Voor de vierde keer in een half jaar is Donald Trump aangeklaagd. Het lijkt al bijna routine, maar deze vierde is explosiever dan de drie vorige, vertelt buitenlandverslaggever Merijn de Waal. Weet Trump ook deze aanklacht in zijn voordeel te keren, of loopt hij nu echt een risico?
In de vroege ochtend van donderdag 3 december 2020 stapt Dominique K. met zijn vriend Amir bij een hotel in Amsterdam-West in een taxibusje. Ze willen op bezoek bij iemand aan de andere kant van de stad. Maar eerst gaan ze langs het Dijkgraafplein, op vijf minuten rijden van het hotel. Daar wachten volgens Amir twee vrienden.
Vlak nadat Dominique uit het taxibusje is gestapt om de twee op te zoeken, begint Amir te roepen: „Hé, hé, hé, in die bus komen, in die bus. Loesoe, loesoe.” Weg moeten ze, weg. „Hé bro, ze willen je liquideren”, zegt Amir als Dominique weer in het taxibusje zit. Amir vertelt dat hij twee jongens had zien staan bij een Audi met een kalasjnikov die dienst weigerde.
De 25-jarige Dominique K. heeft niets gezien maar gelooft zijn vriend. De volgende dag stapt hij echter niet naar de politie om aangifte te doen. In plaats daarvan gaat hij samen met zijn vriend Amir op vakantie naar Egypte. De trip financieren ze met de buit van een gewapende overval op een belwinkel in Alphen aan den Rijn.
Na drie weken zee en zon wordt Dominique K. op 5 januari 2021 aangehouden op Schiphol. In eerste instantie voor de overval op een belwinkel. Later komt daar een veel zwaardere beschuldiging bij: betrokkenheid bij moord. Het slachtoffer: Serdar Ay, die op 20 oktober 2020 in Amsterdam wordt doodgeschoten als hij in de auto rijdt van het daadwerkelijke doelwit.
Nog voordat Dominique K. tot vijftien jaar cel wordt veroordeeld voor zijn rol bij die moord, meldt hij zich bij justitie met een advocaat die zich specialiseert in de bijstand van kroongetuigen. Dominique K. wil praten over een deal. Hij heeft zoveel vijanden dat hij geen andere opties meer ziet.
De reden wordt duidelijk uit de verklaringen die hij als kroongetuige heeft afgelegd in de strafzaak Eftermid, die draait om twee liquidaties, één poging en een serie overvallen en andere geweldsdelicten: „Ik werd belaagd door drie verschillende kampen in het criminele milieu.” Wie is Dominique K. en hoe belandde hij in een conflict tussen twee drugsbaronnen?
Barcelona
Dominique Marcus Sebastiaan K., ‘Do’, voor vrienden, is in maart 1995 geboren in het dan door een burgeroorlog geteisterde Sierra Leone in West-Afrika. In zijn tweede levensjaar komt zijn moeder in het geweld om het leven en haalt zijn vader hem naar Nederland. Bij hem en zijn stiefmoeder groeit Do op, in Amsterdam-West. Hij kan goed voetballen en staat op de radar van de Spaanse club Barcelona, zo meldde het ADafgelopen weekend op basis van een verklaring van zijn vader.
Do rondt met succes een juridische opleiding af op het mbo. Nu zijn droom om voetbalprof te worden is vervlogen wil hij graag advocaat worden. Hij begint onderaan de ladder bij een chique kantoor op de Zuidas met een goede reputatie: Loyens & Loeff.
Dat wordt geen succes. Hij belandt volgens dagblad Het Parool in een jeugdgroep die veel overlast veroorzaakt in Amsterdam-Osdorp, waar hij op dat moment woont. Zijn agressieve reputatie wordt bevestigd door een veroordeling in 2018 voor het mishandelen van een politieagent die hem wil aanhouden. Dominique is dan 23 jaar oud.
