N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data88437597-f897ca.png)
Onder het kopje ‘Vrouwenvoetbal’ besteedde NRC Handelsblad op 2 december 1991 een kort berichtje aan de eerste WK-finale. Nu ja, het artikeltje van 88 woorden handelde hoofdzakelijk over het voornemen van het Internationaal Olympisch Comité om voetbal voor vrouwen een demonstratiesport te laten zijn op de Spelen van 1996. Pas in de slotzinnen kwam de bal in beeld: „De Amerikaanse ploeg werd in de Chinese stad Guangzhou de eerste wereldkampioen. In de finale werd Noorwegen, onder toeziend oog van 60.000 toeschouwers, met 2-1 verslagen.”
Veel was het niet, maar het kon altijd minder. De tweede WK-finale ontsnapte helaas geheel aan de Handelsbladse aandacht. Zelfs in de lange lijsten sportuitslagen die de krant toen nog publiceerde, ontbrak de 2-0 zege van Noorwegen op Duitsland. Vier jaar later belichtte correspondent Juurd Eijsvoogel („Amerika heeft er een mooie sport bij”) de eindstrijd tussen de VS en China én de betekenis van de Amerikaanse zege (via penalty’s) voor de opkomst van voetbal in de Verenigde Staten. In 2003 beperkte de krant zich tot een finalekortje, al was er eerder melding gemaakt van de dramatische uitschakeling van de VS door latere winnaar Duitsland.
Met het toenemende succes van het Nederlands elftal nam de NRC-inspanning toe. Sportredacteur Danielle Pinedo reisde naar het EK 2009 in Finland, al zat ze alweer op de redactie in Rotterdam toen het team van Vera Pauw onverwacht de halve finale haalde. Een Europese titel en een WK-finale voor Nederland verder valt het wereldkampioenschap voor vrouwen nu onder de reguliere grote evenementen: NRC heeft verslaggever Koen Greven afgevaardigd naar het toernooi in Nieuw-Zeeland en Australië (hij keert terug nu het Nederlands elftal is uitgeschakeld), Pinedo schrijft tweemaal per week een column en ook de weerklank van het succes van het Marokkaanse elftal kreeg een plek in de krant. Dat maakt het WK een van de meest intensief verslagen sporttoernooien op de NRC-kalender, zij het geen WK mannenvoetbal: daarvoor stuurde de krant vorig jaar twee verslaggevers naar Qatar en was er dagelijks een beschouwende column.
Paardenstaart
Dat die snelle emancipatie voor een enkeling nog wennen is, bleek deze week in de reacties (vooral op sociale media) op een vriendelijk ‘ikje’ waarin een lezer vertelde hoe hij een straatvoetballend jongetje zich luidkeels had horen identificeren met aanvaller Lineth Beerensteyn. Dat kan niet waar zijn, zoiets bestaat niet, wat doen die woke leugens toch in de krant – aldus een dertigtal reacties. Het deed denken aan het gehuil van een troep wolven op leeftijd die de trojka aan de einder ziet verdwijnen.
Misschien zou het juist verfrissend zijn om het concept ‘jaloezie’ te introduceren in de bepaald niet gevoelighedenarme mannensport
Intussen wordt de krant ook bij de toegenomen kwantiteit van de verslaggeving nog kritisch gevolgd over hoe men over voetballende vrouwen schrijft. Voor het begin van het toernooi legde belangenorganisatie Women inc. de vrouwenvoetbalverslaggeving in de Nederlandse media langs de gelijkheidsmeetlat. Er was, zo constateerden de onderzoekers, niet alleen een verschil in de hoeveelheid aandacht, maar ook in de inhoud. Zo werd er in koppen bij artikelen veel vaker aan gerefereerd dat de voetballers vrouwen waren (als ze dat waren). Ook blijkt dat er van mannen veel vaker actiefoto’s werden gepubliceerd dan van vrouwen. En natuurlijk waren er formuleringen van het soort „Alleen aan haar wapperende paardenstaart kon je merken dat ze een meisje was” over de jonge Lieke Martens (een oud-ploeggenoot in NRC), waarin de aanname school dat een voetballer normaal een man zonder paardenstaart is.
Doe dat anders, riep Women Inc. op. Een blik op de WK-verslaggeving van de afgelopen weken in NRC laat zien dat de sportredactie zich behoorlijk aan die aanwijzingen gehouden heeft: in de koppen gaat het steeds om het ‘WK Voetbal’ en om ‘Oranje’ – er komt geen ‘vrouw’ of ‘Leeuwin’ in voor. Bij de beeldkeuze zijn actiefoto’s in de meerderheid. Dat is normaal bij mannenvoetbal, maar driemaal zoveel als Women Inc. bij verslagen over vrouwen turfde. De nipte nederlaag tegen Spanje werd vrijdagnacht dan wel weer geïllustreerd met een treurende Aniek Nouwen, eenzaam in het gras, maar die wedstrijd markeert het einde van de actie.
Twijfelgeval: vorige week werd in een artikel gesteld dat er „geen jaloezie” heerste tussen oudere en jongere spelers. Fijn, maar zou de term jaloezie ook voor mannelijke sporters worden gebruikt? Of werden de vrouwen hier toch weer teruggedrukt in de sfeer van stereotiep feminien gekissebis? Nu ging de passage niet over persoonlijke gevoelens, maar om de verhoudingen tussen de Oranje-generaties: door de explosieve groei van de sport zijn de faciliteiten voor voetballende meisjes nu stukken beter dan tien, vijftien jaar geleden. Intussen zou het, bedacht ik, misschien juist verfrissend zijn om het concept ‘jaloezie’ te introduceren in de bepaald niet gevoelighedenarme mannensport: ‘Aanvallen van jaloezie splijten Nederlandse baanwielrenploeg’ of een beschouwing over hoe de wereldtitel Lionel Messi genas van zijn allesverterende jaloezie op Kylian Mbappé. Maar goed, dat zijn andere verhalen. Eerst de rest van het WK, waar bij de finale plaats is voor 75.000 toeschouwers, wat niet eens zo heel veel meer is dan de 60.000 van 32 jaar geleden.
Arjen Fortuin
Reacties: [email protected]
