het treinviaduct staan verkeersregelaars in gele jassen te schuilen voor de regen. Coördinator José, een goedlachse Spanjaard met een Amsterdamse tongval, deelt stroopwafels uit. Er hangt een ontspannen sfeer en er wordt gelachen – de mannen kennen elkaar van wegafsluitingen door het hele land. Aan de kleur jassen valt te zien wie met veiligheid (geel) of met werkzaamheden (oranje) bezig is. Pylonnen heten kegels, een matrixbord heet afgekort een MX.

Even verderop strekken de vier verlaten rijstroken van de A10 zich uit. Nu is de weg nog leeg, maar straks is het hier een komen en gaan van grote bouwmachines, aldus Mark Willemsen. Hij is medeoprichter Traffic & More, het bedrijf dat de pylonnen en de gele omleidingsborden plaatst. Willemsen wijst. „Daar verderop staan de aannemers te wachten met hun materieel, tot straks de snelweg leeg is en het ‘werkvak’ wordt vrijgegeven.”

Er is dan geen minuut meer te verliezen. „De aannemer wil zo veel mogelijk tijd om te werken, maar wij willen ons werk zo veilig mogelijk kunnen uitvoeren”, zegt Willemsen. „Dat kan in sommige gevallen voor spanning zorgen – want als we officieel om elf uur mogen beginnen met een afsluiting, hangt zo’n aannemer om twee over elf al aan de lijn. ‘Kan-ie al?’” Willemsen maant met zijn handen tot kalmte. „Ik zeg dan tegen mijn mensen: rustig aan. Als je onder druk gaat werken, ga je fouten maken.”

Lees ook: Bij het Zuidasdok wordt eindelijk weer vooruit gekeken

Veiligheid mag dan het belangrijkste van het vak zijn, de mannen van Willemsen lopen evengoed veel risico tijdens hun werk. „Wij zórgen dat het veilig wordt. Iedere keer dat die arm aan de rechterkant die auto uitgaat, gaat die een onveilig gebied in. We innoveren daar ook op; we hebben een auto besteld met een automatische kegelzetter. Alles om onze mensen zo lang mogelijk veilig in de auto te houden.”

Drukkere wegen en huftergedrag

Cijfers over het aantal ongevallen bij wegwerkzaamheden worden niet centraal bijgehouden. De mannen op de A10 kennen voorbeelden genoeg. Vorige week nog op de A58 bij Moergestel, waar een vrachtwagenchauffeur niet oplette en achterop op de auto van een verkeersaannemer knalde. De verkeersploeg kwam er met lichte verwondingen en blikschade vanaf, maar aan de beelden het ongeluk te zien had het veel erger kunnen aflopen.

Iedere keer dat die arm aan de rechterkant die auto uitgaat, gaat die een onveilig gebied in.

Nederlandse wegen zijn de afgelopen jaren veel drukker geworden. En het huftergedrag neemt ook toe, zo zegt Willemsen. „Je wilt niet weten wat we allemaal meemaken. We moesten eens de A9 bij Spaarnwoude afsluiten voor grote werkzaamheden. De weg werd daar iets smaller, waardoor het verkeer even stil kwam te staan. Toen het weer ging rijden vlogen de scheldwoorden en de volle blikjes Red Bull ons om de oren.”

Damwanden worden aangebracht tussen het metrospoor en het zuidelijk deel van de ringweg A10 rond Amsterdam.
Foto Walter Herfst

Zodra het werkvak is vrijgegeven worden de zwaailichten volgens de veiligheidsvoorschriften gedimd. Ter hoogte van het metrospoor plaatst een man in oranje jas met een grijper stalen platen op het wegdek. Intussen is verderop de vangrail weggehaald en is het wachten tot de laatste metro om 01.00 uur is vertrokken, en het metrospoor buiten dienst wordt gesteld.

Het hele weekend lang wordt er dag en nacht doorgewerkt, tot het moment aanbreekt waarop de bouwers zondagavond hun werkzaamheden moeten afronden. Als alles van de weg is gaan de ploegen van Willemsen weer rijden om alle borden en pylonnen weer op te halen die ze vrijdag hebben neergezet. Om 05.00 uur op maandagochtend moet de weg weer open zijn voor de ochtendspits. „Zouden we dit voor een nacht doen, dan hebben de aannemers ongeveer vierenhalf uur de tijd om te werken”, zegt Willemsen. „Nu kunnen ze het hele weekend door.”