Nog geen jaar later wordt hij opnieuw veroordeeld, dit keer voor inbraak. Bij de politie is zijn reputatie dan bekend, blijkt uit dossierstukken die NRC heeft ingezien. „Ik heb hem tussen december 2019 en juni 2020 regelmatig staande gehouden”, verklaart een buurtagent die hem meteen herkent als hem een foto van Dominique K. wordt voorgehouden.
In die periode neemt zijn criminele carrière een cruciale wending. Voor zijn vader en stiefmoeder is de maat vol als in het voorjaar van 2020 blijkt dat Do gestolen spullen heeft opgeslagen in zijn ouderlijk huis. Volgens Do zetten ze hem het huis uit en belandt hij op straat. Hij is dan 25 jaar oud.
De Fiat van zijn vader
Tijdens de eerste coronalockdown krijgt de dakloze Dominique hulp van een jeugdvriend, die hem eten geeft en een slaapplek. Het is Amir, een jongen met Egyptische roots. Via hem leert Do jongens kennen die een paar divisies hoger spelen in het criminele milieu. Zij trekken hem dieper de onderwereld in.
In zijn verklaringen stelt Do dat hij betrokken raakt bij een onderwereldmoord zonder het te weten. In mei van 2020 leent Do de auto van zijn vader uit: een Fiat waarvan Do stiekem een reservesleutel heeft. Daarmee rijden de vrienden van Amir naar Rotterdam waar ze op 10 mei 2020 Ibrahim Azaïm liquideren.
Lees ook
De opkomst en ondergang van cokesmokkelaar Roger P.
Deze 25-jarige Rotterdammer met Marokkaanse wortels is niet zomaar iemand: hij behoort tot de kern van de organisatie van de Rotterdamse drugsbaron Piet Costa die in een gewelddadige onderwereldvete verzeild is geraakt.
Na die moord wordt Do naar een woning gestuurd die de schutters hebben gebruikt om te schuilen. Die woning moet Do schoonmaken en met chloor van vingerafdrukken en andere sporen ontdoen. Pas de volgende dag, zo vertelt hij, komt hij er achter waar die woning voor is gebruikt en haalt hij boos verhaal bij Amir. Die zegt dat hij zijn mond moet houden. „Anders zou ik er zelf aan gaan.”
Do vertelt aan de politie dat hij voor zijn gevoel niet meer terug kan en dieper het milieu in wordt getrokken. In juni 2020 speelt hij zelf een rol bij de voorbereiding van een liquidatie in Rotterdam. Opnieuw gaat het om een handlanger van Piet Costa: ene Hassan M. Die moet worden gevolgd.
Lees ook
Waarom kiest het OM toch weer voor een kroongetuige?
Dominique rijdt op 15 juni samen met drie andere mannen achter hem aan om zijn gangen in kaart te brengen. Maar Hassan heeft het in de gaten en weet de rollen om te draaien. Door een slimme manoeuvre komt Hassan achter de auto van Do en de zijnen terecht en rijdt hij de auto van Do en zijn vrienden van achteren aan. Op het filmpje dat Hassan daarna met zijn telefoon maakt, is Dominique K. goed te zien.
Bakens plakken
Het incident weerhoudt de groep mannen er niet van om opnieuw een moord te plegen. Do plakt in augustus een zender onder de auto van een Turkse man uit Amsterdam-West. Deze man zou volgens Do in het criminele milieu rondbazuinen dat de groep van de kroongetuige achter het geweld tegen de handlangers van Piet Costa zou zitten. Dat is volgens Do de reden dat zijn opdrachtgevers deze man dood willen.
Maar als op 20 augustus de chauffeur van deze auto wordt vermoord, zit niet het doelwit achter het stuur, maar een vriend: Serdar Ay.
Dankzij goed recherchewerk komt kroongetuige Dominique K. al snel in beeld als verdachte van deze moord. Om die reden worden ook zijn ouders afgeluisterd en ontstaat een beeld van de problematische situatie waarin Dominique K. is beland.
