Opinie | KNVB en voetbalclubs, maak een einde aan antisemitisme in stadions

Voetbalsupporters Antisemitische spreekkoren blijven hoorbaar in Nederlandse voetbalstadions. Alleen gecoördineerde actie kan daar een einde aan maken, schrijven en .
Spreekkoren tijdens de Nederlandse Eredivisiewedstrijd tussen FC Twente en Willem II in 2021
Spreekkoren tijdens de Nederlandse Eredivisiewedstrijd tussen FC Twente en Willem II in 2021 Foto Cor Lasker / ANP

Aan het einde van vorig voetbalseizoen, drie maanden geleden, werden 154 AZ-supporters gearresteerd omdat ze in de Amsterdamse metro op weg naar Ajax-AZ antisemitische teksten hadden gezongen. De gemeente en politie in Amsterdam grepen adequaat in en besloten op eigen initiatief de supporters te arresteren wegens groepsbelediging. Deze daadkrachtige aanpak werd door Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding Eddo Verdoner terecht als een belangrijk signaal beschouwd.

Na meer dan vijftig jaar antisemitische spreekkoren in stadions zag men eindelijk in dat het geluid van antisemitisme enkel met lik-op-stukbeleid kan worden uitgebannen: dat gaf hoop.

Nu het nieuwe voetbalseizoen begint, lijkt het er helaas niet op dat dit daadwerkelijk het begin was van een gezamenlijke zoektocht naar een oplossing voor dit probleem. De zomerstop had een kans kunnen zijn om door te pakken, maar de urgentie lijkt niet meer te worden gevoeld. De Eredivisie en de Eerste Divisie gaan dit weekend van start en er staat nog altijd geen enkel eenduidig, rechtlijnig beleid op de agenda voor de aanpak van antisemitische spreekkoren in het stadion.

De aanpak is een uitdagend en gevoelig vraagstuk. De arrestatie van 154 AZ-supporters in mei was een krachtig signaal, maar het is natuurlijk nog maar de vraag of dit daadwerkelijk het gedrag van fans zal veranderen. Voor een wezenlijk succes is een gecoördineerde inspanning van de betrokken instanties – KNVB, clubs, politie en gemeenten – essentieel om tot een duidelijke strategie en beleid te komen, waarmee antisemitisme in stadions effectief kan worden aangepakt. Van cruciaal belang zijn eenduidige richtlijnen en het moet mogelijk worden om daders te identificeren.

Duidelijke regels

Vorig seizoen bleek dat de aanpak van antisemitische incidenten in stadions sterk varieerde, afhankelijk van de wedstrijd. Om antisemitisme volledig uit te bannen is een consequente en vastberaden aanpak nodig. Laat de KNVB dit jaar duidelijke regels opstellen voor scheidsrechters, voetbalclubs en supportersverenigingen, om de sociale veiligheid in stadions te waarborgen. Enkele concrete suggesties: directe waarschuwingen aan het publiek, het staken van wedstrijden bij voortdurende spreekkoren, en in het uiterste geval het bestraffen van voetbalclubs die niet doeltreffend optreden tegen hun onsportieve supporters.

De voetbalbond en de voetbalclubs dragen een maatschappelijke verantwoordelijkheid bij het verspreiden van deze boodschap. We zien dat men deze verantwoordelijkheid bij homofobie bijvoorbeeld wél pakt: de KNVB gaat met ingang van komend seizoen actief ingrijpen als stadionbezoekers het woord ‘homo’ als scheldwoord gebruiken voor een speler of scheidsrechter. Lovenswaardig – maar waarom zien we dit niet ook bij antisemitisme?

Normalisering antisemitisme

Het komt nog te vaak voor dat supporters beweren dat hun teksten gericht zijn tegen Ajax (waarvan supporters zich vaak ‘Joden’ noemen), en niet tegen Joden. Daarom moeten voetbalclubs hun supporters goed informeren over de maatschappelijke gevolgen van dergelijke spreekkoren. Er moet een protocol komen waarin voetbalclubs en supportersverenigingen zich verplichten tot het geven van voorlichting over antisemitisme en wat dat teweegbrengt.

Lees ook: Hoe lang zijn Ajacieden nog ‘Superjoden’?

Als ‘anti-Joodse’ uitingen als onvermijdelijk deel van het voetbal worden beschouwd, dan is het risico dat het gebruik van antisemitische termen normaal wordt. Niet alleen binnen het stadion, maar ook daarbuiten. Kinderen op school nemen deze spreekkoren over en kunnen ‘Jood’ als scheldwoord gaan gebruiken, wat leidt tot negatieve beeldvorming over Joden. Het is cruciaal dat antisemitische uitingen nergens en onder geen enkele omstandigheid als normaal worden beschouwd.

Laat de aftrap van het nieuwe seizoen de start zijn van een krachtige en gecoördineerde aanpak van antisemitisme in voetbalstadions. Alle betrokkenen moeten zich verenigen en een duidelijk signaal afgeven: antisemitisme wordt niet getolereerd. Treed kordaat op en creëer een voetbalklimaat waarin respect en inclusie te allen tijde voorop staan.