Investeerders steken 73 miljoen dollar in Delftse techstart-up Cradle

admin
November 26, 2024
0

Cradle, een drie jaar oude biotechstart-up uit Delft, krijgt een financiële injectie van 73 miljoen dollar (69 miljoen euro). Het geld is afkomstig van Amerikaanse en Britse durfinvesteerders. Voor een zo jong Nederlands techbedrijf is de investering uitzonderlijk hoog.

Cradle maakt software om aanpassingen in eiwitten te bedenken. Met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) kan worden gezocht naar bijvoorbeeld betere antilichamen voor geneesmiddelen, of naar een enzym dat petflessen makkelijker afbreekt. Biologen en technici bundelen hiervoor hun krachten in labs in Delft, Amsterdam en Zürich. Met het opgehaalde geld wil Cradle sleutelen aan eiwitten toegankelijker maken voor wetenschappers.

Er zijn tal van redenen om eiwitten aan te passen. Zo kun je enzymen in wasmiddelen aanpassen om hun werking bij lage temperatuur te verbeteren. Ook speelt de techniek een rol bij kweekvlees, vlees dat gemaakt wordt zonder dieren te slachten. Gemanipuleerde eiwitten kunnen helpen spiercellen in een laboratorium te laten groeien.

Positieve impact

In 2021 richtten oud-Google-medewerkers Stef van Grieken en Eli Bixby Cradle op, samen met voormalig Uber-ontwikkelaar en investeerder Jelle Prins. Ook Harmen van Rossum, eerder werkzaam bij fijnchemiebedrijf DSM, en Elise de Reus, oud-medewerker van het Amerikaanse biotechbedrijf Zymergen, waren betrokken bij de oprichting. Hun doel was een onderneming met een positieve impact op de wereld, bij voorkeur op het klimaat.

Ze onderzochten waar AI de grootste voordelen zou kunnen bieden en kwamen uit bij de biologie. Prins: „De complexiteit van de natuur is immers moeilijk te begrijpen voor mensen. AI kan helpen de biologie te analyseren.”

Ook diverse belangrijke experimenten op het snijvlak van AI en biologie inspireerden de oprichters van Cradle. Zoals AlphaFold, een computerprogramma op basis van AI om nauwkeurig eiwitstructuren te voorspellen. De bedenkers ervan, uit de Googlestal, kregen er onlangs de Nobelprijs voor Chemie voor toegekend.

Intussen richt Cradle zich op het vergemakkelijken van het werk van eiwitontwerpers. Nieuwe eiwitten ontwerpen is tijdrovend en kostbaar. Wetenschappers moeten eindeloos testen en varianten proberen om de juiste eiwitten te vinden. Dit kost veel tijd en het leeuwendeel van de tests mislukt.

Hier helpt de technologie van Cradle, aldus Prins. „Het werkt eigenlijk als een ChatGPT voor biologie”, legt hij uit. Wetenschappers voeren de gewenste eigenschappen van een eiwit in, bijvoorbeeld dat een enzym in wasmiddel zijn werk al moet doen bij 30 graden, en het AI-model ‘bedenkt’ vervolgens de kansrijkste eiwitstructuren. Daardoor wordt het aantal proeven dat de wetenschappers moeten uitvoeren kleiner. Inmiddels maken grote farmaceutische bedrijven als Johnson & Johnson en Novo Nordisk gebruik van Cradle-technologie.

Hoeveel omzet zijn bedrijf draait, wil Prins niet zeggen. De inmiddels 45 medewerkers hebben veel plannen voor de toekomst. Het opgehaalde kapitaal gaan ze voornamelijk gebruiken om het team uit te breiden en de technologie te verbeteren. Prins: „We willen onze software toegankelijk maken voor miljoenen wetenschappers wereldwijd, die elk op hun manier bijdragen aan het aanpakken van wereldproblemen.”