Na zijn arrestatie op Schiphol in januari 2021 komt Do erachter hoezeer hij in de problemen zit. In de gevangenis heeft hij contact met een familielid van Serdar Ay. Dan pas realiseert Do zich dat hij is betrokken bij een moord en wat daar de gevolgen van zijn, zo vertelt hij aan de politie. „Als jij een neef van een slachtoffer ziet huilen en écht vol met woede ziet… Dan denk je van: oké, het is echt zo.”
De spanning in de gevangenis leidt zelfs tot een handgemeen met het familielid: „Ik heb hem toen een klap gegeven.” Maar Do begrijpt dan wel dat het beoogde doelwit van die aanslag wraak wil nemen voor de dood van zijn vriend Serdar Ay. En deze man blijkt niet de enige.
Brieven in een vogelkooi
In april van 2021 komt Dominique K. in de gevangenis van Lelystad terecht in de cel naast Piet Costa. De Rotterdammer herkent Do van het filmpje dat zijn vriend Hassan heeft gemaakt na de achtervolging in Rotterdam. De drugsbaron weet dan ook dat Do betrokken is bij de moord op Ibrahim Azaïm.
Opnieuw ervaart Dominique K. druk uit het criminele milieu. Piet Costa heeft een grote staat van dienst in de onderwereld. Hij is niet alleen veroordeeld voor betrokkenheid bij grootschalige cocaïnehandel maar ook voor het laten bouwen van de martelcontainer die in 2020 is gevonden in Wouwse Plantage. Een van de mensen die daarin gemarteld moest worden is volgens justitie de opdrachtgever van kroongetuige Dominique K.
Het gaat blijkens dossierstukken om Ali ‘de Iraniër’ Reza D., die als boekhouder van Piet Costa heeft gewerkt. De twee staan elkaar naar het leven omdat de Iraniër een bedrag van 100 miljoen euro zou hebben gestolen van Costa.
Gezien het aantal mannen dat hem belaagt ziet Dominique K. nog maar één uitweg: verklaringen afleggen als kroongetuige
Uit verscheurde brieven die later onderin een vogelkooi in de cel van Piet Costa zijn gevonden, blijkt dat hij in de gevangenis gesprekken heeft gevoerd met Do over de aanslagen op zijn handlangers. In een van die brieven meldt Piet Costa dat Dominique „weinig euro’s heeft en vrijwel geen familie of andere ankers in Nederland”. Volgens Piet Costa is Dominique K. „de ideale kroongetuige”.
Die suggestie wordt reëel als Dominique K. ook door zijn voormalige vrienden wordt belaagd omdat hij tijdens de strafzaak voor de moord op Serdar Ay te veel zou hebben gepraat. Dat zou met name de opdrachtgevers voor al het geweld in het verkeerde keelgat zijn geschoten.
Geen uitweg
Een jaar nadat hij door zijn ouders de deur is gewezen, is Dominique K. het middelpunt van een heftig conflict in de top van de Nederlandse cocaïnemaffia. Bovendien wordt hij belaagd door de nabestaanden van Serdar Ay, het onbedoelde slachtoffer in al dit onderwereldgeweld.
Ook de mannen met wie hij samenwerkte willen van Do af. Het gaat om drie Amsterdammers: de 32-jarige Fouad A., de 30-jarige Imraan B. en de 33-jarige Mouad K. Zij hebben volgens het Openbaar Ministerie gehandeld in opdracht van twee mannen die nog voortvluchtig zijn: de 41-jarige Ali Reza D. en zijn 28-jarige rechterhand Mehdi M. Daarnaast is volgens Het Parool de mogelijke schutter van de moord op Serdar Ay aangehouden in Dubai. Het gaat om de 30-jarige Anis B. Bij een poging om hem in 2021 te liquideren is zijn vriendin Ayla Mintjes om het leven gekomen.
