Opzichtig haperende Mitch McConnell blijft oppermachtig binnen zijn fractie

Jarenlang was hij de machtigste politicus op Capitol Hill, maar nadat hij begin 2021 al aan politieke macht inboette, lijkt nu ook de fysieke kracht van Mitch McConnell tanende. Woensdag had de voorman van de Republikeinse Senaatsfractie voor de tweede keer deze zomer in het openbaar een ‘senior moment’. Op bezoek in zijn thuisstaat Kentucky bevroor de 81-jarige senator, toen de pers hem vroeg of hij in 2026 nog opgaat voor een nieuwe termijn.

Er leven vragen over McConnells gezondheid sinds hij dit voorjaar een lelijke smak maakte in een Washingtons hotel. Hij zat weken thuis met een hersenschudding en toen hij zich deze zomer weer in de hoofdstad meldde, bleek hij niet meer helemaal de oude. Eind juli viel hij voor het oog van de camera’s twintig tellen stil. McConnell kon niets uitbrengen en moest – met een holle blik in de ogen en de lippen in een kramp op elkaar geperst – worden weggeleid. In Kentucky vertoonde hij woensdag eenzelfde soort ‘freeze’.

Vergrijzend Congres

Het vestigde opnieuw de aandacht op de vergrijzing in politiek Washington. Voor Congresleden loont het om decennia te blijven zitten: dan pas komen interessante commissieposten binnen handbereik en begint een donornetwerk zich uit te betalen. Het leidt ook tot pijnlijke momenten als volksvertegenwoordigers té lang doorgaan – vooral in de Senaat waarvan de leden voor zes jaar gekozen worden.

Lees ook: Haperingen van bejaarde senatoren illustreren Amerikaanse gerontocratie

Zo loopt McConnells termijn pas begin 2027 af. Toch is er vooralsnog geen fractiegenoot die hardop durft te zeggen dat hij beter eerder plaats kan maken. Naar buiten toe schaarden zij zich achter de verklaringen van McConnells entourage dat diens bevriezing eind juli te wijten was aan ‘uitdroging’ en dat hij deze week slechts last had van ‘duizeligheid’. Licht in het hoofd zijn is een „niet-ongebruikelijke” langetermijnklacht na een hersenschudding, suste de huisarts van het Congres in een verklaring die hij opstelde zonder McConnell zelf onderzocht te hebben.

De gang van zaken illustreert niet alleen het Washingtonse taboe op praten over ouderdomsgebreken, maar ook hoe oppermachtig McConnell blijft. Na bijna een half mensenleven in Washington te hebben rondgelopen, verwierf hij in 2015 de door hem lang begeerde baan van meerderheidsleider in de Senaat.

In die rol bewees hij zich als even effectief als cynisch opererende machtspoliticus die toenmalig president Barack Obama (2009-’17) de laatste jaren het regeren onmogelijk maakte. Menig poging van de Democraat om progressieve wetgeving of belangrijke benoemingen door het Congres te loodsen, stuitte op McConnell, die weigerde ze op de agenda te zetten. Het leverde hem bijnamen op als ‘de handrem’, ‘Magere Hein’ en ‘Darth Vader’.

Miljoenen in de campagnekas

Toen de Democraten 2,5 jaar geleden het Witte Huis en de Senaat heroverden, verloor McConnell die rol. Maar binnen zijn partij blijft hij een machtsfactor. Zo leidt hij The Senate Leadership Fund, het belangrijkste Republikeinse vehikel voor het financieren van spannende Senaatsraces. Elke senator die een beroep wil doen op de vele miljoenen in deze campagnekas, kan McConnell maar beter te vriend houden.

Toen McConnells fractievoorzitterschap begin vorig jaar – voor het eerst – werd uitgedaagd, verloor zijn rivaal dan ook kansloos met 10-om-37 stemmen. Om een intern fractiedebat aan te vragen zijn maar vijf Republikeinse senatoren nodig. Deze week werd er alleen over gefluisterd.