Wat vindt NRC | Een stoelvrijer leven is niet makkelijk, maar wel wenselijk

Zitten én bewegen

Commentaar

Wie deze week weer eens moest staan in de trein zal niet snel hebben gedacht: ‘oh gelukkig, even niet zitten’. Toch is dat de waarschuwing die verslavingsarts Robert van de Graaf in een interview met NRC wilde meegeven: lang en vooral lui zitten, is dodelijk.

Dat is geen nieuw inzicht. Zitten is ongezond en dat wordt de zittende mens al jaren verteld – als hij het al niet voelt na een lange dag achter de computer. Wie vervolgens pijn in de rug of nek krijgt, wordt door de arboarts geholpen aan een comfortabele ergonomische bureaustoel.

Tegelijkertijd is er bij sommige beroepsgroepen juist een strijd om de stoel gaande. Vakbond FNV signaleert dat in talloze winkels stoelen, stasteunen en zitkrukjes zijn verdwenen. Daar moet het personeel uur na uur staan, terwijl volgens de Arbowet een werkplek zo moet zijn ingericht dat een werknemer de vrije keus heeft om werk staand of zittend uit te voeren. Wie langer dan een uur stilstaat, merkt dat de beenspieren het bloed niet meer richting het hart pompen. Dat kan leiden tot opgezwollen enkels en spataderen.

TNO concludeert ondertussen dat van de werknemers die fysiek werk verrichten, twee op de vijf te veel moeten bukken, te veel dezelfde beweging moeten maken, te zware spullen moeten tillen. Met als gevolg beroepsziekten aan rug, nek, heup of arm.

Dat lijkt op het eerste oog een verschil tussen degenen mét kantoorbaan en –stoel, en niet-zitters die fysiek werk doen. Maar het zorgelijke is dat álle Nederlanders van vier jaar en ouder te veel zitten. Gemiddeld 9,1 uur. Dagelijks. En liefst zo comfortabel mogelijk: in een luie stoel waarin je kunt chillen, op een bank die uren Netflix aankan.

In het weekend wordt er een uurtje minder gezeten, en dus bijgeslapen of in het gunstigste geval bewogen. Alleen doen mensen dat laatste te weinig. De Gezondheidsraad adviseert om wekelijks minimaal 150 minuten matig intensief te bewegen. Bij een goede conditie verkleint dat de kans op allerlei welvaartsziekten als diabetes type 2, beroertes en depressie. Minder dan de helft van de volwassenen in Nederland haalt die 2,5 uur per week.

Lees ook: Is 10.000 stappen per dag gezond?

Kortom: té veel van het een, té weinig van het ander. Terwijl het menselijke lichaam gemaakt is voor de combinatie. Daniel Lieberman, die aan Harvard onderzoek doet naar menselijke evolutie, wees er in NRC al eens op. Hij concludeert dat jager-verzamelaars ook veel zaten, maar actiever. Ze zaten gehurkt, gingen verzitten, regelmatig staan, en als ze bewogen was dat doelgericht.

Zitten zelf is dus niet het probleem, maar hoé er gezeten wordt. Van de Graaf spreekt van een pandemisch ziektebeeld en „aangeleerd en ongezond gedrag, net als roken en heroïnegebruik”. En – dat is nieuw – volgens hem net zo verslavend. Hij behandelt zitten ook als een verslavingsziekte, met bijbehorende moeite om af te kicken en ontwenningsverschijnselen.

Nu is het niet makkelijk om een stoelvrijer leven te leven. Iedereen die weleens op de grond zit, kent het gevoel van een houten kont. En het is ook niet makkelijk om iedere dag die tienduizend stappen te halen die de stappenteller aanbeveelt. Maar wie zit, moet ook bewegen.