Gezien het aantal mannen dat hem belaagt ziet Dominique K. nog maar één uitweg: verklaringen afleggen als kroongetuige. Deze zomer is Dominique K. als zodanig gepresenteerd, na een lang proces.
In die rol zal hij scherp worden ondervraagd door de advocaten van zijn voormalige handlangers. Zijn opvallende contacten in de gevangenis zullen daarbij nadrukkelijk onder de loep worden genomen. Maar ook details uit zijn verklaringen waar bepaalde inconsistenties in zitten.
Over het incident bij het Dijkgraafplein in Amsterdam-Osdorp bijvoorbeeld, waarbij hij door zijn vriend Amir in de taxibus wordt getrokken vanwege de dreiging van een aanslag op zijn leven. In eerste instantie heeft Do verklaard dat hij „iemand heeft gezien die een kalasjnikov op hem richt”.
Dat blijkt echter anders te zitten. „Ja, dat had ik niet zo moeten zeggen”, zegt hij daarover later tegen zijn verhoorders. „Ik had moeten zeggen dat Amir dat had gezien.” Volgens Dominique K. is dat gewoon „spraakverwarring”. Maar is dat de enige keer geweest?
Daarover zal hij ongetwijfeld stevig worden ondervraagd. Is het in Sierra Leone geboren voetbaltalent dat carrière maakte als inbreker daartegen bestand? Dat is de cruciale vraag in de strafzaak Eftermid die woensdag verder gaat met een tussentijdse zitting bij de rechtbank in Amsterdam.
Lees ook
Nieuws en achtergronden over de georganiseerde misdaad
Bij confrontaties tussen demonstranten en de Pakistaanse politie en paramilitairen zijn dinsdag zeker zes doden gevallen. Dat melden internationale persbureaus. Het gaat om twee demonstranten en vier militairen. Ook zouden ruim dertig demonstranten gewond zijn geraakt. In de hoofdstad Islamabad en elders in Pakistan wordt sinds zondag door duizenden betogers gedemonstreerd voor de vrijlating van de populaire oud-premier Imran Khan.
Een deel van hen zou met een konvooi voertuigen hebben ingereden op paramilitaire troepen in Islamabad. De huidige Pakistaanse premier Nawaz Sharif stelt dat daarbij vier militairen zijn gedood.
Aan de zijde van de demonstranten zou iemand zijn doodgeschoten en werd een ander overreden, meldt de door Khan opgerichte partij PTI. De Pakistaanse autoriteiten reageren nog niet op de beschuldigingen. Zij houden de betogers, in het bijzonder de vrouw van Khan, Bushra Bibi, verantwoordelijk voor de dood van de vier militairen.
De populaire Khan werd in 2018 premier nadat de PTI de verkiezingen had gewonnen, maar moest in 2022 aftreden. Hij zit vast op verdenking van corruptie en het lekken van staatsgeheimen. Khan en zijn aanhangers spreken van een complot van de regering en de invloedrijke legertop. Pakistan werd decennialang geregeerd door militaire dictators.
Lees ook
Waarom Pakistan oud-premier Khan wil arresteren, en twee andere vragen
Op X roept Khan zijn aanhangers op „niet op te geven tot aan de eisen is voldaan”. Naast de vrijlating van Khan eisen demonstranten het aftreden van de zittende regering, die volgens hen alleen aan de macht is dankzij gepleegde stembusfraude bij de verkiezingen in februari dit jaar. De minister van Binnenlandse Zaken, Mohsin Naqvi, heeft tegenover journalisten elke vorm van onderhandelingen met de demonstranten uitgesloten. „Dit is geen vreedzaam protest”, zegt ook premier Sharif in een verklaring. „Dit is extremisme.”
‚Excessief geweld’
Demonstranten hebben onder meer een politiehokje in brand gestoken, meldt persbureau Reuters. Op verschillende plekken zouden journalisten zijn aangevallen. Volgens premier Sharif drijven de betogers de politie en het leger tot ”de grenzen van terughoudendheid”.