Nog geen president, maar al wel dreigen met heffingen

admin
November 26, 2024
0

Goedemorgen. Het is weer Trumpdag! We schreven het al op nrc.nl : Donald Trump wil meteen op dag één van zijn presidentschap (20 januari 2025) grijpen naar het importheffingenwapen. Canada en Mexico krijgen een importheffing van 25 procent aan hun broek op álle producten die ze verkopen aan de VS, zo maakte de aankomend president bekend op zijn eigen sociale mediasite Truth Social. Alle Chinese goederen wil hij belasten met een „additionele” invoerheffing van 10 procent (bovenop bestaande tarieven voor China, die sinds Trumps eerste presidentschap liggen op gemiddeld 19 procent).

Wat direct opvalt aan de aankondiging: de heffingen die Trump in zijn hoofd heeft, zijn voorwaardelijk. De heffingen op Canada en Mexico blijven van kracht zolang „drugs, vooral Fentanyl, en (…) illegale vreemdelingen” via deze landen de VS binnenkomen, schrijft Trump. Over China schrijft Trump iets soortgelijks. Een diplomatiek pressiemiddel dus.

Dat roept allerlei vragen op. Wat wil Trump nou precies?

In de verkiezingscampagne zei Trump nog: op álle import door de VS van buitenlandse goederen – uit álle landen dus – zou een heffing komen van 20 procent (nu ligt dat tarief, een gewogen gemiddelde, op ruim 2 procent). Import uit China zou een heffing krijgen van 60 procent (bovenop de eerde genoemde 19 procent).
En die heffingen waren niet gebonden aan eisen aan andere regeringen over de aanpak van drugshandel en migratie. Eerder leken ze een middel om Amerikaanse bedrijven en banen te beschermen – de logica van de tariffs die Trump tijdens zijn eerste presidentschap hanteerde.
Maandag en vrijdag reageerden beleggers nog positief op het nieuws dat Scott Bessent door Trump was voorgedragen als minister van Financiën. Bessent had gezegd dat importheffingen „geleidelijk” zouden worden ingevoerd. Maar Trump being Trump: hij trotseert de voorspelbare logica van politiek en markten, met onverwacht en onvoorspelbaar gedrag. Eens kijken of hoe beleggers de situatie vandaag inschatten.

Dit viel verder nog op in het economische nieuws dinsdagochtend:

Suriname gaat in het westen van het land weer bauxiet winnen, zo meldt het ANP. Met de Chinese mijnbouwgigant Chinalco zijn afspraken gemaakt over de ontginning van in totaal 22.000 hectare. De bauxietwinning, ooit een grote bron van inkomsten voor het land, ligt al jaren stil.
Supermarkten ondernemen nauwelijks stappen om hun assortiment gezonder te maken. Dit concludeert denktank Questionmark uit een onderzoek in samenwerking met het Diabetes Fonds, de Hartstichting, de Maag Lever Darm Stichting en de Nierstichting.
De methode voor het vaststellen van de tarieven voor luchtvaartmaatschappijen op Schiphol geeft weinig ruimte om geluid en milieuoverlast tegen te gaan, schrijft ACM-econoom Ernst-Jan Heuten in economenvakblad ESB, lezen we in het FD.

Maken supermarkten het inmiddels makkelijker om gezonde keuzes te maken?

admin
November 26, 2024
0

Ongezonde producten voeren nog altijd de boventoon in de reclamefolders van supermarkten: 80 procent van de aanbiedingen is ongezond. Dat zegt Questionmark, een onderzoeksbureau dat zich bezighoudt met het duurzamer en gezonder maken van de voedingsindustrie.

Dinsdag publiceerde Questionmark een vergelijkingsonderzoek rond de vraag welke supermarkt het makkelijker maakt om gezonde voedingskeuzes te maken. In de ranglijst van de stichting scoren marktleiders Albert Heijn en Jumbo slecht, net als Aldi en Plus. Budgetketens Lidl en Dirk doen het beter, de biologische winkels van Ekoplaza maken het consumenten volgens de stichting het makkelijkst om gezonde producten te kiezen.

De stichting voerde het onderzoek voor de derde keer uit en vindt dat de supermarkten ondanks kleine verbeteringen nog veel kunnen doen om gezonder te worden. „We zien het als een goede stap dat veel supermarkten nu voor het eerst doelen stellen”, zegt directeur Charlotte Linnebank. „De grote vraag is echter hoe deze ambities zich verhouden tot hun huidige aanbod, waarin ongezonde producten nog steeds de overhand hebben.”