Het Pakistaanse leger gebruikt ”onwettig en excessief geweld” tegen de demonstranten, aldus Amnesty International. Volgens de mensenrechtenorganisatie gelden er ‚shoot-on-sight’-bevelen tegen de actievoerders. Amnesty eist in een verklaring op X dat dergelijke bevelen worden ingetrokken. Ook pleit Amnesty voor het vrijlaten van de duizenden demonstranten die sinds zondag zijn gearresteerd.
Al weken werd erover gespeculeerd maar een staakt-het-vuren in Libanon tussen Israël en Hezbollah bleef desondanks steeds uit. Maar deze dinsdagavond leek het dan toch zover en liet ook de Israëlische premier Benjamin Netanyahu weten dat hij akkoord kon gaan met zo’n wapenstilstand.
Netanyahu kondigde na een vergadering met zijn meest betrokken ministers aan nog diezelfde avond een voorstel hiertoe aan het voltallige kabinet ter goedkeuring voor te leggen. Zo lijkt er, voorlopig althans, een einde aan een oorlog tussen beiden te komen. Met name de laatste maanden resulteerde die in enorme verwoestingen in vooral Libanon en enige duizenden doden.
Het akkoord, gebaseerd op een voorstel van de Verenigde Staten, bepaalt dat de wapens gedurende een periode van zestig dagen zwijgen. Israël zal zijn troepen in die tijd uit Zuid-Libanon moeten terugtrekken, terwijl Hezbollah ervoor moet zorgen dat al zijn strijders vertrekken uit het gebied tussen de grens met Israël en de rivier de Litani. Ook mag Hezbollah zich niet herbewapenen. De zo ontstane ruimte moet worden ingenomen door het Libanese leger. Een internationale commissie onder leiding van de VS gaat toezien op de correcte afwikkeling van het akkoord.
De Libanese minister van Buitenlandse Zaken Abdallah Bou Habib zei dat er vijfduizend militairen gereed zullen staan om het gebied ten zuiden van de Litani over te nemen van Hezbollah en Israël. Of de overeenkomst beklijft, moet blijken. Het vertrouwen over en weer is nog zeer breekbaar. De Israëlische minister van Defensie Israel Katz liet alvast dreigend weten dat zijn land „nul tolerantie voor welke inbreuk dan ook” op het akkoord zal hebben.
Naleving van een overeenkomst kan worden afgedwongen en we zullen die ook afdwingen
Netanyahu zelf zei: „Naleving van een overeenkomst kan worden afgedwongen en we zullen die ook afdwingen.” Hij zei ook dat Israël zich dankzij dit bestand beter kan concentreren op de bedreiging die er volgens hem uitgaat van Iran, de grote bondgenoot van Hezbollah. Bijkomend voordeel is volgens hem ook dat Hamas hierdoor in een groter isolement belandt.
Luchtaanvallen
Ook dinsdag gingen de gevechten nog volop door. De Israëlische luchtmacht voerde onder meer in een tijdsbestek van een paar minuten aanvallen uit op twintig doelen in de zuidelijke buitenwijken van de hoofdstad Beiroet. De bewoners hadden vooraf het consigne gekregen om te vertrekken. Toch vielen er ten minste drie doden, toen een bom een verblijfplaats van ontheemden raakte. Op zijn beurt voerde ook Hezbollah raketbeschietingen op Noord-Israël uit. Daags tevoren waren er volgens de Libanese autoriteiten bij Israëlische bombardementen ook al 31 doden gevallen, onder wie vrouwen en kinderen.
Ruwweg correspondeert het Amerikaanse voorstel met resolutie 1701 van de VN-Veiligheidsraad, die in 2006 na een korte oorlog een einde beoogde te maken aan de vijandigheden tussen Israël en Hezbollah. Ook toen had Hezbollah zich moeten terugtrekken ten noorden van de Litani, maar in de praktijk nestelde het zich ook stevig in het gebied ten zuiden daarvan. Dit was al langere tijd een doorn in het oog van Israël.