Drie gangpaden waarin de verschillen te zien zijn:

1. Frisdrank is altijd in de aanbieding

Bij alle onderzochte supermarkten kwam Questionmark elke week wel een aanbieding voor frisdrank tegen. Toch zijn er verschillen: bij marktleiders Albert Heijn en Jumbo is frisdrank elke week met ‘kwantumkorting’ te koop. Dat zijn acties zoals ‘1+1 gratis’ en ‘tweede halve prijs’, waarbij je de korting pas krijgt als je meerdere flessen koopt. Dat soort acties moedigen overconsumptie aan.

Dirk krijgt juist een pluim van de onderzoeksstichting omdat die keten nooit dat soort aanbiedingen heeft voor frisdrank. Daarbij mag wel de kanttekening worden gemaakt dat die supermarkt helemaal niet aan kwantumkorting doet, het is dus geen speciaal beleid voor frisdrank. Bovendien heeft Dirk nog steeds frisdrankaanbiedingen, alleen geldt de korting dan ook al bij aanschaf van één fles. En volgens het rapport is het aandeel van varianten met weinig suiker binnen het frisdrankassortiment bij Dirk het laagst van alle onderzochte supermarkten.

2. Pindakaas en aardappelen

Bij een aantal productgroepen kunnen consumenten kiezen tussen varianten die binnen de Schijf van Vijf vallen en versies die niet aan de Nederlandse richtlijn voor gezonde voeding voldoen. Een voorbeeld: in de Schijf van Vijf past 100% pindakaas, waar niets anders in zit dan pinda’s. ‘Gewone’ pindakaas zit niet in de schijf omdat die toegevoegd zout en soms ook extra suiker bevat. Door meer ruimte in het schap te maken voor de gezonde variant, kunnen supermarkten hun klanten stimuleren om daarvoor te kiezen.

Questionmark ziet dat nu gemiddeld 43 procent van het aanbod in dit soort categorieën met keuzemogelijkheden binnen de Schijf van Vijf valt. Dat is iets meer dan bij eerdere edities van het onderzoek uit 2020 en 2022. Met name bij de aardappelen is veel verbeterd. Onbewerkte aardappelen staan sowieso in de Schijf van Vijf, maar dat geldt niet altijd voor bewerkte producten zoals diepvriesfriet of aardappelpartjes. Bij dat soort producten is veel verbeterd door palmolie (veel verzadigd vet) te vervangen door olijfolie (staat in de Schijf) en door geen zout meer toe te voegen.

3. Kindertoetjes met cartoonfiguren

Bij bijna iedere supermarkt zijn ze wel te vinden: ongezonde producten die extra aantrekkelijk worden gemaakt voor kinderen door op de verpakking gebruik te maken van felle kleuren en cartoonfiguren. Rond dit soort kindermarketing speelt al langer een discussie. Er wordt al enkele jaren aan een wetswijziging gewerkt die deze marketing aan banden moet leggen, maar die is er nog altijd niet.

Een deel van de supermarktketens heeft zelf richtlijnen die kindermarketing tegen moeten gaan, maar die gelden alleen voor de eigen huismerkproducten. Daardoor knipoogt Dino nog altijd vanaf de Danoontje-verpakkingen naar langslopende kinderen en likkebaardt Paula de koe vanaf de Dr. Oetker-vlabakjes. Overigens staat ook op het huismerkkindertoetje van Albert Heijn nog altijd een vliegende koe. De toetjes staan alle drie niet in de Schijf van Vijf.

Nog zo’n fenomeen dat lastig is te weerstaan met een jengelend kind in de rij: het snoepgoed bij de kassa zelf. Bijna alle ketens hebben ongezonde producten bij de kassa liggen. ‘Impulsaankopen’ worden ze ook wel genoemd, omdat klanten die impulsief op de kassaband gooien of langs de zelfscanner halen. Alleen Dirk vormt een uitzondering, daar wordt bij de kassa als snack alleen fruit verkocht. Andere supermarktketens zeggen dat wel een deel van het aanbod uit gezondere tussendoortjes bestaat of leggen de nadruk op suikervrij snoep.

Luister naar