Ruwweg correspondeert het Amerikaanse voorstel met resolutie 1701 van de VN-Veiligheidsraad
De spanningen tussen beiden liepen verder op na het uitbreken van de Gaza-oorlog in oktober 2023, toen Hezbollah uit solidariteit met Hamas en de Palestijnen Noord-Israël begon te bestoken met raketten. Israël sloeg steeds hard terug en viel eind september zelfs Zuid-Libanon binnen met grondtroepen. Ook richtte het grote verwoestingen aan in Zuid-Libanon, Beiroet, de Bekaa-vallei en elders. Ongeveer een kwart van de Libanese bevolking raakte ontheemd. Ook in Noord-Israël kunnen inmiddels al ruim een jaar 60.000 geëvacueerde burgers uit veiligheidsoverwegingen niet terug naar hun huizen.
Eerder circuleerden er berichten dat premier Netanyahu bereid was om een bestand te aanvaarden als gebaar van goede wil richting Donald Trump, die in januari zijn rentree maakt als Amerikaans president. Het betekent echter op de valreep ook een succesje voor de vertrekkende president Joe Biden, wiens regering veel moeite heeft gedaan voor dit akkoord.
Wrijfpunten
Tot op het laatste bleven er belangrijke wrijfpunten die zo’n wapenstilstand in de weg zaten. Zo wilde Israël zich het recht voorbehouden om toch weer gewapend te kunnen optreden tegen Hezbollah als het meent dat de groep zich niet aan de afspraken houdt. Maar de Libanese regering betoogde dat dit een aantasting van Libanons soevereiniteit betekent. Ook Hezbollahs nieuwe leider Naim Kassem zei dat zijn groep zo’n Israëlische clausule niet kon accepteren. Hezbollah neemt volgens hem alleen genoegen met een akkoord dat definitief een einde zou maken aan de oorlog.
Volgens Israëlische woordvoerders heeft Israël die concessie omtrent het recht om desgewenst te kunnen interveniëren inderdaad weten te verkrijgen van Hezbollah, al is dit door de andere kant nog niet bevestigd.
Een complicatie aan Israëlische zijde leken de extreemrechtse coalitiepartners van premier Netanyahu en ook in Noord-Israël is er verzet tegen het voorstel tot een wapenstilstand. Itamar Ben-Gvir, de minister van nationale Veiligheid, sprak van „een historische vergissing” in een interview met de Israëlische nationale omroep. „Het zou een gemiste historische kans zijn als we alles stoppen en achteruit gaan”, aldus de minister. Sommige burgemeesters uit Noord-Israël kwalificeerden het voorstel zelfs als een capitulatie voor Hezbollah.
Solidariteit
Ook aan Hezbollah-zijde ligt een wapenstilstand gevoelig. De groep had eerder immers steeds gezegd dat ze slechts bereid was tot een staakt-het-vuren als Israël en Hamas dat eerst ook zouden doen. Door nu een bestand te tekenen zonder dat aan die voorwaarde is voldaan geeft Hezbollah zijn solidariteit met Hamas en de Palestijnen publiekelijk op, wat gezichtsverlies betekent. Maar de groep heeft de laatste maanden zeer zware klappen van Israël opgelopen en is door Israëlische bombardementen een groot deel van zijn leiders kwijtgeraakt. Ze snakt volgens de meeste berichten naar een adempauze.
Hezbollah en veel Palestijnen hadden eerder gehoopt dat een bestand in Libanon vooraf zou worden gegaan door een staakt-het-vuren in de Gazastrook, maar die hoop bleek ijdel. De onderhandelingen over een wapenstilstand daar zitten nog altijd muurvast.
Lees ook
Zuid-Libanese plaatsen zijn spookdorpen: ‘Vrijwel iedereen is weg’